Είναι τα μακριά σκοινιά που στεγνώνουν στον άνεμο που σε ειδοποιούν ότι εισέρχεσαι στη χώρα των Άμις. «Για τις γυναίκες Amish, κάθε μέρα είναι μέρα πλυσίματος», λέει ο Jim, ο οδηγός και οδηγός μας. “Κάθε μέρα εκτός Κυριακής.”
Ενώ επισκέφτηκα φίλους στην Πενσυλβάνια τον περασμένο μήνα, ήθελα να επισκεφτώ την εξαιρετικά εύφορη γεωργική γη της κομητείας Λάνκαστερ, περίπου μια ώρα δυτικά της Φιλαδέλφειας. Ήταν εδώ που αυτή η αποσχισθείσα θρησκευτική αίρεση εγκαταστάθηκε για πρώτη φορά μετά τη φυγή των διωγμών το 1818Th Αιώνα στην Ευρώπη και εξακολουθεί να είναι το σπίτι της μεγαλύτερης μεμονωμένης ομάδας των 367.000 Amish στην Αμερική.
Η πίστη τους στην απλή ζωή, τη λιτή ενδυμασία και τον χριστιανικό πασιφισμό απορρίπτει επίσης τη σύγχρονη τεχνολογία. Στα περισσότερα νοικοκυριά δεν υπάρχει τηλέφωνο, internet, τηλεόραση ή πλυντήριο ρούχων. Στην πραγματικότητα, δεν υπάρχει καθόλου ηλεκτρικό ρεύμα – εξ ου και τα ενδεικτικά άπλωμα.
Όπως πολλοί άνθρωποι, γνώρισα για πρώτη φορά αυτόν τον κλάδο της λεγόμενης «Ολλανδικής Πενσυλβάνια» (στην πραγματικότητα μια παραφθορά των γερμανικών) χάρη σε μια ταινία που γυρίστηκε πριν από 40 χρόνια αυτό το καλοκαίρι. Το 1984, το Χόλιγουντ ήρθε στην κομητεία του Λάνκαστερ με τη μορφή του θρίλερ του Peter Weir μάρτυρας.
Ο Χάρισον Φορντ έπαιξε τον Τζον Μπουκ, έναν αστυνομικό της μεγαλούπολης που ανατέθηκε να προστατεύσει ένα νεαρό αγόρι από τους Άμις που έγινε μάρτυρας ενός φόνου ενώ επισκεπτόταν τη Φιλαδέλφεια. Η Book παρασύρθηκε όχι μόνο από τον τρόπο ζωής των Amish, αλλά και από τη μητέρα του αγοριού, την οποία υποδύεται η Kelly McGillis.
Πρόσφατα ξαναπαρακολούθησα την ταινία και είναι ακόμα τόσο καλή όσο θυμόμουν – αν είναι κάπως εξιδανικευμένη (οι όμορφοι ξύλινοι αχυρώνες που βλέπουμε να είναι κοινόχρηστοι έχουν αντικατασταθεί σε μεγάλο βαθμό από μεταλλικές κατασκευές και υαλοβάμβακα). Για να χωρέσει, ο αστυνομικός του Χάρισον Φορντ έπρεπε να φορέσει τυπικό παντελόνι Amish που κρατούσε τιράντες (οι ζώνες θεωρούνται επιδεικτικές), ένα σακάκι και ένα ψάθινο καπέλο με φαρδύ γείσο. Οι γυναίκες φορούν φορέματα μέχρι τον αστράγαλο που καλύπτουν τους ώμους και τα μπράτσα τους, καθώς και κουκούλες (μαύρες για τις ανύπαντρες γυναίκες και τα κορίτσια, λευκές για τις γυναίκες).
Οι άμαξές τους είναι εξίσου εντυπωσιακές με τα ρούχα τους – στους Amish απαγορεύεται να οδηγούν. Και στους πίσω δρόμους γύρω από τις γειτονικές πόλεις Bird in Hand and Intercourse ακούστηκε ένας απολαυστικός κρότος από καροτσάκια (ναι, πραγματικά, και η έφηβη κόρη μου αναπόφευκτα τράβηξε φωτογραφίες από την πινακίδα του δρόμου για να διασκεδάσει τους φίλους της στο σπίτι).
Παρατήρησα δύο εταιρείες που προσφέρουν στους τουρίστες βόλτες με άμαξες με άλογα, αλλά επιλέξαμε μια εκδρομή 90 λεπτών με μίνι λεωφορείο που διοργανώθηκε από την The Amish Experience, μια καθιερωμένη εταιρεία με έδρα το Bird in Hand. Καθώς περπατούσαμε στους επαρχιακούς δρόμους με ελαφρώς μεγαλύτερη ταχύτητα από τις άμαξες με άλογα, ο Τζιμ μας έδινε συνεχώς στοιχεία και αριθμούς.
Για παράδειγμα, μάθαμε ότι όλοι οι μη-Amish, ανεξαρτήτως εθνικότητας, είναι γνωστοί ως «Άγγλοι». και ότι ακόμη και στο θάνατο αποφεύγουν τη μεγαλοπρέπεια – οι ταφόπλακες τους είναι μικρές και πανομοιότυπες. Ωστόσο, αναγκαστήκαμε να καθυστερήσουμε μια προγραμματισμένη επίσκεψη σε ένα νεκροταφείο των Άμις επειδή βρισκόταν σε εξέλιξη μια κηδεία. Έξω υπήρχαν πολλά καροτσάκια στη σειρά, ένα συγκλονιστικό θέαμα που θα μπορούσε να χρονολογείται πριν από 200 χρόνια.
Ο Τζιμ επεσήμανε τις «τηλεφωνικές παράγκες», όρθια υπόστεγα κήπου που έμοιαζαν με υπαίθριες τουαλέτες αλλά στην πραγματικότητα στέγαζαν ένα τηλέφωνο που χρησιμοποιείται για επαγγελματικές κλήσεις με τα «αγγλικά» (τα τηλέφωνα δεν επιτρέπονται στο ίδιο το σπίτι). Έπειτα, υπήρχαν τα τρακτέρ με μεταλλικούς τροχούς – που τα έκανε πολύ άβολα για να τα βγάλεις έξω από την αυλή. Ο εξοπλισμός που έλκεται από άλογα εξακολουθεί να χρησιμοποιείται συνήθως στα χωράφια.
Περάσαμε επίσης πολλά μονόχωρα σχολεία όπου τα παιδιά κάτω των 14 ετών (όταν τελειώνει η επίσημη εκπαίδευση) φαίνονται μέσα από ανοιχτές πόρτες – μικρά κεφάλια με κουκούλα που γυρίζουν για να ανταποκριθούν στην περιέργειά μας καθώς περπατούσαμε. Έξω από αυτά τα μικροσκοπικά σχολεία, τα σκούτερ απορρίπτονται – τα ποδήλατα απαγορεύονται γιατί θα μπορούσαν να ενθαρρύνουν τα ταξίδια μεγάλων αποστάσεων.
Οι γυναίκες Amish παντρεύονται συχνά μέχρι την ηλικία των 21 ετών και έχουν κατά μέσο όρο επτά παιδιά – όλα αυτά ενώ πλένουν όλα τα ρούχα, φυσικά. Οι περισσότεροι άνθρωποι χρησιμοποιούν τον τύπο σιδήρου πλυντηρίου που ήταν κοινός στα νοικοκυριά τη δεκαετία του 1940.
Τέτοια οικιακή αγγαρεία μπορεί να προσελκύσει τη μειονότητα που προσελκύεται από τη σημερινή υποκουλτούρα της «συντροφιάς», με την άποψή της για τις συζύγους ως νοικοκυρές. Αλλά μια ευρύτερη γοητεία με τους απλούς, κοινοτικούς τρόπους των Amish φαίνεται να βασίζεται στους φόβους της καταναλωτικής κοινωνίας υψηλής τεχνολογίας και στην απομόνωση που νιώθουμε από τη ζωή με τα τηλέφωνά μας και σε έναν ολοένα πιο εξατομικευμένο, ατομικιστικό τρόπο ζωής.
Για να κατανοήσετε τους ανθρώπους πίσω από τις παραδόσεις, το The Amish Experience προσφέρει μια περιεκτική, τρίωρη περιήγηση VIP (επίσκεψη με πρόσωπο) που περιλαμβάνει μια επίσκεψη σε ένα σπίτι των Amish (οι επισκέπτες καλούνται να ντυθούν σεμνά) και είναι επίσης δυνατό να διαμονή σε ξενώνες bed and breakfast που διοικούνται από τους Amish. Περιμένετε ένα πλούσιο, τηγανητό πρωινό: στους Amish αρέσει να τροφοδοτούν τον εαυτό τους για μια πολυάσχολη πρωινή δουλειά.
Αν και η βόλτα μας με το μίνι λεωφορείο θα μπορούσε να θεωρηθεί κάπως δυσάρεστη —ένα είδος «σαφάρι Amish»— τα αντικείμενα της περιέργειάς μας έμοιαζαν συνηθισμένα από καιρό να αγνοούν τους θεατές. Ζητείται από τους τουρίστες να μην κολλούν τις φωτογραφικές μηχανές τους στα πρόσωπα των ανθρώπων, καθώς το να δοξάζεις την εμφάνισή σου μέσω της φωτογραφίας (εκτός από το να είναι από μόνο του αγενές) είναι ένα θεμελιώδες ταμπού των Amish.
Όταν ρώτησα τον Jim πώς νιώθουν οι Amish για τους τουρίστες, μου είπε για έναν άλλο οδηγό που ήταν καλεσμένος σε έναν γάμο Amish – ο μόνος “Αγγλος” μεταξύ των 500 περίπου καλεσμένων. Ένιωσε αμήχανα και τελικά τον πλησίασε ένας πρεσβύτερος της εκκλησίας που τον ρώτησε: «Λοιπόν, πώς είναι να τον κοιτάζουν κατάματα;»
Βασικός εξοπλισμός
Η British Airways (ba.com) πετά δύο φορές την ημέρα από το Χίθροου του Λονδίνου στη Φιλαδέλφεια, από 560 £ μετ’ επιστροφής. Αρκετά τρένα εκτελούν δρομολόγια καθημερινά από τη Φιλαδέλφεια προς το Λάνκαστερ (1 ώρα), μετ’ επιστροφής από 21 $.
Το Greystone Manor Victorian Inn in Bird in Hand είναι μια πλούσια επιπλωμένη αγροικία του 19ου αιώνα που προσφέρει δίκλινα δωμάτια από 127 £ ανά διανυκτέρευση. Περισσότερες από 30 φάρμες bed and Breakfast που ανήκουν στους Amish είναι επίσης διαθέσιμες μέσω του amishfarmstay.com.
Οι προσωπικές εκδρομές του Amish Experience πραγματοποιούνται καθημερινά από τον Απρίλιο έως τον Οκτώβριο και κοστίζουν 61,95 $ ανά ενήλικα (ηλικίες 13 ετών και άνω) και 51,95 $ ανά παιδί (ηλικίες έξι έως 12 ετών).