Βρετανοί επιστήμονες προειδοποιούν ότι η Βρετανία υστερεί πίσω από την Κίνα στον αγώνα για την εξάλειψη των φυτικών ασθενειών αφού το Πεκίνο χορήγησε πρωτοποριακή έγκριση αυτόν τον μήνα για το πρώτο επεξεργασμένο γονιδίωμα σιταριού της χώρας.
Η ταχεία έγκριση της επεξεργασίας γονιδιώματος που καθιστά το σιτάρι ανθεκτικό σε μια κοινή μυκητιασική λοίμωξη που ονομάζεται ωίδιο έχει χαιρετιστεί από την επιστημονική κοινότητα ως ένα «σημαντικό βήμα» για τη βελτίωση της ασφάλειας των τροφίμων στον μεγαλύτερο παραγωγό και καταναλωτή σιταριού στον κόσμο.
Οι ειδικοί λένε ότι η διαδικασία επεξεργασίας γονιδιώματος, η οποία διαφέρει από τη γενετική τροποποίηση στο ότι δεν εισάγει ξένο DNA, υπόσχεται επίσης σημαντικά περιβαλλοντικά οφέλη, καθώς οι αγρότες θα μπορούσαν να μειώσουν τη χρήση γεωργικών χημικών ουσιών.
Το γονιδίωμα μπορεί να εφαρμοστεί σε διαφορετικές ποικιλίες σιταριού και είναι το αποτέλεσμα μιας δεκαετίας έρευνας και δοκιμών ασφάλειας από την εταιρεία βιοτεχνολογίας Qi Biodesign με έδρα τη Σούζου και επιστήμονες από την Κινεζική Ακαδημία Επιστημών.
Η επιστημονική βάση της διαδικασίας επεξεργασίας του γονιδιώματος εμφανίστηκε στο περιοδικό «Nature» το 2022. Σε αυτό, οι ερευνητές εξήγησαν ότι η μοριακή αναπαραγωγή είναι μια βιώσιμη στρατηγική για την αντιμετώπιση των εκτιμώμενων ετήσιων απωλειών των καλλιεργειών από 11 έως 30 τοις εκατό λόγω φυτικών ασθενειών.
Ο Kevin Zhao, συνιδρυτής της Qi Biodesign, είπε ότι η εταιρεία επανεξετάζει την ασφάλεια με ρυθμιστικές αρχές τα τελευταία δύο χρόνια.
Αυτό δείχνει ότι η χώρα «ενδιαφέρεται πολύ για την ανάπτυξη πιο αποτελεσματικών μέσων για την εκτροφή καλύτερων καλλιεργειών στο μέλλον για λόγους επισιτιστικής ασφάλειας», δήλωσε ο Ζάο στη South China Morning Post.
«Τώρα που εγκρίναμε αυτή την αλλαγή από το υπουργείο [of agriculture]«Μπορούμε να ενσωματώσουμε αυτήν την αλλαγή σε πολλές διαφορετικές ποικιλίες σιταριού που καλλιεργούνται σε όλη την Κίνα και να δούμε τι επίδραση έχει αυτή η αλλαγή στις διάφορες ποικιλίες».
Βρετανοί ειδικοί χαρακτήρισαν την επεξεργασία του γονιδιώματος μια «συναρπαστική» εξέλιξη για μια καλλιέργεια που καλλιεργείται για περισσότερα από 10.000 χρόνια και έχει αλλάξει ριζικά τη διατροφή και την οικονομία της ανθρώπινης κοινωνίας καθώς έχει καταστεί κρίσιμη για την παγκόσμια επισιτιστική ασφάλεια.
Αυτή η βασική τροφή εξελίχθηκε μέσω της φυσικής επιλογής, της εξημέρωσης και, τα τελευταία χρόνια, της γενετικής μηχανικής για τη βελτίωση της απόδοσης και της ποιότητάς της. Σήμερα είναι μία από τις έξι μόνο καλλιέργειες που παρέχουν περισσότερο από το 75 τοις εκατό της συνολικής ενεργειακής πρόσληψης των φυτών στον κόσμο.
Ενώ η νέα τεχνολογία δεν έχει ακόμη χρησιμοποιηθεί σε κινεζικά πεδία, το σύντομο χρονοδιάγραμμα της διαδικασίας έγκρισης της Κίνας οδήγησε τους Βρετανούς επιστήμονες να αμφισβητήσουν την πιο δυσκίνητη γραφειοκρατία στη Βρετανία και την Ευρώπη που διέπει αυτήν την πρωτοποριακή τεχνολογία.
«Νομίζω ότι το μάθημα εδώ είναι: συνεχίστε, ο υπόλοιπος κόσμος προχωρά γρήγορα», λέει ο καθηγητής Nigel Halford, φυτοεπιστήμονας στο Rothamsted Research και επισκέπτης καθηγητής στην Ακαδημία Γεωργικών Επιστημών της Σαγκάης.
«Είμαστε ήδη πίσω»
Σε αντίθεση με τη γενετική τροποποίηση, κατά την οποία εισάγονται ξένα γονίδια σε ένα φυτό, η επεξεργασία του γονιδιώματος περιλαμβάνει την αλλαγή των υπαρχόντων γονιδίων για την αλλαγή ή τη βελτίωση της απόδοσής τους. Αυτή η διαδικασία θεωρείται γενικά λιγότερο επικίνδυνη επειδή μιμείται αυτό που ήδη συμβαίνει στη φύση.
Στην επεξεργασία του γονιδιώματος, χρησιμοποιούνται ειδικά ένζυμα για την κοπή του DNA σε συγκεκριμένες τοποθεσίες. Αυτές οι αλλαγές έχουν σχεδιαστεί για να αντιστοιχούν σε εκείνες που θα μπορούσαν να έχουν επιτευχθεί με τη χρήση παραδοσιακών μεθόδων αναπαραγωγής φυτών.
Ωστόσο, η ρύθμιση της τεχνολογίας ήταν αργή στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Ευρώπη, περιορίζοντας τη δυνατότητα της γεωργικής βιομηχανίας να τη χρησιμοποιήσει, δήλωσε ο καθηγητής Halford.
Στην ΕΕ, μια βασική αγορά για τους Βρετανούς αγρότες, η επεξεργασία του γονιδιώματος έχει εδώ και καιρό συνδυαστεί με νομοθεσία για το πιο επίμαχο ζήτημα των γενετικά τροποποιημένων οργανισμών (ΓΤΟ).
Οι προσπάθειες για χωριστή ρύθμισή του βρίσκονται σε εξέλιξη, αλλά κινούνται με «ρυθμούς σαλιγκαριού», είπε.
Στην Αγγλία, ο Νόμος για τη Γενετική Τεχνολογία (Ακριβής Αναπαραγωγή) τέθηκε σε ισχύ το 2023 ως νομική βάση για την επεξεργασία γονιδιώματος για την ενίσχυση της επισιτιστικής ασφάλειας και τη μείωση της χρήσης λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων στη γεωργία.
Ωστόσο, η Υπηρεσία Προτύπων Τροφίμων εξακολουθεί να εργάζεται για την ανάπτυξη ενός νέου ρυθμιστικού πλαισίου για τη ρύθμιση της χρήσης οργανισμών που έχουν κατασκευαστεί με ακρίβεια στα τρόφιμα και τις ζωοτροφές.
Επιπλέον, ο νέος νόμος ισχύει μόνο στην Αγγλία, δημιουργώντας υλικοτεχνικά εμπόδια για τους αγρότες που θέλουν να εμπορεύονται γενετικά τροποποιημένα προϊόντα σε ολόκληρο το Ηνωμένο Βασίλειο.
“Κανείς δεν θα αρχίσει να το κάνει αυτό μέχρι να κατανοήσει και να έχει εμπιστοσύνη στη ρυθμιστική διαδικασία”, δήλωσε ο καθηγητής Halford.
«Η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου μιλάει ότι έχουμε την ευκαιρία να αναλάβουμε την ηγεσία σε αυτήν την τεχνολογία. Είμαστε ήδη πίσω».
Η Ιαπωνία, η οποία έχει έντονη απέχθεια για τους ΓΤΟ, έχει επίσης υιοθετήσει την επεξεργασία του γονιδιώματος και έχει ήδη φέρει στην αγορά προϊόντα όπως οι ντομάτες και η τσιπούρα, είπε.
«Πρέπει να προλάβουμε», είπε. «Αν κάνετε τους κανονισμούς πιο δύσκολους, αυτό δεν θα συμβεί. Φυσικά πρέπει να είσαι ασφαλής, αλλά οι κανονισμοί πρέπει να είναι ανάλογοι με τον κίνδυνο».
Τα παγκόσμια οφέλη αυτής της τεχνολογίας για την επιστήμη και τη γεωργία είναι προφανή.
«Είναι σαφές σε όλο τον κόσμο ότι πρέπει να στραφούμε στον γενετικό και όχι στον χημικό έλεγχο ασθενειών στη φυτική παραγωγή. Ο λόγος για αυτό είναι ότι η παραγωγή μυκητοκτόνων έχει προφανώς μεγάλο αποτύπωμα άνθρακα», δήλωσε ο καθηγητής Halford.
Σε όλο τον κόσμο, η επεξεργασία γονιδιώματος χρησιμοποιείται ήδη για την εκτροφή καλλιεργειών που μπορούν να αναπτυχθούν σε δύσκολες συνθήκες και να επιβιώσουν από τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης, συμπεριλαμβανομένης της υπερβολικής ζέστης και του κρύου, καθώς και φυσικών καταστροφών όπως ξηρασίες και πλημμύρες.
Τον Φεβρουάριο, ερευνητές στην Αυστραλία ανακοίνωσαν ένα νέο τριετές πρόγραμμα που επικεντρώνεται στην ανάπτυξη γενετικής σιταριού ανθεκτικής στη θερμότητα για να βοηθήσει τις καλλιέργειες να ευδοκιμήσουν σε υψηλές θερμοκρασίες.
Αλλού, οι επιστήμονες έχουν χρησιμοποιήσει τεχνικές επεξεργασίας γονιδιώματος για την αναπαραγωγή σίτου ανθεκτικού σε ιούς, βακτήρια και μύκητες που θα μπορούσαν να προσφέρουν μια πιθανή λύση στο πρόβλημα της πείνας και του υποσιτισμού στις αναπτυσσόμενες χώρες.
Καθώς η παγκόσμια αύξηση του πληθυσμού συνεχίζεται, οι καλλιέργειες που είναι πιο ανθεκτικές στα παράσιτα και τις ασθένειες θα μπορούσαν να αυξήσουν την απόδοση των καλλιεργούμενων εκτάσεων και να εξασφαλίσουν πιο θρεπτικά και μακροχρόνια τρόφιμα.
Εκτός από το σιτάρι, η επεξεργασία γονιδιώματος έχει επίσης χρησιμοποιηθεί για την αύξηση του μεγέθους του ρυζιού, του καλαμποκιού και της σόγιας. Θα μπορούσε επίσης να κάνει καλλιέργειες όπως η μπανάνα και τα φυτά καφέ πιο ανθεκτικά στις απειλές.
Η προσπάθεια της Κίνας να εξαλείψει το ωίδιο, μια σοβαρή μυκητιακή ασθένεια του σιταριού, θα μπορούσε να σημαίνει υψηλότερες αποδόσεις των καλλιεργειών και λιγότερη εξάρτηση από μυκητοκτόνα.
Ο Δρ. Ο Simon Griffiths, επικεφαλής του προγράμματος Delivering Sustainable Wheat στο John Innes Centre, περιέγραψε την επεξεργασία του γονιδιώματος ως «επανάσταση».
Και πρόσθεσε: «Δεν μπορώ να υπερεκτιμήσω τον τεράστιο αντίκτυπο που είχε σε ό,τι είναι δυνατό για εμάς».
Για την Κίνα, η οποία είναι επίσης ο μεγαλύτερος παραγωγός σιταριού στον κόσμο, αλλά καθαρός εισαγωγέας σιταριού, η επιστημονική πρόοδος ήταν μια τεράστια ώθηση στην επισιτιστική ασφάλεια.
Αυτό θα μπορούσε επίσης να είναι πρωτοποριακό στο Ηνωμένο Βασίλειο, είπε.
«Σε αυτή τη χώρα, η ανταπόκριση στην κλιματική αλλαγή όσον αφορά το καθαρό μηδέν και τη γεωργία σημαίνει ότι θα έχουμε 26% λιγότερη γη για να καλλιεργήσουμε καλλιέργειες», είπε.
«Πρέπει να αξιοποιήσουμε περισσότερα από τη γη που καλλιεργούμε χωρίς να βλάψουμε το περιβάλλον. Και πράγματα όπως αυτές οι επεξεργασίες γονιδίων είναι τα πράγματα που χρειαζόμαστε για αυτό».
Το hangover στην ιστορική δημόσια αντίδραση κατά των ΓΤΟ επιβραδύνει την επιστημονική δυναμική, υποστήριξε ο Δρ. Γκρίφιθς.
«Η γονιδιακή επεξεργασία δεν είναι γενετική μηχανική, αλλά νομίζω ότι οι άνθρωποι είναι απλώς προσεκτικοί. Είναι πραγματικά θέμα πολιτικής και κοινής γνώμης».
Ωστόσο, η τελευταία απόφαση της Κίνας θα μπορούσε να βοηθήσει στην αλλαγή πορείας και να ωθήσει τις δυτικές κυβερνήσεις να δράσουν πιο γρήγορα, είπε.
«Υποθέτω ότι μας έκαναν τη χάρη. Είναι απλώς ένα ακόμη βήμα μπροστά», είπε.
«Το καλύτερο με αυτά τα νέα είναι ότι αν η Κίνα είχε το θάρρος να το κάνει αυτό, ελπίζουμε ότι όλοι θα δουν ότι είναι εντάξει, και αυτό είναι ένα καλό σημάδι».
Προστατέψτε τον εαυτό σας και την οικογένειά σας μαθαίνοντας περισσότερα Παγκόσμια ασφάλεια υγείας