Η Rachael Stirling κάνει το δρόμο της από το πίσω μέρος της σκηνής, ενώνεται με τους συναδέλφους της στους πάγκους και μετά ξεσπά αμέσως σε κλάματα. «Είμαι κουρασμένη», εξηγεί. Ο Stirling υποδύεται τη Sarah Siddons, τη σπουδαία ηθοποιό του 18ου αιώνα, στο The Divine Mrs S στο Hampstead Theatre του Λονδίνου και συζητάμε στη μέση της προεπισκόπησης. Είναι μια στρεσογόνα περίοδος.
«Ακόμα δεν τα έχουμε καταφέρει», λέει λυπημένα ο Στέρλινγκ. “Εχεις!” αναφωνεί η σκηνοθέτις Άννα Μάκμιν. «Το έκανες πραγματικά «Λατρεύω αυτό που κάνεις», προσθέτει η April De Angelis, η θεατρική συγγραφέας. «Σου έστελνα μηνύματα όλη τη νύχτα», συνεχίζει ο Mackmin. “Ανάπνευσε. Αυτό είναι, μωρό μου, αξίζεις την τιμή του εισιτηρίου” λέει ο Στέρλινγκ, κλαίγοντας και γελώντας ταυτόχρονα και με κοιτάζει, “Αυτά είναι προεπισκόπηση”.
Στην εποχή του Σιδώνα, τα έργα έζησαν ή πέθαναν από την πρεμιέρα τους. Η ετυμηγορία της πόλης θα μπορούσε να φέρει το θάνατο σε ένα εργοστάσιο παραγωγής – όπως συμβαίνει στο έργο του De Angelis. Στο μπαλέτο και την όπερα, εξακολουθούν να ισχύουν τα εξής: όσο τεχνικά περίπλοκη κι αν είναι η πρώτη δημόσια παράσταση, συνήθως είναι και μια βραδιά τύπου.
Οι παραστάσεις του West End και του Broadway άνοιγαν έξω από την πόλη και βελτιωνόταν στο Μπράιτον ή τη Βοστώνη. Αλλά όταν το μιούζικαλ του 1952 “Wish You Were Here” και η σκηνική πισίνα του αποδείχθηκαν πολύ μεγάλα για το ταξίδι, έτρεξε στο Broadway για σχεδόν τέσσερις εβδομάδες πριν ανοίξει. Το 1966, το Cabaret έγινε η πρώτη παράσταση που προσέφερε φθηνότερα εισιτήρια προεπισκόπησης. Αυτές τις μέρες, οι εκπομπές έχουν συνήθως πολλές προεπισκοπήσεις στις οποίες η εργασία συνεχίζεται, φαινομενικά μακριά από τα μάτια του κοινού (αν και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σημαίνουν ότι ό,τι συμβαίνει στις προεπισκοπήσεις δεν μένει πλέον στις προεπισκοπήσεις).
Το μιούζικαλ του Μπρόντγουεϊ «Spider-man: Turn Off the Dark» υπέστη περιβόητες 182 προεπισκοπήσεις πριν από την επίσημη πρεμιέρα του το 2011: η μουσική γράφτηκε ξανά, ηθοποιοί τραυματίστηκαν και η σκηνοθέτις Julie Taymor απολύθηκε ξαφνικά. Μεγάλες αλλαγές εξακολουθούν να συμβαίνουν: Φέτος, το The Enfield Haunting φέρεται να έχασε πάνω από 30 λεπτά σε προεπισκοπήσεις (αλλά δεν μπόρεσε να ξεφύγει από την κριτική). Το “Opening Night”, με πρωταγωνιστή τον Sheridan Smith, μείωσε επίσης τον χρόνο προβολής του – κατά ειρωνικό τρόπο, είναι ένα μιούζικαλ για μια ταραχώδη περίοδο προεπισκόπησης στο Broadway.
Συνήθως οι προεπισκοπήσεις είναι ευπρόσδεκτες. «Οι δύο πιο σημαντικές στιγμές μάθησης για έναν θεατρικό συγγραφέα», λέει ο συγγραφέας Ντέιβιντ Έλντριτζ, «είναι όταν ακούς για πρώτη φορά ηθοποιούς να διαβάζουν το σενάριο και όταν το έργο συναντά το κοινό στο βρετανικό θέατρο είμαστε απίστευτα αυστηροί στη διαδικασία της πρόβας». Αλλά με κάποιο τρόπο το να το βάλεις μπροστά σε ένα κοινό εκθέτει περιττή αντικατάσταση. Ακόμη και μετά από όλες τις πρόβες, οι περικοπές γίνονται πλήρως σαφείς μόνο στην προεπισκόπηση.»
Το “Beginning”, το δράμα σχέσεων του 2017, είχε “μια πραγματικά εντυπωσιακή πρώτη προεπισκόπηση – αλλά ήταν ένα κλασικό παράδειγμα εργασίας με εξαιρετική αυστηρότητα για πέντε εβδομάδες και μετά ξαφνικά συνειδητοποιώντας ότι μπορούσαμε να κόψουμε μιάμιση σελίδα προς το τέλος”.
Το κοινό παρακολουθείται στενά καθώς ένα κομμάτι προσγειώνεται. «Τους παρακολουθείς με άγρυπνο μάτι», συμφωνεί ο De Angelis. «Έχεις μεγάλη αίσθηση αντικειμενικότητας γιατί δεν έχουν καμία επιρροή στο παιχνίδι. Διαβάζουν το κομμάτι μέσα από το κοινό και το βοηθάει να το στερεοποιήσει. Κάναμε μερικές καλές περικοπές χθες – σκέφτηκα, “Ναι, ήταν απλώς οδήγηση”».
Είδα την πρώτη κιόλας προεπισκόπηση του “The Divine Mrs S.” Το θέατρο ήταν πολύ απασχολημένο και η ατμόσφαιρα ήταν σχεδόν ταραχώδης, ξαφνιάζοντας τους ηθοποιούς με δυνατά γέλια. «Ήταν ένα ευχάριστο, πολύ ζεστό κοινό», λέει ο Mackmin. «Ήταν πιο άγριο από όσο νόμιζα. Τώρα προσπαθούμε να του δώσουμε μια ενέργεια που μοιάζει με λίγο λιγότερο απόδοση και προσπαθούμε να δουλέψουμε πάνω στα βασικά και στη σαφή ιστορία. Ήταν μια βόλτα σλάλομ – να πάρει πίσω την ενέργεια του rock ‘n’ roll αλλά να την ελέγχει λίγο περισσότερο».
Γυρίζει στον Στέρλινγκ. «Σε μερικά μέρη πρέπει να κάνεις ένα μικρό ποσοστό λιγότερο. Είναι πραγματικά η μικρότερη προσαρμογή. Παρακαλώ, μην καταστρέψετε την απόδοσή σας. “Δεν υπάρχουν ποτέ αρκετές προεπισκοπήσεις για ένα νέο κομμάτι”, λέει ο Mackmin. «Ο κίνδυνος είναι να μην μπορείς πλέον να το ερωτευτείς. Γι’ αυτό ένα μεγάλο μέρος της δουλειάς μου είναι να δένω ξανά όλα τα νήματα μαζί σε ένα όμορφο νήμα. Και για να μην αναφέρουμε τον Τύπο».
Ο Ντε Άντζελις παραμένει στωικός αυτή την πυρετώδη περίοδο. “Τι μπορείς να κάνεις; Πρέπει να κρατηθείς γιατί το έγραψες αρχικά. Σε κάποιους θα αρέσει, σε κάποιους όχι. Πρέπει να μεγαλώσεις με αυτό, ωστόσο, ο Έλντριτζ παραδέχεται ότι είναι “απίστευτα αγχωμένος”. Στην πρώτη προεπισκόπηση.” Είμαι συχνά τόσο σοκαρισμένος που τελικά το έργο το βλέπουν αληθινοί άνθρωποι. Πάντα υπήρχε ένα ορισμένο αλκοολικό αποτέλεσμα που ενίσχυε τα νεύρα για μια ή τρεις μπύρα εκ των προτέρων.
Ενώ άλλα δημιουργικά παρακολουθούν στο σκοτάδι, οι ηθοποιοί πρέπει ακόμα να αποδώσουν. «Αφήνετε τον κεντρικό χαρακτήρα, το κοινό, να μπει», λέει ο Stirling. «Έψαχνα για κοινό – ειδικά επειδή είναι κωμωδία. Πεινούσα να έχω κόσμο να παίξω. Αν και πάντα αναρωτιέται κανείς: Ποιος έρχεται στην πρώτη προεπισκόπηση;» Το πλήθος του Hampstead απολάμβανε την περίεργη λανθασμένη γραμμή ή το ελάττωμα των κοστουμιών – όπως όταν έπεσε η φούστα του Stirling. «Μου αρέσει πολύ όταν τα πράγματα πάνε στραβά», λέει. «Γι’ αυτό έρχεσαι σε μια ζωντανή εκπομπή».
Είναι σπάνιο ένας ηθοποιός να είναι τόσο στο καστ όσο και στο κοινό. Πέρυσι, ο Rilwan Abiola Owokoniran πήρε τον κεντρικό ρόλο στο Beautiful Thing, το κλασικό gay ενηλικίωσης του Jonathan Harvey, μόλις τρεις ημέρες πριν από την πρεμιέρα του, αφού ο αρχικός ηθοποιός αποχώρησε. Ενώ εξακολουθούσε να απορροφά τον ρόλο, παρακολούθησε το understudy του σε προεπισκοπήσεις. «Δεν είχα άλλη επιλογή από το να αντιμετωπίσω τις πρώτες παραστάσεις ως ένα είδος ανοιχτής πρόβας. Ήταν ωραίο να βλέπω τη μορφή της απόδοσης στην οποία έπρεπε να βάλω την ενέργειά μου».
Το έργο του Χάρβεϊ είναι γεμάτο γέλια και δάκρυα και προκαλεί έντονες αντιδράσεις. «Ήταν απολύτως αισθητό», λέει ο Owokoniran. «Μου αρέσει να εκπαιδεύω το κοινό. Με το «Beautiful Thing», μέσα στην ανησυχία και τον φόβο μου, δεν κατάλαβα ότι ήταν κωμωδία. Είναι μια τόσο δύσκολη ιστορία, την προσέγγισα με την επισημότητα που της άξιζε – οπότε το να ακούω το γέλιο της στην πρώτη γραμμή ήταν τόσο καθησυχαστικό».
Ο Έλντριτζ λέει ότι οι προεπισκοπήσεις μπορούν να αναστατώσουν τους ηθοποιούς. «Το κοινό κρίνει τους χαρακτήρες και τις πράξεις τους», λέει. Το έργο του In Basildon, το 2012, για μια οικογένεια του Έσσεξ, παρουσιάζει έναν «κομψό νεαρό θεατρικό συγγραφέα» – και ο ηθοποιός Μαξ Μπένετ «σοκαρίστηκε εντελώς από το πόσο πολύ το κοινό απέρριψε τον χαρακτήρα του στις πρόβες, προσπαθούσαν οι Ηθοποιοί να συμπάσχουν και να συμπάσχουν μαζί τους χαρακτήρες. Οπότε νομίζω ότι ο Μαξ σοκαρίστηκε από το πόσο το κοινό στράφηκε εναντίον του».
Ο Έλντριτζ είδε αυτή την αντίδραση να έρχεται — αλλά εξεπλάγη όταν το πρώτο κοινό της Μεσαίας του 2022 έκρινε μια γυναίκα «λίγο πιο σκληρή από ό,τι σκοπεύαμε» όταν αποφάσισε να εγκαταλείψει τον προβληματικό γάμο της. “Με έδιωξαν, οπότε έκανα κάποιες περικοπές για τις επόμενες προεπισκοπήσεις.”
Η κριτική κρίση είναι ένα άλλο θέμα – η ομάδα του Hampstead παραδέχεται ότι αισθάνεται την πίεση να πλησιάζει. Μερικές φορές οι προεπισκοπήσεις δεν αντικατοπτρίζουν την αντίδραση των κριτικών. «Το πιο εκπληκτικό ήταν το Private Lives, το οποίο μόλις έκανα», λέει ο Stirling. Ήταν στο Donmar στο Λονδίνο. «Η υποδοχή στις προεπισκοπήσεις ήταν εξαιρετική. Το είχαμε κάνει πιο σέξι, πιο άτακτο και πιο βρώμικο, αυτό που θα ήθελε ο Noël Coward. Και μετά, τη βραδιά του Τύπου, ήταν σαν να σκάγαμε έναν εθνικό θησαυρό».
Ο Έλντριτζ θυμάται δύσκολες προεπισκοπήσεις για το Market Boy της μεγάλης οθόνης («κόπηκαν δύο ολόκληρες σκηνές») και το Under the Blue Sky, που κατακλύστηκαν από δημοσιογράφους ταμπλόιντ που ήλπιζαν να φωτογραφίσουν γυμνή την Κάθριν Τέιτ. Αλλά οι περισσότερες από τις αναμνήσεις του είναι ζεστές, όπως η Festen, η επιτυχημένη προσαρμογή του στη δανέζικη ταινία. «Στην πρόβα είχαμε χάσει κάθε αίσθηση αυτού που είχαμε, οπότε ήταν πραγματικά συναρπαστικό. Μπορώ να θυμηθώ αυτή τη γυναίκα να πλησιάζει προς το μέρος μου, να με αγκάλιασε και να με φιλήσει στα χείλη λέγοντας: «Αυτή μπορεί να είναι η καλύτερη βραδιά σε θέατρο που είχα ποτέ». , λέγοντας τις δικές τους ιστορίες. «Από τη στιγμή που ένα κοινό είναι εκεί, σας λέει τι είναι σημαντικό για αυτό».
Μετά το βάπτισμα του πυρός στο Beautiful Thing, ο Owokoniran υποδύεται τώρα τον Ferdinand στο Love’s Labour’s Lost στο RSC. Τι ελπίζει να κερδίσει από αυτές τις προεπισκοπήσεις; «Θέλω να βρω τον ρυθμό της κωμωδίας. Εφόσον ο Φερδινάνδος δίνει την πρώτη ομιλία, μπορεί να είναι χρήσιμο να νιώσετε την υποδοχή του κοινού. Τα πράγματα μπορεί να πάνε στραβά στις προεπισκοπήσεις, αλλά αν το αποδεχτείτε, υπάρχει μια ελευθερία – μπορώ σχεδόν να είμαι πιο τολμηρός σε μια προεπισκόπηση. Α, και το χειροκρότημα στο τέλος θα ήταν ωραίο».
Ακούγονται πολλά χειροκροτήματα καθώς επιστρέφω στο The Divine Mrs S μετά το άνοιγμα. Η κρίσιμη συναίνεση είναι ότι η Stirling το κάρφωσε ιδιαίτερα – η φούστα της παραμένει, όλα είναι ομαλά και σκόπιμα. Είναι αγενές να χάνεις τη θορυβώδη ενέργεια αυτής της πρώτης προεπισκόπησης, με τη συγκίνηση να είσαι ο πρώτος που θα δει αυτό το ολοκαίνουργιο κομμάτι; «Αυτό είναι το προνόμιο», παραδέχεται ο Stirling. «Όταν βγαίνεις έξω και λες την ιστορία για πρώτη φορά. Την πρώτη φορά που γελάτε πραγματικά, θέλετε να γελάσετε μαζί. Είναι νόστιμο – και δεν θα ξανασυμβεί ποτέ.»
• Το The Divine Mrs S θα διαρκέσει έως τις 27 Απριλίου στο Hampstead Theatre του Λονδίνου. Το Love’s Labour’s Lost βρίσκεται στο Royal Shakespeare Theatre στο Stratford-upon-Avon μέχρι τις 18 Μαΐου.
Η μεταφορά του David Eldridge του The Spy Who Came in from the Cold είναι στο Minerva Theatre στο Chichester από τις 23 Αυγούστου έως τις 21 Σεπτεμβρίου.