-
Η Σαουδική Αραβία έχει ξεκινήσει το φιλόδοξο έργο της να χτίσει μια πόλη σε σχήμα γραμμής.
-
Αν και η έννοια του γραμμικού πολεοδομικού σχεδιασμού υπάρχει από τον 19ο αιώνα, λίγοι την έχουν επιχειρήσει.
-
Το Business Insider ρώτησε αρχιτέκτονες, πολεοδόμους και επιστήμονες εάν μια γραμμή είναι καλή μορφή για μια πόλη.
Η Σαουδική Αραβία χτίζει μια τεράστια πόλη-καθρέφτη στην έρημο.
Η «Γραμμή», όπως ονομάζεται, είναι στην πραγματικότητα μια μεγαλούπολη που αποτελείται από δύο ουρανοξύστες που αρχικά προοριζόταν να εκτείνεται σε 170 χιλιόμετρα και τελικά να στεγάσει εννέα εκατομμύρια ανθρώπους.
Οι αξιωματούχοι το χαρακτήρισαν «αρχιτεκτονικό αριστούργημα» και «επανάσταση στην αστική ζωή».
Αν και πρόσφατες αναφορές υποδηλώνουν ότι τα σχέδια έχουν μειωθεί, η πόλη μήκους 1,5 μιλίου που δεν έχει ακόμη χτιστεί θα είναι η μεγαλύτερη γραμμική πόλη που έχει ολοκληρωθεί ποτέ.
Ως έννοια, η γραμμική διαβίωση δεν είναι κάτι καινούργιο.
«Είναι φιλόδοξο αλλά σχεδόν επαναστατικό», είπε στο Business Insider ο Anirban Adhya, καθηγητής αρχιτεκτονικής και πολεοδομίας στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Lawrence.
Μετά τη Βιομηχανική Επανάσταση, πολλοί πολεοδόμοι αναζήτησαν εναλλακτικές διατάξεις πόλεων για να φιλοξενήσουν τον ακμάζοντα πληθυσμό.
Ο Ισπανός αρχιτέκτονας Arturo Soria θεωρείται ο δημιουργός της πρώτης γραμμικής πόλης, «La Ciudad Lineal», που χτίστηκε στα περίχωρα της Μαδρίτης το 1882. Περίπου σαράντα χρόνια αργότερα, το 1924, ο διάσημος Ελβετο-Γάλλος αρχιτέκτονας Le Corbusier πρόσφερε μια άλλη ριζοσπαστική εναλλακτική με το «Ville Radieuse», μια γραμμική, τακτοποιημένη μητρόπολη γεμάτη χώρους πρασίνου.
Ο Σοβιετικός πολεοδόμος Mikhail Okhitovich απελάθηκε σε ένα γκουλάγκ το 1930 επειδή έκανε την «οικονομικά ακρωτηριαστική» πρόταση να μετατρέψει την πόλη του Magnitogorsk σε οκτώ ταινίες που μοιάζουν με κορδέλα γύρω από ένα εργοστάσιο.
«Είναι σύνηθες για τους πολεοδόμους να υποστηρίζουν ένα νέο μέλλον ως απάντηση σε αυτό που θεωρούν ως «μη βιώσιμη» κατάσταση της εποχής τους. Η γραμμή στο Neom δεν είναι διαφορετική», είπε ο Adhya.
Είναι όμως η ιδέα της οικοδόμησης μιας πυκνής γραμμικής μητρόπολης επαναστατική ή όχι, καλή ιδέα;
Σε σύγκριση με τα παραδοσιακά οικοδομικά σχέδια, οι γραμμικές πόλεις προσφέρουν πλεονεκτήματα όπως αποτελεσματικές δημόσιες συγκοινωνίες, εύκολη πρόσβαση στη φύση και έναν πιο ισότιμο τρόπο ζωής. Θεωρητικά είναι ατελείωτες και μπορούν εύκολα να επεκταθούν καθώς αυξάνεται ο πληθυσμός.
Πολλές από αυτές τις υποσχέσεις αντικατοπτρίζονται στις προτάσεις για το The Line.
Ο ιστότοπος του έργου παρουσιάζει την πόλη ως λύση για τη μαζική αστικοποίηση και την κλιματική κρίση, απεικονίζοντάς την ως μια βιώσιμη, χωρίς αυτοκίνητα ουτοπία που διατηρεί το 95 τοις εκατό της έκτασης της περιοχής.
Οι σχεδιαστές του Neom ισχυρίζονται ότι όλες οι μεγάλες υπηρεσίες θα είναι προσβάσιμες μέσα σε πέντε λεπτά και η φύση θα απέχει μόλις δύο λεπτά με τα πόδια. Η τεχνολογία που λειτουργεί με AI σε όλη την πόλη θα βελτιώσει τη βιωσιμότητα και θα μεγιστοποιήσει το προσδόκιμο ζωής των κατοίκων, λένε.
«Δεν υπάρχει σωστό σχήμα για μια πόλη – συνήθως εξελίσσονται με την πάροδο του χρόνου με βάση φυσικούς, πολιτιστικούς, συγκοινωνιακούς, πολιτικούς και οικονομικούς παράγοντες», είπε στο BI η Mona Lovgreen, συνεργάτης στην καναδική αρχιτεκτονική εταιρεία DIALOG.
Πιστεύει ότι, με κατάλληλο σχεδιασμό, η γραμμική μορφή της The Line εξασφαλίζει προσβασιμότητα και διευκολύνει την ενσωμάτωση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σε όλο το μήκος της.
Αν και είπε ότι οι στόχοι του οργανισμού μπορεί να είναι υπερβολικοί, η Lovgreen πιστεύει ότι το όραμα της The Line είναι αξιοθαύμαστο.
«Μας προκαλεί να ξανασκεφτούμε τον αστικό σχεδιασμό και να βρούμε νέους τρόπους για να κάνουμε τις πόλεις αποτελεσματικές, βιώσιμες και βιώσιμες».
Θα μπορούσε να είναι ένα πρωτοποριακό παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη βελτίωση της βιωσιμότητας και της ενεργειακής απόδοσης, και οι πολεοδόμοι των ΗΠΑ θα πρέπει να το λαμβάνουν υπόψη, πρόσθεσε ο Lovgreen.
Η εστίαση στην ευκολία και στις προσβάσιμες υπηρεσίες είναι επίσης πολλά υποσχόμενη, είπε ο Adhya, επισημαίνοντας επιτυχημένα παραδείγματα που εφαρμόζονται ήδη σε πόλεις όπως το Παρίσι και το Πόρτλαντ.
Σε “μικρότερα κομμάτια”, η γραμμική δομή του The Line μπορεί να λειτουργήσει, είπε ο Adhya.
“Βαρετό και μονότονο”
Ενώ ορισμένες πρακτικές πτυχές της δομής δείχνουν δυνατότητες, όλοι οι ειδικοί με τους οποίους μίλησε η BI είδαν θεμελιώδη προβλήματα με τη βιωμένη εμπειρία των γραμμικών πόλεων.
«Η Γραμμή θα μπορούσε να είναι ένα συναρπαστικό μέρος για επίσκεψη και εμπειρία, αλλά ακόμα δεν είμαι σίγουρος ότι οι άνθρωποι έχουν σχεδιαστεί για να ζουν σε μια τόσο άκαμπτη και αυστηρή δομή», είπε ο Λόβγκριν.
Η γραμμή αποτελείται από μονάδες που μπορούν να φιλοξενήσουν 80.000 άτομα η καθεμία και μπορούν να κινηθούν μέσω ενός οριζόντιου και κάθετου συστήματος μεταφοράς.
«Σε σύγκριση με άλλα αστικά σχέδια, όπως πλέγμα, ακτινικές ή δακτυλιοειδείς κατασκευές ή συνδυασμός αυτών, οι άνθρωποι μπορεί να στερούνται ενδιαφέροντος και ποικιλίας για αυστηρά γραμμική αστική ανάπτυξη», εξηγεί ο Adhya.
«Ορισμένα μέρη της πόλης θα μπορούσαν να γίνουν πολύ απομακρυσμένα και απομονωμένα».
Η επανάληψη των υποδομών και των εξαρτημάτων θα ήταν «βαρετή και μονότονη» και δεν θα είχε τον μοναδικό χαρακτήρα που προσφέρουν άλλες πόλεις, είπε ο Λόβγκριν.
«Τελικά, ο ψυχολογικός αντίκτυπος της ζωής σε ένα τέτοιο ρυθμισμένο περιβάλλον μπορεί να επηρεάσει την ευημερία των κατοίκων», είπε στο BI.
Αυτός ο τύπος δομής δεν είναι μόνο μονότονος, αλλά μπορεί επίσης να υπονομεύσει την κοινωνική συνοχή, λέει ο John Gold, καθηγητής αστικής ιστορικής γεωγραφίας στο Oxford Brookes University.
«Οι γραμμικές πόλεις είναι μια ακραία μορφή αστικής διασποράς. Η κοινοτική ανάπτυξη και η κοινωνική συνοχή χρειάζονται ακόμη κεντρική θέση», δήλωσε ο Gold στο BI.
Μια άλλη πρόκληση με την ιδέα του Neom είναι η υπερβολική εξάρτησή του από την τεχνολογία και τα μέσα μαζικής μεταφοράς, λένε οι ειδικοί. Αν κάτι πήγαινε στραβά, ολόκληρο το σύστημα θα κατέρρεε, προειδοποιούν.
«Οι περισσότερες πόλεις έχουν ένα περιττό δίκτυο, πράγμα που σημαίνει ότι εάν μια συγκεκριμένη σύνδεση ή διασταύρωση είναι αποκλεισμένη, υπάρχουν πολλές επιλογές. Μια γραμμική πόλη μπορεί να μην έχει αυτή την ικανότητα», εξηγεί ο Lovgreen.
Και παρά τις υποσχέσεις της The Line για βιωσιμότητα, οι γιγάντιοι τοίχοι με καθρέφτη θα μπορούσαν να είναι οικολογικά επιζήμιοι, τόσο από την άποψη της δημιουργίας περιττής θερμότητας στο εσωτερικό του κτιρίου όσο και από την άποψη της διακοπής των μεταναστευτικών διαδρομών δισεκατομμυρίων πουλιών.
Αλλά το μεγάλο ερώτημα, σύμφωνα με τον Gold, είναι: «Ποιος θα ήθελε πραγματικά να ζήσει σε μια «πόλη» όπως αυτή;».
“Αυτά τα σχέδια, και αυτό στη Σαουδική Αραβία είναι ένα κλασικό παράδειγμα, σκιαγραφούν ένα ουτοπικό μέλλον υψηλής τεχνολογίας, αλλά ποτέ δεν μιλάνε στους ανθρώπους όπως είναι στην πραγματικότητα. Κατά τη γνώμη μου, τα γραμμικά σχέδια πόλης χρησιμοποιούνται καλύτερα ως ασκήσεις σχεδιασμού για φοιτητές αρχιτεκτονικής τρίτον έτος», είπε ο Gold.
Διαβάστε το αρχικό άρθρο στο Business Insider