Με τον τουρισμό να δημιουργεί το 90 τοις εκατό των φορολογικών εσόδων των Μαλδίβων, είναι πιο πρόθυμες από τα περισσότερα άλλα νησιά να υποδεχθούν διεθνείς επισκέπτες. Κάθε χρόνο το μικρό νησιωτικό έθνος (πληθυσμός 524.000, περίπου το μέγεθος του Μάντσεστερ) ξοδεύει δεκάδες εκατομμύρια για να προβάλει τον εαυτό του με ένα απλό μήνυμα: Ελάτε – αν μπορείτε να το αντέξετε οικονομικά.
Ωστόσο, αυτή η προσφορά συνοδεύεται από έναν περιορισμό: δεν επιτρέπονται οι Ισραηλινοί. Το Σαββατοκύριακο, ο Mohamed Muizzu, ο έκτος εκλεγμένος πρόεδρος της χώρας, ανακοίνωσε στον κόσμο ότι η κυβέρνησή του θα ψηφίσει έναν νέο νόμο που θα απαγορεύει σε οποιονδήποτε να εισέλθει στις Μαλδίβες με ισραηλινό διαβατήριο.
Η κίνηση είναι μέρος της ευρύτερης προσπάθειας του Muizzu να ενισχύσει τη φιλοπαλαιστινιακή φήμη του εν μέσω της συνεχιζόμενης σύγκρουσης στη Λωρίδα της Γάζας.
Σύμφωνα με στοιχεία της κυβέρνησης των Μαλδίβων, περίπου 11.000 Ισραηλινοί επισκέφτηκαν τις Μαλδίβες πέρυσι, αντιπροσωπεύοντας το 0,6% του συνόλου των αφίξεων.
Αν και η κίνηση μπορεί να είναι προφανώς μεροληπτική, είναι απίθανο να προκαλέσει άγρυπνες νύχτες στα αφεντικά του τουρισμού – αν και ορισμένοι Εβραίοι ακτιβιστές έχουν ζητήσει ένα ευρύτερο μποϊκοτάζ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Θα μπορούσε όμως αυτή η κίνηση να έχει μπούμερανγκ μακροπρόθεσμα;
Για τον μέσο τουρίστα, οι Μαλδίβες παραμένουν συνώνυμες με τα πολυτελή θέρετρα λιμνοθάλασσας με τα υπέροχα μπανγκαλόου πάνω από το νερό και τα κομψά παραθαλάσσια εστιατόρια. Αλλά πέρα από τα ιδιωτικά νησιά και τα ταξίδια του μέλιτος βρίσκονται οι πραγματικές Μαλδίβες: ένα σκληρό ισλαμικό κράτος με θυελλώδη πολιτική.
Για χρόνια η χώρα προσπαθεί να χωρίσει αυτούς τους κόσμους. Έχει δείξει όμως τώρα την κρυφή του πλευρά;
Αυτή η δυαδικότητα μπορεί να εκπλήξει ακόμη και ανθρώπους που έχουν ήδη επισκεφτεί τις Μαλδίβες. Πολλοί από αυτούς πέταξαν στο γοητευτικά υποβαθμισμένο αεροδρόμιο του Μαλέ και τους συνάντησαν ξεναγοί που ήθελαν να τους πάνε σε ένα νησιωτικό θέρετρο.
Αλλά πόσοι από τους τουρίστες που πίνουν κοκτέιλ έξω από τα μπανγκαλόου τους πάνω από το νερό γνωρίζουν ότι θα μπορούσαν να τους επιβληθούν πρόστιμο ή ακόμα και να τους βάλουν ζαχαροκάλαμο επειδή έκαναν το ίδιο πράγμα στο γαλάζιο του νερού;
Περιέργως, τα περισσότερα θέρετρα ή φυλλάδια δεν το αναφέρουν αυτό. Θα μπορούσε όμως η χώρα που έγινε πρωτοσέλιδο για την αντι-ισραηλινή της στάση να τραβήξει ακούσια την προσοχή στις «πραγματικές» Μαλδίβες;
Μια χώρα όπου το ποινικό δίκαιο ρυθμίζει τα πάντα, από συντηρητικούς ενδυματολογικούς κώδικες μέχρι δημόσιες εκδηλώσεις στοργής και σχέσεις ομοφυλοφίλων (και τα δύο απαγορευμένα), και όπου η πολιτική περιστασιακά γίνεται βίαιη.
Στο εξαιρετικό του βιβλίο Μαλδίβες: Ισλαμική Δημοκρατία, τροπική αυτοκρατορίαΟ Βρετανός δημοσιογράφος JJ Robinson (ο οποίος επιμελήθηκε τη μοναδική ανεξάρτητη αγγλόφωνη εφημερίδα της χώρας) συγκρίνει την πολιτική των Μαλδίβων, τουλάχιστον με τους ξένους, με ένα επεισόδιο παιχνίδι των θρόνων.
Αντί για τον κλασικό διαχωρισμό αριστερά-δεξιά, τα κόμματα βασίζονται σε προσωπικές βεντέτες, με τις κυβερνήσεις να επιδιώκουν να χρησιμοποιήσουν τους μοχλούς της εξουσίας ως όπλο ενάντια στους αντιπάλους τους.
Τα τελευταία χρόνια, η πολιτική της χώρας απέναντι στους ξένους φαίνεται να έχει πάρει μια πιο σκληρή και εθνικιστική τροπή. «Οι πρόσφατες εξελίξεις έχουν σίγουρα επικεντρωθεί περισσότερο στην έμφαση στα συμφέροντα και την κυριαρχία των Μαλδίβων», δήλωσε ο Viraj Solanki, ερευνητής στο Διεθνές Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών, το οποίο έχει φιλοξενήσει διαλόγους για την ασφάλεια σε όλη τη Νότια Ασία και την ευρύτερη περιοχή.
Μάλιστα, ενόψει των προεδρικών εκλογών του περασμένου έτους, ο σημερινός πρόεδρος Mohamed Muizzu υποστήριξε το σύνθημα που μοιάζει με τον Τραμπ «Πρώτα οι Μαλδίβες» και έκανε εκστρατεία κατά της μακροχρόνιας παρουσίας του ινδικού στρατού στα ύδατα της χώρας.
Αντίθετα, ο Muizzu εμφανίστηκε πιο ανοιχτός στην Κίνα, η οποία δεν πέρασε απαρατήρητη από τις ΗΠΑ.
Θα μπορούσε ο λαϊκισμός να αποτελέσει απειλή για τον τουρισμό; Σε αντίθεση με τη Μαγιόρκα και τα Κανάρια Νησιά, οι Μαλδίβοι δεν κατεβαίνουν στους δρόμους για να παραπονεθούν για την εισροή επισκεπτών (οι περισσότεροι από τους οποίους θα αναχωρήσουν για τα νησιά με τις φούσκες τους εντός ωρών από την άφιξή τους και δεν θα κάνουν πάρτι σε τοπικά εστιατόρια).
Ωστόσο, οι ευκαιρίες για οργισμένες διαδηλώσεις στις Μαλδίβες είναι κάπως πιο περιορισμένες από ό,τι σε μια ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία.
Και μετά υπάρχει το μεγάλο ζήτημα: η τρομοκρατία. «Σε κατά κεφαλήν βάση, περισσότεροι ξένοι νεοσύλλεκτοι για το Ισλαμικό Κράτος προέρχονταν από τις Μαλδίβες παρά από οποιαδήποτε άλλη χώρα», λέει ο Viraj Solanki.
Μάλιστα, νωρίτερα φέτος, οι Μαλδίβες επαναπατρίστηκαν 21 πολίτες τους (κυρίως γυναίκες) που είχαν ενταχθεί σε τζιχαντιστικές ομάδες στη Συρία. Τώρα θα ολοκληρώσετε την εκπαίδευση κατά του εξτρεμισμού.
Λαμβάνοντας υπόψη όλα αυτά, οι τουρίστες πρέπει πραγματικά να σκεφτούν δύο φορές τις Μαλδίβες; Παρά όλες τις γεωπολιτικές ίντριγκες, είναι πιθανό για τη συντριπτική πλειοψηφία των επισκεπτών συν περίπου αλλαγή.
Όταν είσαι κυνηγημένος στο νησί σου, το να αγνοείς την πολιτική στις Μαλδίβες είναι τόσο εύκολο όσο το να αγνοείς το Westminster ή το Holyrood. Σίγουρα, αυτή μπορεί να μην είναι η πιο διορατική προσέγγιση στον τουρισμό, αλλά προφανώς λειτουργεί για πολλούς.
Όμως τα τελευταία χρόνια, όλο και περισσότεροι τουρίστες θέλουν να ξεφύγουν από την αυστηρά επιμελημένη πολυτέλεια των μεγάλων εταιρειών. Η κυβέρνηση των Μαλδίβων, η οποία εποπτεύει ολόκληρη την τουριστική βιομηχανία, έχει δώσει στους ντόπιους άδεια να ανοίξουν μικρούς ξενώνες σε κατοικημένα και ψαρονήσια, προσφέροντας στους επισκέπτες την ευκαιρία να ζήσουν την πραγματική ζωή των Μαλδίβων.
Αν και δημοφιλής στους backpackers, δεν ήταν χωρίς περιστατικά. Το 2014, μια αψιμαχία ξέσπασε όταν ένας Ισραηλινός σέρφερ που έμενε στο νησί Thulusdhoo κατέστρεψε μια αφίσα που συνέκρινε το αστέρι του Δαβίδ με τη σβάστικα. Η ενέργεια προκάλεσε την οργισμένη αντίδραση των ντόπιων και η αστυνομία αποφάσισε να εκκενώσει μια ομάδα Ισραηλινών για την ασφάλειά τους.
Τέτοια περιστατικά ώθησαν έναν Μαλδίβιο ακτιβιστή για τα ανθρώπινα δικαιώματα να κηρύξει με τόλμη τον κώδωνα του κινδύνου για τον αντισημιτισμό. Ο Ahmed Shaheed ήταν υπουργός Εξωτερικών των Μαλδίβων πριν γίνει Ειδικός Εισηγητής του ΟΗΕ για τη Θρησκευτική Ελευθερία. Το 2022, είπε σε δημοσιογράφο: «Μεγάλωσα σε μια χώρα που δεν ήταν αντισημιτική στην αρχή, αλλά έγινε αντισημιτική με τον καιρό».
Εκτός από τα μικρά ψαρονήσια, υπάρχουν τα δύο νησιά της πόλης, το Μαλέ και το Χουλχουμάλε: το αντίστοιχο της ηπειρωτικής χώρας των Μαλδίβων. Όταν επισκέφτηκα τις Μαλδίβες στα τέλη του 2022, έβαλα στόχο να τελειώσω το ταξίδι μου στο θέρετρο με μια στάση και στα δύο νησιά. Με περίπου 500.000 κατοίκους σε λίγα μόνο τετραγωνικά χιλιόμετρα, απέχουν όσο περισσότερο μπορείτε από την τυπική εμπειρία fly-and-flop. Το καλύτερο, σκέφτηκα.
Το Hulhumale συγκεκριμένα έχει αξιοπρεπή ξενοδοχεία και πολύ καλά εστιατόρια της Νότιας Ασίας. Αλλά οι τουρίστες δεν απολαμβάνουν καμία από τις εξαιρέσεις που έχουν στα θέρετρα. Όποιος πιαστεί με αλκοόλ αντιμετωπίζει σύλληψη και απέλαση και οι δημόσιες εκδηλώσεις στοργής, ακόμη και μεταξύ παντρεμένων ζευγαριών, μπορεί να οδηγήσουν σε δίωξη ή θυμωμένη αντίδραση από τους ντόπιους. Το να περπατάς στους δρόμους που κυριαρχούν τα μοτοποδήλατα συχνά είναι σαν ταλαιπωρία στην καλύτερη περίπτωση.
Μια χούφτα επισκεπτών έχουν βιώσει πολύ χειρότερα. Το 2021, ένας Βρετανός τουρίστας συνελήφθη στην έκρηξη από έκρηξη που είχε σκοπό να δολοφονήσει τον πρώην πρόεδρο των Μαλδίβων Μοχάμεντ Νασίντ. Ένα χρόνο νωρίτερα, τρεις ξένοι επισκέπτες (δύο Κινέζοι και ένας Αυστραλός) δέχθηκαν επίθεση από έναν τρομοκράτη που κρατούσε μαχαίρι που ανήκε σε τοπικό παρακλάδι του Ισλαμικού Κράτους. Ευτυχώς επέζησαν και οι τέσσερις.
Ειδικά οι αναφορές για επιθέσεις με μαχαίρι, όσο σπάνιες κι αν είναι, αναπόφευκτα προκαλούν ρίγος στη σπονδυλική στήλη κάθε ταξιδιώτη. Αλλά οι επισκέπτες μπορούν τουλάχιστον να έχουν μια κυνική άποψη της κατάστασης: Δεδομένου ότι ο τουρισμός αντιπροσωπεύει το ένα τρίτο του ΑΕΠ των Μαλδίβων, η κυβέρνηση δεν θα λάβει ελαφρά τις απειλές κατά των ταξιδιωτών. Όποιος ενταχθεί σε τρομοκρατική ομάδα αντιμετωπίζει δεκαετίες φυλάκιση ή ακόμα και θάνατο.
Ενώ οι κίνδυνοι για την ασφάλεια των τουριστών μπορεί να είναι καθησυχαστικά χαμηλοί, οι Μαλδίβες παραμένουν μια περίπλοκη και γεμάτη συγκρούσεις χώρα, τουλάχιστον για όποιον κάνει τον κόπο να κάνει τα μαθήματά του. Το να ειδοποιήσουμε τον κόσμο για αυτό το γεγονός μόνο και μόνο για να κάνουμε μερικά αντι-ισραηλινά σημεία φαίνεται σαν ένα σοβαρό αυτογκόλ.