Περισσότεροι από το ένα τρίτο από εμάς χρησιμοποιούμε στοματικό διάλυμα, είτε μόνο για μια επιπλέον πινελιά φρεσκάδας μέντας μετά το βούρτσισμα των δοντιών μας είτε για την πρόληψη της αιμορραγίας των ούλων. Ωστόσο, αντί να βελτιώνει την απόδοση της οδοντόβουρτσας σας, αυτή η συνήθεια μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την υγεία σας.
Για περισσότερο από μια δεκαετία, μελέτες έχουν δείξει ότι το στοματικό διάλυμα μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο ορισμένων τύπων καρκίνου. Τώρα μια νέα μελέτη επανέλαβε αυτή την προειδοποίηση για τους χρήστες μιας από τις πιο δημοφιλείς επιλογές της χώρας. Αλλά ίσως δεν χρειάζεται να καθαρίσετε εντελώς τα ντουλάπια του μπάνιου σας ακόμα.
Κίνδυνοι από το στοματικό διάλυμα;
Η πιο πρόσφατη μελέτη από Βέλγους ερευνητές εξέτασε αρχικά την επίδραση της καθημερινής στοματικής πλύσης στον κίνδυνο ΣΜΝ σε 59 άνδρες. Τα άτομα χρησιμοποίησαν το Listerine Cool Mint καθημερινά για τρεις μήνες και στη συνέχεια ένα στοματικό διάλυμα εικονικού φαρμάκου για τρεις μήνες ή το αντίστροφο.
Είναι ενδιαφέρον ότι τα αποτελέσματα έδειξαν επίσης ότι το στοματικό διάλυμα Listerine, το οποίο καθαρίζει το στόμα από ορισμένα μικρόβια που ευθύνονται για την κακοσμία του στόματος και την πλάκα, αύξησε τη συγκέντρωση δύο βακτηρίων στο στόμα (Fusobacterium nucleatum Και Streptococcus anginosus) επίσης. Μια ξεχωριστή μελέτη έχει συνδέσει αυτά τα είδη με καρκίνο του οισοφάγου και του παχέος εντέρου.
Η θεωρία είναι ότι το αλκοόλ, τα αντισηπτικά ή οι αρωματικές ουσίες στο στοματικό διάλυμα αλλοιώνουν το μικροβίωμα και προκαλούν αλλαγές στο μοτίβο ανάπτυξης των κυττάρων, το οποίο με τη σειρά του θα μπορούσε να επηρεάσει την πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου, εξηγεί ο καθηγητής Karol Sikora, διάσημος ογκολόγος και επίτιμος καθηγητής επαγγελματική πρακτική στο Πανεπιστήμιο του Μπάκιγχαμ.
Επιπλέον, μια χημική ουσία που ονομάζεται ακεταλδεΰδη παράγεται στο στόμα μετά τη χρήση στοματικού διαλύματος που περιέχει αλκοόλ, σημειώνει ο Δρ. Zoe Brookes, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Οδοντιατρικής Εκπαίδευσης και Έρευνας στο Πανεπιστήμιο του Plymouth. Αυτή η χημική ουσία θεωρείται πιθανό καρκινογόνο, προσθέτει.
Σε απάντηση στα ευρήματά τους, οι συγγραφείς της μελέτης συμβούλεψαν τους ανθρώπους να μην χρησιμοποιούν στοματικό διάλυμα.
Δεν είναι η πρώτη φορά που γίνεται γνωστή αυτή η ανησυχητική σύνδεση. Ένα άρθρο του 2009 από τον τότε πρόεδρο της Αυστραλιανής Οδοντιατρικής Ένωσης προειδοποιούσε ότι τα στοματικά διαλύματα που περιέχουν αλκοόλ αυξάνουν τον κίνδυνο καρκίνου του στόματος. Αναφερόταν σε μια μελέτη του 2007 που διαπίστωσε ότι το φθορίζον υγρό συνδέεται με τριπλάσιο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου κεφαλής και τραχήλου.
Ωστόσο, καμία από αυτές τις έρευνες δεν αποδεικνύει ότι το στοματικό διάλυμα προκαλεί καρκίνο. Και μια ανασκόπηση του 2023 προειδοποίησε ότι τα στοιχεία που συνδέουν το στοματικό διάλυμα με τον καρκίνο ήταν «περιορισμένα και αντικρουόμενα», καθώς άλλες μελέτες δεν βρήκαν σχέση μεταξύ της χρήσης στοματικού διαλύματος και του καρκίνου.
Άλλες μελέτες έχουν εγείρει ανησυχίες για τον καρκίνο μόνο όταν αυτά τα βακτήρια βρέθηκαν στο έντερο, σημειώνει. «Αλλά μόνο και μόνο επειδή το Fusobacterium μπορεί να προκαλέσει καρκίνο του παχέος εντέρου στο έντερο δεν σημαίνει ότι τα βακτήρια στο στόμα προκαλούν καρκίνο του στόματος – αυτό είναι πολύ μεγάλο βήμα», λέει.
Ωστόσο, υπάρχουν και άλλοι κίνδυνοι. Εκτός από τις ανησυχίες για τον καρκίνο, ορισμένες μελέτες έχουν συνδέσει τη συχνή χρήση στοματικών πλύσεων με τον διαβήτη και την υψηλή αρτηριακή πίεση, λέει ο Δρ. Η Mia Burleigh, λέκτορας στο Πανεπιστήμιο της Δυτικής Σκωτίας που ερευνά το μικροβίωμα και τη στοματική υγεία.
Η αιτία πιστεύεται ότι είναι ότι το στοματικό διάλυμα μειώνει τον ρυθμό με τον οποίο το στόμα μετατρέπει μια ένωση που βρίσκεται στα τρόφιμα που ονομάζεται νιτρικό άλας σε μονοξείδιο του αζώτου, επειδή απαλλάσσει το στόμα από ορισμένα βακτήρια.
«Οι υγιεινές πηγές νιτρικών αλάτων περιλαμβάνουν λαχανικά και ρίζες, όπως σκούρα πράσινα φυλλώδη λαχανικά και παντζάρια», εξηγεί. «Χωρίς βασικά βακτήρια στο στοματικό μας μικροβίωμα, η παραγωγή νιτρικού οξειδίου μειώνεται, επηρεάζοντας τον μεταβολισμό της γλυκόζης, την ευαισθησία στην ινσουλίνη και τον καρδιαγγειακό έλεγχο ρυθμίζοντας τη διαστολή των αιμοφόρων αγγείων».
Τι υπάρχει στο στοματικό διάλυμα;
Αν και οι λίστες συστατικών των στοματικών πλύσεων ποικίλλουν σημαντικά, υπάρχουν πέντε κύρια συστατικά που βρίσκονται στα περισσότερα προϊόντα σε φαρμακεία και σούπερ μάρκετ, λέει ο Δρ. Tom Crawford-Clarke, οδοντίατρος και ιδρυτής της Luceo Dental στο Λονδίνο.
Το φθόριο είναι ένας από τους πιο συνηθισμένους παράγοντες. Προστατεύει τα δόντια από τα οξέα που παράγει η πλάκα και έτσι αποτρέπει την τερηδόνα.
Τα αντιβακτηριακά ενεργά συστατικά που περιέχονται μειώνουν επίσης τον αριθμό των μικροοργανισμών στο στόμα μας και εξισορροπούν το pH, το οποίο βοηθά στην πρόληψη της τερηδόνας και στην καταπολέμηση της κακοσμίας του στόματος, εξηγεί.
Παραδείγματα περιλαμβάνουν το χλωριούχο κετυλοπυριδίνιο, το οποίο αποτρέπει τη δυσοσμία του στόματος και το σχηματισμό πλάκας, και τη διγλυκονική χλωρεξιδίνη, που βρίσκεται στο Corsodyl, το οποίο μειώνει τα επίπεδα βακτηρίων, βοηθώντας στον έλεγχο των πρώιμων σημείων της νόσου των ούλων.
Επιπλέον, τα αιθέρια έλαια προστίθενται για να φρεσκάρουν την αναπνοή, να παρέχουν μια «αίσθηση μέντας» και να μειώνουν τη συσσώρευση πλάκας, ενώ τα γλυκαντικά αναμειγνύονται για γεύση, δήλωσε ο Dr. επισημαίνει η Crawford-Clarke.
Το αλκοόλ είναι το συστατικό που δίνει στο στοματικό διάλυμα το «kick» του αποτέλεσμα, το οποίο καίει ελαφρά, βοηθά στη διάλυση των ελαίων στο υγρό και σκοτώνει τα βακτήρια. Το αλκοόλ περιέχεται συχνά σε συγκεντρώσεις άνω του 20 τοις εκατό, περίπου δύο φορές περισσότερο από το κρασί και τέσσερις φορές περισσότερο από ό,τι στην μπύρα. Αυτός είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους δεν πρέπει ποτέ να το πίνετε.
Ο ακριβής συνδυασμός των συστατικών εξαρτάται από το στοματικό διάλυμα που θα επιλέξετε.
Οι ασφαλέστεροι τρόποι για να καθαρίσετε το στόμα και τα δόντια σας
«Αν ανησυχείτε για την έρευνα, απλώς αγοράστε ένα στοματικό διάλυμα χωρίς αλκοόλ», συμβουλεύει ο καθηγητής Μπρουκς. «Τότε μπορείτε να αποφύγετε αυτό που ισχυρίζονται ορισμένοι ερευνητές – δηλαδή ότι η περιεκτικότητα σε αλκοόλ αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου».
Ο Δρ. Η Burleigh συνιστά να αποφεύγετε το στοματικό διάλυμα, εκτός εάν έχετε κάποιο συγκεκριμένο πρόβλημα για θεραπεία. «Υπάρχουν αναδυόμενες ενδείξεις ότι το στοματικό διάλυμα έχει επιβλαβείς επιπτώσεις σε άλλους τομείς της υγείας. Επομένως, είναι καλύτερο να το αποφεύγετε εκτός εάν έχει συνταγογραφηθεί για τη θεραπεία ενός συγκεκριμένου προβλήματος στοματικής υγείας», λέει.
«Τα στοματικά διαλύματα δεν είναι η λύση σε όλα τα προβλήματα – αντίθετα με ό,τι προτείνει η διαφήμιση – και δεν αντικαθιστούν τη σωστή στοματική υγιεινή, όπως το βούρτσισμα των δοντιών και τον καθαρισμό ανάμεσα στα δόντια σας», λέει ο Δρ. Κρόφορντ Κλαρκ.
Εάν χρησιμοποιείτε στοματικό διάλυμα, μην το κάνετε αμέσως μετά το βούρτσισμα των δοντιών σας γιατί θα ξεπλύνει την οδοντόκρεμα, κάτι που είναι καλύτερο για τα δόντια σας, συμβουλεύει.
«Αν θέλετε να το εντάξετε στη ρουτίνα της στοματικής σας υγιεινής, είναι πολύ καλύτερο να το χρησιμοποιείτε μετά τα γεύματα ή κάποια άλλη στιγμή όταν βουρτσίζετε τα δόντια σας», λέει ο Δρ. Κρόφορντ Κλαρκ. «Αν ανησυχείτε για την περιεκτικότητα σε αλκοόλ, θα έψαχνα για ένα μη αλκοολούχο προϊόν».
Εναλλακτικές λύσεις περιλαμβάνουν τσίχλα ή μέντα χωρίς ζάχαρη ή χρήση ξύστρας γλώσσας, προσθέτει.
Ένας εκπρόσωπος του Listerine δήλωσε: «Μελέτες για τις επιδράσεις του Listerine στη στοματική υγεία έχουν δημοσιευθεί σε εκατοντάδες περιοδικά για πάνω από έναν αιώνα, καθιστώντας το ένα από τα πιο διεξοδικά ελεγμένα εμπορικά σήματα στοματικών πλύσεων στον κόσμο. Αξιολογούμε συνεχώς τα τελευταία επιστημονικά ευρήματα. Δεν υπάρχουν στοιχεία ότι η Listerine προκαλεί καρκίνο».
Οι πιο γρήγοροι τρόποι για να φρεσκάρετε την αναπνοή σας
-
Μασήστε τσίχλα χωρίς ζάχαρη: διεγείρει την παραγωγή σάλιου και έτσι προστατεύει τα δόντια σας.
-
Πόσιμο νερό: Διατηρεί το στόμα υγρό και βοηθά στην αποβολή των σωματιδίων τροφής μετά το φαγητό
-
Τρώτε παντζάρια και σπανάκι: Τα λαχανικά με υψηλή περιεκτικότητα σε νιτρικά άλατα (πρεβιοτικό) βοηθούν στην εξισορρόπηση των «καλών» και «κακών» βακτηρίων στο στόμα και στη μείωση της οξύτητας
-
Τακτικό βούρτσισμα και χρήση οδοντικού νήματος: αφαιρεί την πλάκα και τα σωματίδια τροφής που προκαλούν κακοσμία