Είναι ένα κρύο, γκρίζο πρωινό πάνω από το Στόουνχεντζ, ένα απαλό αεράκι που πνέει μέσα στο τοπίο. Στα χωράφια πέρα, αρχαία βαρέλια σηματοδοτούν τον τελευταίο τόπο ανάπαυσης εκείνων που έχτισαν αυτό το μνημείο σχεδόν πριν από 5.000 χρόνια.
Στερεώστε το βλέμμα σας στις όρθιες πέτρες και σχεδόν μπορείτε να φανταστείτε τον εαυτό σας ξανά εκεί, σε εκείνη την έρημη και ανεμοδαρμένη πεδιάδα, να κοιτάζει με απορία τους βράχους καθώς έφεραν εδώ πρόσφατα λαξευμένους από τη δυτική άκρη της Ουαλίας, περίπου 200 μίλια μακριά. Η μυρωδιά της λάσπης και του χόρτου είναι η ίδια, η λάμψη του χειμωνιάτικου ήλιου μέσα από τα σύννεφα είναι η ίδια, το θαμπό βρυχηθμό των φορτηγών που βροντούν κάτω από το Α303 είναι το… καλά, περιμένετε λίγο.
Στο Στόουνχεντζ, είναι αδύνατο να δεις τον σύγχρονο κόσμο ως κάτι άλλο εκτός από μια απόσπαση της προσοχής από ένα αρχαίο θαύμα.
Στη Γκίζα, η νεωτερικότητα διατηρείται σε σεβαστή απόσταση από τις πυραμίδες. Ο Παρθενώνας της Αθήνας κάθεται στη βραχώδη Ακρόπολη του σαν βάθρο πάνω από την πόλη. Η σύγχρονη Ρώμη γύρω από το αρχαίο Κολοσσαίο χρησιμεύει μόνο για να αντιπροσωπεύει την πορεία του πολιτισμού.
Αλλά όταν πρόκειται για το πιο διάσημο αρχαίο θαύμα της Βρετανίας; Έχουμε αντιμετωπίσει τα χειρότερα και των δύο κόσμων. Εδώ το παρελθόν και το παρόν προκαλούν μόνο ταλαιπωρία μεταξύ τους.
Για τους αυτοκινητιστές στο A303, το Stonehenge σημαίνει κυκλοφοριακή συμφόρηση από την αυγή έως το σούρουπο καθώς οι θεατές επιβραδύνουν για να δουν την τοποθεσία στον μονό δρόμο ακριβώς τη στιγμή που εμφανίζονται τα σημεία συμφόρησης. Σε ώρες αιχμής, η διαδρομή 13 χιλιομέτρων διαρκεί μία ώρα.
Για τους επισκέπτες που θέλουν να ζήσουν ένα θαύμα της νεολιθικής εποχής, ο δρόμος είναι ένας θορυβώδης, καθηλωτικός πόνος στα μάτια, που χωρίζει το Stonehenge, το Avebury και τα σχετικά μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO και εμποδίζει την πρόσβαση στα μπαρόβια του Normanton Down και άλλα αρχαία χαρακτηριστικά που είναι απαραίτητα για την κατανόηση των μυστικών ζωτικής σημασίας. είναι η τοποθεσία. Τροχαία δυστυχήματα -ακόμα και θάνατοι- σημειώθηκαν καθώς οι τουρίστες προσπάθησαν να δουν το υπόλοιπο αρχαίο μνημείο.
Αυτό οδήγησε την Εθνική Οδό να αναπτύξει ένα σχέδιο βύθισης του υπόγειου A303. Μέλη της εκστρατείας The Stonehenge Alliance αμφισβήτησαν το σχέδιο στο δικαστήριο, υποστηρίζοντας ότι θα μπορούσε να οδηγήσει στην καταστροφή έως και επτά εκταρίων γης και ακόμη και να οδηγήσει στην απώλεια του καθεστώτος της UNESCO. Ο όμιλος ήταν υπεύθυνος για την ανατροπή της προηγούμενης κυβερνητικής έγκρισης για το πρόγραμμα το 2021.
Ωστόσο, η English Heritage –η οποία διαχειρίζεται την τοποθεσία για λογαριασμό του Crown Estate– έχει υποστηρίξει το σχέδιο. «Πιστεύω ότι θα βελτιώσει πάρα πολύ το Stonehenge», είπε η αρχαιολόγος Heather Sebire, ανώτερη επιμελήτρια ιδιοκτησίας της φιλανθρωπικής οργάνωσης, η οποία με συνάντησε στο κέντρο επισκεπτών για να τιμήσει τη δέκατη επέτειο του Stonehenge. «Δεν μπορούμε να ενθαρρύνουμε τους ανθρώπους να εξερευνήσουν ολόκληρο τον ιστότοπο εάν διακινδυνεύουν τη ζωή τους στην πορεία. Ο θόρυβος είναι τρομερός. Υπάρχει τόση παραπληροφόρηση εκεί έξω που αναστατώνει τον κόσμο. Είχα ανθρώπους να ανησυχούν ότι ο δρόμος θα πήγαινε κατευθείαν κάτω από την ίδια τη χέντζα, κάτι που είναι ανοησία».
Το palaver συνοψίζει όλα όσα κάνουμε λάθος για το Stonehenge. Έχουμε την ευκαιρία να βελτιώσουμε έναν αρχαίο χώρο και να αποφασίσουμε εναντίον του, φοβούμενοι μήπως κάνουμε κάτι λάθος. Ας το παραδεχτούμε: κανένα σημαντικό αρχαιολογικό αξιοθέατο σε καμία άλλη χώρα δεν είναι τόσο κακώς εκτελεσμένο όσο το Στόουνχεντζ.
Πριν ξεκινήσουμε, θα πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι κάναμε επίσης πολλά πράγματα σωστά όταν ήρθε στο Stonehenge. Το νέο κέντρο επισκεπτών είναι 2,6 μίλια κάτω από το δρόμο και υπάρχουν τακτικά λεωφορεία προς το Henge. Αυτό σημαίνει ότι οι hengeheads μπορούν να γεμίσουν τις μπότες τους με νεολιθικές απολαύσεις χωρίς να ακούνε το τσούγκρισμα των φλιτζανιών του τσαγιού στο καφέ ή ένα μεγάλο, κουτί κτήριο που χαλάει τη θέα.
Το Stonehenge είναι επίσης προσβάσιμο με χαμηλό προϋπολογισμό. Ακριβώς δίπλα στην τοποθεσία υπάρχει δημόσιος χαλιναγωγός. Έτσι, αν δεν έχετε την οικονομική δυνατότητα να πληρώσετε το (ειλικρινά υπερβολικό) τέλος εισόδου των 23 £ ανά ενήλικα για να αποκτήσετε πρόσβαση στον επίσημο διάδρομο που περιβάλλει την τοποθεσία, μπορείτε να δείτε το κύριο αξιοθέατο δωρεάν. από λίγα μόλις μέτρα μακριά.
Ωστόσο, φαινόμαστε αποφασισμένοι να σπαταλήσουμε αυτές τις θετικές πτυχές.
Πρώτον: πρόσβαση. Ο πλησιέστερος σιδηροδρομικός σταθμός στο Stonehenge είναι το Salisbury, 9,6 μίλια μακριά – αλλά αν θέλετε να πάτε από το ένα στο άλλο; Τίποτα. Είμαι αξιόπιστα ενημερωμένος ότι η 10λεπτη διαδρομή με ταξί κοστίζει μόλις £25. Θα μπορούσατε να εξοικονομήσετε χρήματα παίρνοντας ένα ιδιωτικό λεωφορείο – κοστίζει 18,50 £ ανά ενήλικα. Εκτελείται μία φορά την ώρα και πρέπει να κάνετε κράτηση εκ των προτέρων.
Ακόμη και η ακριβή περιοδεία στο στούντιο της Warner Bros είναι τόσο ωφέλιμη που οι κάτοχοι εισιτηρίων μπορούν να επωφεληθούν από τη δωρεάν υπηρεσία μεταφοράς από τον κοντινό σιδηροδρομικό σταθμό Watford. Αυτό ίσως εξηγεί εν μέρει γιατί ο Χάρι Πότερ προσελκύει διπλάσιο αριθμό επισκεπτών ετησίως από ένα από τα παλαιότερα αρχαιολογικά αξιοθέατα που υπάρχουν.
Μόλις φτάσετε στο κέντρο επισκεπτών, υπάρχουν πολλά να απολαύσετε. Δηλαδή αν είσαι Άγγλος. Αν και περίπου το 70 τοις εκατό των επισκεπτών στο Στόουνχεντζ προέρχονται από το εξωτερικό, δεν θα βρείτε πουθενά πολύγλωσσο πίνακα πληροφοριών. Ακόμη και το Μουσείο του Παρθενώνα στην Αθήνα, που υπάρχει σχεδόν εξ ολοκλήρου για να εκνευρίσει τους Άγγλους να επιστρέψουν τα Ελγίνεια Μάρμαρα, προσφέρει πληροφορίες που παρουσιάζονται τέλεια στη μητρική τους γλώσσα, με αστεία.
Αν μπορείτε να διαβάσετε αγγλικά, η έκθεση στο κέντρο επισκεπτών είναι αξιοπρεπής. Υπάρχουν μια χούφτα τεχνουργήματα για να δείτε και η ιστορία των μονόλιθων για έρευνα. Ωστόσο, μετά από μια γρήγορη ανάγνωση, μπορεί να σκεφτείτε ότι το Stonehenge ήταν ο πρώτος και μοναδικός πέτρινος κύκλος του είδους του στον κόσμο. Στην πραγματικότητα, υπάρχουν πολλά στη Σκωτία που είναι παλαιότερα και το ίδιο καλά διατηρημένα. Το δαχτυλίδι του Μπρόντγκαρ στο Όρκνεϊ και οι Κάλανις Στόουνς στο Νησί του Λιούις, για να αναφέρουμε μόνο δύο.
Έξω υπάρχει ένα κουιντέτο από άδειες νεολιθικές καλύβες όπου οι επισκέπτες μπορούν να πάρουν μια γεύση του πώς ζούσαν οι αρχαίοι Βρετανοί, αν είχαν πραγματικά ασπαστεί τη μινιμαλιστική αισθητική.
Μόλις πάρετε το λεωφορείο για τις πέτρες; Λοιπόν… μπορείτε να τα δείτε. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι δεν κάθονται σε ένα χωράφι ακριβώς μπροστά στα μάτια σας.
«Δεν είμαι τόσο απογοητευμένη όσο θα μπορούσα να είμαι», αστειεύτηκε ένας επισκέπτης καθώς με προσπέρασε.
Εάν είχατε την τύχη να χάσετε την επίσκεψη στο Stone Circle Experience εκείνη την ημέρα, η οποία πραγματοποιείται νωρίς το πρωί, οι επισκέπτες πρέπει να είναι ικανοποιημένοι να διατηρούν πάντα μια απόσταση τουλάχιστον 10 μέτρων (33 πόδια), μερικές φορές περισσότερο. Πρέπει να βρείτε ένα μέρος κοντά στα μονόπετρα όπου μπορείτε να βγάλετε μια selfie. Δόξα τω Θεώ έφερα τα κιάλια μου.
Δεν προτείνω μια επιστροφή στον περασμένο αιώνα, όπου οι επισκέπτες μπορούσαν να σκαρφαλώσουν απευθείας στις πέτρες και να χαράξουν τα αρχικά τους (το 1977 είχε ανεγερθεί φράχτης γι’ αυτόν τον λόγο). Εδώ βρίσκεται η τρέλα, όπως ανακάλυψε το Κολοσσαίο εις βάρος του νωρίτερα φέτος. Αλλά πρέπει να επιτευχθεί μια ισορροπία: με καλύτερη ασφάλεια και επίβλεψη, θα μπορούσαμε ίσως να φτάσουμε σε απόσταση ενός ή δύο μέτρων από τους μεγάλους μονόλιθους.
Αφού περπατήσετε γύρω από τον επίσημο διάδρομο – ένα λασπωμένο μονοπάτι γύρω από τον ίδιο τον στάβλο (και είναι πολύ λασπωμένο, θυμηθείτε τις μπότες σας) – υπάρχουν πολλά να κάνετε. Μπορείτε να περπατήσετε μέχρι το Woodhenge ή το Durrington Walls, όπου ζούσαν οι οικοδόμοι του Stonehenge. Αν βρεις τον δρόμο σου, αυτό σημαίνει: Δεν μπόρεσα να βρω πινακίδες.
Έτσι, επιστρέψαμε στο κέντρο επισκεπτών για να ελέγξουμε το κατάστημα. Μπορεί να είμαι θυμωμένος με το τατουάζ που προσφέρεται, αλλά ας είμαστε ειλικρινείς: Ποιο ιστορικό αξιοθέατο δεν έχει τατουάζ; Με εξέπληξαν ευχάριστα μερικές καλαίσθητες επιλογές, συμπεριλαμβανομένου ενός ωραίου παιχνιδιού κατασκευής βασισμένο στο ίδιο το Henge.
Μετά σπίτι, μέσω του A303, για μια τελευταία ματιά. Πρόσθεσε μόνο 50 λεπτά στο ταξίδι μου.
Παρ’ όλα τα παράπονά μου, το Στόουνχεντζ είναι υπέροχο. Είναι ένα συναρπαστικό λείψανο ενός πραγματικά αρχαίου πολιτισμού, βουτηγμένο σε μύθους και μαγεία, γεμάτο μυστικά. Θα πρέπει να είμαστε περήφανοι που το έχουμε, αλλά ήρθε η ώρα να μάθουμε ότι για να γιορτάσουμε την αρχαιότητα και να δείχνουμε εντυπωσιακά, δεν μπορούμε απλά να το αφήσουμε όρθιο. Οι εργασίες ξεκίνησαν πριν από 10 χρόνια για το νέο κέντρο επισκεπτών – τώρα ήρθε η ώρα να το αξιοποιήσετε.