Μέσα στη νέα έκθεση του Met που γιορτάζει τις γυναίκες που ντύνονται γυναίκες

Την περασμένη εβδομάδα, σε μια προεπισκόπηση της νέας έκθεσης του Ινστιτούτου Κοστουμιών, «Women Dressing Women», άκουσα γυναίκες να μιλούν για τις γυναίκες που τα φορούσαν. Ήταν ένα ταιριαστό θέμα δεδομένης της περίστασης, αλλά παρ’ όλα αυτά υπήρχε ένας ενθουσιασμός μεταξύ των δημοσιογράφων μόδας και των οπαδών της μόδας που έλειπε. Τουλάχιστον πρόσφατα, αφού αρκετοί λευκοί άνδρες κατέκτησαν τις πολυπόθητες θέσεις δημιουργικού διευθυντή, αφήνοντας πολλούς να αναρωτιούνται: Πού είναι οι γυναίκες;

Καθώς στεκόμουν μπροστά σε ένα μανεκέν φορώντας ένα φόρεμα Simone Rocha Άνοιξη 2023 διακοσμημένο με πορσελάνινα δόντια και τσέπες στο στήθος με χάντρες που έμοιαζαν με τις κούπες ενός σουτιέν θηλασμού, ένας φίλος έδειξε ενθουσιασμένος το φόρεμα Simone Rocha. Φόρεμα στο σώμα μου. Σύμφωνα με την ετικέτα της γκαλερί, η εικόνα που θαύμαζα είχε σκοπό να υπαινίσσεται την «παράξενη, διαταραγμένη αϋπνία» της πρώιμης μητρότητας.

Το στυλ που φορούσα αντιπροσώπευε μια άλλη πτυχή της θηλυκότητας με το ελαφρώς λαμπερό σώμα του, τα απαλά βολάν σε σχήμα κολακευτικής ζώνης και το φερμουάρ που έχει ξετυλιχθεί μισό στην πλάτη μου. Η μέρα που τα πόδια σου είναι κουρασμένα από τον καθημερινό χορό της προσπάθειας να φαίνεσαι τέλεια βιαστικά αλλά να νιώθεις αρκετά όμορφα για να βγεις έξω. Με ελκύει τα ρούχα της Rocha για αυτόν ακριβώς τον λόγο – οι αέρινες, θηλυκές δημιουργίες της είναι εύκολο να φορεθούν και με κάνουν να νιώθω σαν τη Μαρία Αντουανέτα (έκδοση της Σοφίας Κόπολα). Όταν ζήτησα από τη φίλη μου να με βοηθήσει να προσαρμόσω το πίσω φερμουάρ, κάτι που δεν μπορούσα να κάνω μόνη μου εκείνο το πρωί, υπάκουσε και πρόσθεσε: “Μόνο οι γυναίκες βοηθούν τις γυναίκες!”

Η Melissa Huber, η αναπληρώτρια επιμελήτρια του Ινστιτούτου Κοστουμιών, δεν σχεδίαζε να πραγματοποιηθεί αυτή η έκθεση σε μια εποχή που τα σώματα των γυναικών και εκείνα που κρίνονται αρκετά άξια για να τα ντυθούν βρίσκονται σε σχεδόν συνεχή συζήτηση. Στην πραγματικότητα, το «Women Dressing Women» είχε αρχικά προγραμματιστεί για το 2020 προτού τα lockdown της πανδημίας άλλαξαν το πρόγραμμα των εκθέσεων του μουσείου.

Και η ίδια η ιδέα ήρθε στον Huber πριν από πολλά χρόνια όταν διάβαζε ένα άλμπουμ φωτογραφιών. «Ένας συγγραφέας έκανε ένα παράλογο σχόλιο για την περίοδο του Μεσοπολέμου. Ήταν κάτι σαν, «Λοιπόν, γιατί αυτή είναι η μόνη στιγμή στην ιστορία όπου οι γυναίκες ξεπέρασαν αριθμητικά τους άνδρες.» Και ήταν πολύ σημαντικό», μου λέει στο Zoom. «Με έκανε πραγματικά να σκεφτώ.» Σημείωσε ότι κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου «υπήρχαν τόσες πολλές σημαντικές γυναίκες σχεδιαστές που είχαν τεράστιο αντίκτυπο στην ιστορία της μόδας».

Η ιστορία συνεχίζεται

Έφερε την ιδέα στον επικεφαλής επιμελητή του Ινστιτούτου Κοστουμιών, Άντριου Μπόλτον, ο οποίος επίσης έπαιζε με την ιδέα μιας έκθεσης που τιμούσε γυναίκες σχεδιαστές για αρκετό καιρό. Αφού η Karen Van Godtsenhoven, πρώην βοηθός επιμελήτρια στο Met, ήρθε χωριστά στο Bolton με μια παρόμοια ιδέα, πρότεινε εκείνη και ο Huber να συνεργαστούν σε αυτό που τελικά θα ανοίξει το περασμένο Σαββατοκύριακο.

Δεδομένου ότι τα 80 και πλέον κομμάτια που εκτίθενται ήταν μέρος της μόνιμης συλλογής του μουσείου, είναι περίεργο να πιστεύουμε ότι η ιδέα δεν προέκυψε νωρίτερα. Αλλά ακόμη και η πρώην επιμελήτρια του Ινστιτούτου Κοστουμιών, Νταϊάνα Βρίλαντ, χρειάστηκε να περιμένει σχεδόν 14 χρόνια προτού πραγματοποιηθεί τελικά η αναδρομική της έκθεση Madame Grès το 1994. Ένα λευκό βραδινό φόρεμα από εκείνη την έκθεση κάθεται σε μια κολόνα έξω από την είσοδο του Ινστιτούτου Κοστουμιών, δίπλα σε ένα πουλόβερ και μια φούστα από τον Rei Kawakubo, τον μόνο άλλο σχεδιαστή που είχε ατομική έκθεση στο The Met.

Ωστόσο, η αναγνώριση γυναικών σχεδιαστών δεν ήταν ο μόνος στόχος. «Συνήθαμε στην ιδέα όχι μόνο να σκεφτόμαστε πόσο σημαντικές ήταν οι γυναίκες για τη μόδα, αλλά και πόσο σημαντική ήταν η μόδα για τις γυναίκες», τονίζει ο Huber.

Και νομίζω ότι αυτή η έννοια φαίνεται καλύτερα όχι στις τέσσερις κατευθυντήριες αρχές πάνω στις οποίες βασίζεται η εκπομπή – Ανωνυμία, Ορατότητα, Πρακτορεία και Απουσία/Παράληψη – αλλά στα επιμέρους θέματα που προκύπτουν από αυτές, όπως το “Σωματικό Πρακτορείο” . Τα σχέδια σε αυτήν την ενότητα τονίζουν πώς τα ρούχα έχουν «χρησιμεύσει ως χώρος πολιτικής και φυσικής έκφρασης» και περιλαμβάνουν το προαναφερθέν κομμάτι της Simone Rocha, καθώς η Rocha ενσωματώνει τις έννοιες ταμπού της αναπαραγωγής στο σχέδιό της.

Υπήρχε επίσης μια άλλη ενότητα με τίτλο «Reclaiming the Body», η οποία υπογράμμιζε τους τρόπους με τους οποίους οι γυναίκες σχεδιαστές ανατρέπουν τις συμβατικές προσδοκίες του φύλου. Περιλαμβάνει μια χούφτα κομμάτια από τη συλλογή “Bump” της Rei Kawakubo το 1997 για το Comme Des Garcons, στην οποία η ίδια είπε, “Το σώμα συναντά το φόρεμα, το φόρεμα συναντά το σώμα και γίνονται ένα”.

Αν και συχνά περιγράφονται ως “εξωγήινα εξαρτήματα”, τα εξογκώματα που προεξείχαν από τα κατά τα άλλα στενά φορέματα και φούστες της είχαν σκοπό να μιμηθούν καθημερινά αντικείμενα – ένα παιδί στο ένα χέρι ή μια τσάντα στον ώμο. Ο Kawakubo επαναπροσδιόρισε τη γυναικεία σιλουέτα ως κάτι που χρησίμευε λιγότερο ως αντικείμενο πόθου και περισσότερο ως αντανάκλαση της ίδιας της ζωής.

Όσο για τα αγαπημένα μέρη της έκθεσης της Huber, αναφέρει το slideshow εικόνας που προβάλλεται παράλληλα με το κείμενο τοίχου της γκαλερί για την ενότητα «Ανωνυμία». «Μου αρέσει να βλέπω αυτές τις φωτογραφίες γυναικών και τις εκφράσεις στα πρόσωπά τους. Νιώθω ότι η προσωπικότητά της λάμπει μέσα από αυτές τις εικόνες», λέει.

Στην πραγματικότητα θύμιζε το σόου του Lagerfeld την περασμένη άνοιξη όπου υποστήριξε τον Bolton. «Είχαμε τη μεγάλη χαρά να περπατήσουμε πολλές από αυτές τις γυναίκες στην έκθεση και να δούμε τις αντιδράσεις τους στα ρούχα που εργάζονταν. Και η περηφάνια τους για τη δουλειά τους και τον τρόπο που συμπεριφέρονταν ο ένας στον άλλο και πόσο απίστευτα αφοσιωμένοι και συνδεδεμένοι ήταν με αυτό ήταν μια όμορφη εμπειρία και κάτι που μου αρέσει πολύ στη μόδα. Ελπίζουμε πραγματικά οι επισκέπτες μας να εξετάσουν αυτή την ιδέα να λάβουν υπόψη τη συλλογική φύση του σχεδιασμού.»

Παρακολουθώντας την προεπισκόπηση, στην οποία οι γυναίκες επαινούσαν η μία τα ρούχα της άλλης ή έδειχναν η μία τους αγαπημένους σχεδιαστές της άλλης στην οθόνη, ήταν σαφές ότι η ελπίδα του Huber ήταν ήδη σε κίνηση. Τώρα, αν μερικοί από τους μεγάλους οίκους με ανοιχτές θέσεις δημιουργικού διευθυντή απλώς θα έβλεπαν, όπως έχω ακούσει από κάποιους καλεσμένους.