Ίσως η πιο διάσημη εικόνα από το διαστημικό πρόγραμμα των ΗΠΑ δεν είναι η λήψη του Νιλ Άρμστρονγκ που προσγειώνεται στο φεγγάρι, αλλά η εικόνα της Γης που υψώνεται πάνω από τον σεληνιακό ορίζοντα. Αυτή η εικόνα στάλθηκε από το διάστημα στις 24 Δεκεμβρίου 1968 από το πλήρωμα του Apollo 8 – Frank Borman, Jim Lovell και Bill Anders.
Ο Άντερς, ο οποίος πέθανε σε ηλικία 90 ετών, τράβηξε τη φωτογραφία “Earthrise”, η οποία δεν ήταν μέρος του προγραμματισμένου πρωτοκόλλου της αποστολής. Και ήταν αυτός που διάβασε πρώτος από το Βιβλίο της Γένεσης κατά τη ζωντανή μετάδοση από τη σεληνιακή τροχιά εκείνη την παραμονή των Χριστουγέννων.
«Στην αρχή ο Θεός δημιούργησε τους ουρανούς και τη γη», διάβασε. «Και η γη ήταν χωρίς μορφή, και κενή, και το σκοτάδι ήταν πάνω στην επιφάνεια των υδάτων».
Ο Άντερς μίλησε αργότερα για τον οικολογικό αντίκτυπο της εικόνας, που συνέβαλε σε μια αλλαγή της οπτικής γωνίας που διατύπωσε ο ποιητής Άρτσιμπαλντ ΜακΛις στους New York Times την επόμενη ημέρα των Χριστουγέννων. Η φωτογραφία μας επέτρεψε, έγραψε ο MacLeish, «να δούμε τη Γη όπως είναι στην πραγματικότητα, μικρή, μπλε και όμορφη σε αυτή την αιώνια ησυχία στην οποία επιπλέει».
Αν και ο Άντερς δεν ήταν τόσο γνωστός όσο μερικοί από τους πιο γνωστούς αστροναύτες, μετά το Apollo 8 συνέχισε να έχει μια από τις πιο σημαντικές σταδιοδρομίες εκτός του διαστημικού προγράμματος, τόσο σε κρατικές υπηρεσίες όσο και ως στέλεχος με εργολάβους αμυντικής και διαστημικής βιομηχανίας .
Και τα τρία μέλη του πληρώματος του Apollo 8 ήταν μεταξύ εκείνων που προσλήφθηκαν από το “The Right Stuff” μετά την αρχική επιτυχία των επτά αστροναυτών του Mercury. Ο Άντερς έκανε αίτηση για την τρίτη κατηγορία διαστημικών πιλότων το 1963 και ανατέθηκε στην κρίσιμη αποστολή που έγινε ο βασικός άξονας της διαστημικής προσπάθειας των ΗΠΑ.
Η επιτυχία του Apollo 8 ήρθε σε μια στιγμή που αμφισβητήθηκε ολόκληρη η λογική του «διαστημικού αγώνα». Έδωσε νέα ώθηση στη NASA και άνοιξε το δρόμο για να προσγειωθεί ο άνθρωπος στο φεγγάρι.
Ωστόσο, τον προηγούμενο χρόνο, τόσο το αμερικανικό όσο και το σοβιετικό διαστημικό πρόγραμμα είχαν βιώσει καταστροφές. Τον Ιανουάριο του 1967, η κάψουλα Apollo 1 τυλίχθηκε στις φλόγες στην εξέδρα εκτόξευσης, σκοτώνοντας τους τρεις αστροναύτες. Τον Απρίλιο, το αλεξίπτωτο του διαστημικού σκάφους Soyuz-1 του κοσμοναύτη Βλαντιμίρ Κομάροφ δεν άνοιξε κατά την επανείσοδο και συνετρίβη θανάσιμα. Ο αγώνας προς το φεγγάρι συνεχίστηκε, αλλά και οι δύο μη επανδρωμένες σοβιετικές τροχιές της σελήνης το 1968 απέτυχαν. Η NASA ανέκαμψε με τη δοκιμή ενός νέου πυραύλου Saturn V (που τελικά θα εκτόξευε το Apollo 8) και, τον Οκτώβριο του 1968, με την ενδεκαήμερη τροχιά του Apollo 7. Το στάδιο τέθηκε για το Apollo 8, το οποίο έλαβε χώρα μετά από 66- ώρα πτήσης, ταξίδι μήκους 370.000 χιλιομέτρων εισήλθε στη σεληνιακή τροχιά την παραμονή των Χριστουγέννων. Το πλήρωμά του ήταν ο πρώτος άνθρωπος που είδε τη σκοτεινή πλευρά του φεγγαριού.
Ο Μπιλ ήταν το τυπικό αμερικανό αγόρι, αν και γεννήθηκε στο Χονγκ Κονγκ, όπου ο πατέρας του, Άρθουρ «Τεξ» Άντερς, ήταν υπολοχαγός του ναυτικού σε μια κανονιοφόρο που περιπολούσε το Γιανγκτσέ. Ο Little Bill και η μητέρα του Muriel (το γένος Adams) έφυγαν από την Κίνα όταν οι Ιάπωνες επιτέθηκαν στη Nanjing. Κατά τη διάρκεια της επίθεσης, το σκάφος του πατέρα του δέχτηκε ιαπωνικά πυρά. Ο καπετάνιος τραυματίστηκε σοβαρά, ο Τεξ, ο ίδιος τραυματίστηκε, ανέλαβε τη διοίκηση και απώθησε τους Ιάπωνες, για τον οποίο έλαβε τον Σταυρό του Ναυτικού.
Πίσω στις ΗΠΑ, ο Μπιλ φοίτησε στο γυμνάσιο Grossmont στην κομητεία του Σαν Ντιέγκο της Καλιφόρνια και έγινε αστροναύτης σε νεαρή ηλικία. Πήρε τον βαθμό του Life Scout, τον δεύτερο υψηλότερο μεταξύ των Προσκόπων, και στη συνέχεια ανατέθηκε στη Ναυτική Ακαδημία των ΗΠΑ στην Αννάπολη του Μέριλαντ. Ωστόσο, μετά την αποφοίτησή του το 1955, εντάχθηκε στην Πολεμική Αεροπορία, παρασυρμένος από το δέλεαρ των πτήσεων και την προοπτική ταχύτερων ευκαιριών ανέλιξης στις νεότερες στρατιωτικές υπηρεσίες.
Λίγο μετά την αποφοίτησή του, παντρεύτηκε τη Valerie Hoard, την οποία είχε γνωρίσει στην Annapolis, και του ανατέθηκε να πετάει αναχαιτιστές για τη Διοίκηση Αεράμυνας για προστασία από τις επιθέσεις των σοβιετικών βομβαρδιστικών.
Ο Άντερς τοποθετήθηκε στην αεροπορική βάση Wright-Patterson στο Οχάιο και σπούδασε πυρηνική μηχανική στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Πολεμικής Αεροπορίας. Αργότερα έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη συγκέντρωση κεφαλαίων που επέτρεψαν την ίδρυση του Wright State University.
Η εμπειρία του με τη θωράκιση αντιδραστήρων και τα αποτελέσματα της ακτινοβολίας στο Εργαστήριο Όπλων της Πολεμικής Αεροπορίας στο Νέο Μεξικό ήταν ένας βασικός παράγοντας στην επιλογή του ως αστροναύτη – έγινε υπεύθυνος για τη μελέτη των επιπτώσεων της ακτινοβολίας στις διαστημικές κάψουλες και τα πληρώματά τους.
Αφού υπηρέτησε ως αντικαταστάτης πιλότος για την αποστολή Apollo 11, ο Anders άφησε τη NASA για να εργαστεί ως εκτελεστικός γραμματέας του Εθνικού Συμβουλίου Αεροναυτικής και Διαστήματος, του προεδρικού συμβουλευτικού οργάνου. Το 1973 διορίστηκε στην Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας και αργότερα ηγήθηκε του κοινού προγράμματος ανταλλαγής ΗΠΑ-ΕΣΣΔ για την πυρηνική σχάση και την ενέργεια σύντηξης. Όταν η πυρηνική ρύθμιση αναδιοργανώθηκε το 1975, ο Πρόεδρος Τζέραλντ Φορντ τον διόρισε πρώτο πρόεδρο της Ρυθμιστικής Επιτροπής Πυρηνικών. Μετά τη λήξη της θητείας του, ο Anders, ο οποίος είναι νορβηγικής καταγωγής, διορίστηκε πρεσβευτής στη Νορβηγία.
Έφυγε από την κυβερνητική υπηρεσία το 1977, έγινε μέλος της δεξαμενής σκέψης του American Enterprise Institute και στη συνέχεια μετακόμισε στην General Electric (GE) ως γενικός διευθυντής του τμήματος πυρηνικών προϊόντων. Μετά από μια θητεία στο Πρόγραμμα Advanced Management του Harvard Business School, η GE τον έβαλε επικεφαλής του τμήματος εξοπλισμού αεροσκαφών της. Έφυγε από την εταιρεία το 1984 για να αναλάβει τη διαχείριση της αεροδιαστημικής επιχείρησης του ομίλου Textron, όπου ανήλθε σε ανώτερο εκτελεστικό αντιπρόεδρο με ευθύνη για τις λειτουργίες του ομίλου.
Το 1990 έγινε αντιπρόεδρος της General Dynamics, μιας άλλης μεγάλης αεροδιαστημικής εταιρείας, και την επόμενη χρονιά διορίστηκε πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος. Για να τον προσλάβει, η General Dynamics έπρεπε να χρησιμοποιήσει τον Άντερς ως βοηθό δοκιμαστικό πιλότο για το μαχητικό αεροσκάφος F-16 που κατασκεύαζε για την Πολεμική Αεροπορία.
Ο Άντερς συνταξιοδοτήθηκε ως στρατηγός στην Εφεδρεία της Πολεμικής Αεροπορίας το 1988 και αποσύρθηκε από τη βιομηχανία το 1994. Το 1996 ίδρυσε το Heritage Flight Museum στην πολιτεία της Ουάσιγκτον. Πετούσε το δικό του αεροσκάφος σε αγώνες και αεροπορικές επιδείξεις και κάποια στιγμή κατείχε έξι ρεκόρ αεροπορίας. Ιδιαίτερος θαυμαστής της P-51 Mustang της εποχής του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, αυτός και ο Borman, που επέστρεψαν μαζί στην ατμόσφαιρα της Γης με 25.000 μίλια την ώρα το 1968, πέταξαν δίπλα-δίπλα σε επιδείξεις με τις έλικες τους Mustang.
Ο Άντερς πετούσε με Beech A45 όταν το αεροπλάνο συνετρίβη στα νησιά Σαν Χουάν στην πολιτεία της Ουάσιγκτον. Πέθανε στη συντριβή.
Του άφησε η Valerie, τέσσερις γιοι, ο Alan, ο Glen, ο Greg και ο Eric και δύο κόρες, η Gayle και η Diana.
• William Allison Anders, αστροναύτης και επιχειρηματίας, γεννημένος στις 17 Οκτωβρίου 1933. πέθανε στις 7 Ιουνίου 2024