Πώς κοιτάζει το Glyndebourne στο μέλλον

Με αφορμή τα 90ά γενέθλια, θα περίμενε κανείς να επικεντρωθεί στις παλιές καλές μέρες. Αλλά καθώς το Glyndebourne μπαίνει στη 10η δεκαετία του, το διάσημο ίδρυμα της όπερας σχεδιάζει ήδη για το μέλλον. «Περνάμε πολύ χρόνο εδώ σκεπτόμενοι το μέλλον», λέει ο καλλιτεχνικός διευθυντής Stephen Langridge. «Πού θέλουμε να είμαστε όταν γίνουμε 100 χρονών; Πού πρέπει να είναι η όπερα;»

Η όπερα θεωρείται η πιο ευγενική και αποπνικτική από όλες τις μορφές τέχνης – οι παραστάσεις της όπερας τείνουν να είναι μεγάλες, σε μια ξένη γλώσσα και με μουσική με την οποία λίγοι από εμάς μεγαλώσαμε – και μεγάλο μέρος αυτής της φήμης μπορεί να αποδοθεί στον Glyndebourne. Το καλοκαίρι, ορδές ανθρώπων με κομψά βραδινά ρούχα συρρέουν στους χώρους του αρχοντικού σπιτιού του Ανατολικού Σάσεξ κατά τη διάρκεια του διαλείμματος, φέρνοντας μαζί τους πολυτελή πικνίκ. Για πολλούς, αυτό φαίνεται μίλια μακριά από την πραγματικότητα. Αλλά όταν ο Λάνγκριτζ μιλάει για όπερα, τα μούχλα κλισέ που έχουν συσσωρευτεί καταρρέουν. «Ο ορισμός μου για την όπερα είναι να αφηγούμαι ιστορίες μέσω μουσικής και δράσης», λέει, χωρίς να σταματάει ποτέ εντελώς. «Και αν η όπερα είναι αυτή, τότε υπάρχει παντού, σε κάθε πολιτισμό. Είναι ένας τρόπος να αντικατοπτρίζουμε τον κόσμο γύρω μας. Αλλά θα αντανακλά τον κόσμο μας μόνο αν τον ανοίξουμε».

Κατά τη διάρκεια των πέντε χρόνων του στο Glyndebourne, ο Langridge και η ομάδα του εξέτασαν ποιος κάνει όπερα, από ποιον και για ποιον, και τον ρόλο που μπορούν να παίξουν στη διάδοσή της. «Γνωρίζουμε ότι υπάρχει ταλέντο παντού, αλλά όχι πάντα ευκαιρίες», λέει. Αυτό συνέβη με τη νεαρή Alison Buchanan, η οποία νόμιζε ότι ήταν η μόνη μαύρη τραγουδίστρια όπερας στον κόσμο. «Μετά ήρθα στο Glyndebourne», θυμάται η διάσημη σοπράνο, «και το πρώτο πράγμα που παρατήρησα ήταν ότι δεν ήμουν η μόνη».

Στα 16, ο Buchanan ήταν ο νεότερος καλλιτέχνης που ήταν ποτέ μέλος της χορωδίας του Glyndebourne – έναν τίτλο που διατηρεί ακόμα – στην παραγωγή του 1986 του Porgy and Bess, σε σκηνοθεσία Trevor Nunn, υπό τη διεύθυνση του Simon Rattle και με πρωταγωνιστές τους Cynthia Haymon και Willard White στο πρωταγωνιστικούς ρόλους, ένα ολόμαυρο καστ. «Αισθάνομαι πολύ προνομιούχος που αυτή ήταν η πρώτη μου εμπειρία όπερας», λέει ο Buchanan. Αλλά αυτό ήταν μια φορά. «Όλοι οι τραγουδιστές προσλήφθηκαν για να τραγουδήσουν τη μαύρη όπερα», λέει για τον Πόργκυ και τον Μπες, «και μετά δεν υπήρχε πια όπερα για αυτούς. Κανείς δεν την ήθελε κατά τη διάρκεια της παραγωγής, η Buchanan έγινε φίλος του συναδέλφου της Lloyd Newton, ο οποίος ήταν απογοητευμένος από την έλλειψη ευκαιριών για τους μαύρους τραγουδιστές της όπερας και αποφάσισε να δημιουργήσει έναν δικό του. Όταν πέθανε το 2017, ο Newton άφησε την Pegasus Opera Company του, έναν οργανισμό που υποστηρίζει τραγουδιστές από όλο τον κόσμο, στη φροντίδα του Buchanan. Το 2021, ο Buchanan έκανε την εταιρεία πλήρη κύκλο, δημιουργώντας μια νέα συνεργασία με την Glyndebourne.

«Όλα ξεκίνησαν μετά τη δολοφονία του Τζορτζ Φλόιντ», λέει ο Μπιούκαναν. Ο Πήγασος κάλεσε τη βιομηχανία να ενωθεί μαζί τους στον αγώνα ενάντια στη φυλετική αδικία και κάλεσε τις καλλιτεχνικές οργανώσεις να δείξουν την αλληλεγγύη τους ενάντια στον ρατσισμό με περισσότερα από απλά λόγια. «Ήταν ο Glyndebourne που πραγματικά ανέβηκε και ήθελε να μάθει πώς θα μπορούσαμε να κάνουμε κάτι διαφορετικό. master classes και ατομική υποστήριξη.

Αυτά τα προγράμματα εμποδίζουν την έλλειψη ευκαιριών να σταθεί εμπόδιο στο ταλέντο. Βοηθούν επίσης να δοθούν στους ταλαντούχους μουσικούς πρότυπα προς μίμηση. «Θυμάμαι τα νιάτα μου όταν δεν είδα ποτέ ανθρώπους σαν εμένα στη σκηνή», λέει η πιανίστα και μαέστρος Avishka Edirisinghe. Έγινε τυχαία στους Pegasus όταν το σύνολο χρειαζόταν έναν συνοδό για μερικές πρόβες και τώρα εργάζεται ως βοηθός διευθυντή χορωδίας στο Glyndebourne, συμπεριλαμβανομένης της επερχόμενης παραγωγής του Giulio Cesare του Handel. Μιλάει για την ανάγκη για σύνολα όπως το Pegasus, όπου ο όρος «outreach» έχει διαφορετική σημασία. «Είναι λίγο πιο δύσκολο», λέει, «όταν, ως έγχρωμος, οι λευκοί σου δείχνουν τα βασικά της όπερας».

Σύμφωνα με τον Edirisinghe, ένας λόγος για τη γενική επιφυλακτικότητα απέναντι στην όπερα είναι η ψυχρή, πομπώδης φήμη της. «Αυτό είναι χάλια», λέει. «Κανένας από τους ανθρώπους με τους οποίους δουλεύω καθημερινά δεν έχει την αίσθηση ότι είναι καλύτερος από οποιονδήποτε άλλον, λέει, έστω και αργά». «Όλο και περισσότεροι από εμάς προέρχονται από διαφορετικά υπόβαθρα. Καθώς η γενιά μας μεγαλώνει και γίνεται οι άνθρωποι που θα γίνουν το πρόσωπο της όπερας, είμαι βέβαιος ότι θα είναι μια μορφή τέχνης που θα είναι πολύ πιο ανοιχτή σε όλους».

Ο ρατσισμός στην όπερα έχει μακρά ιστορία. Μόλις το 2022, προέκυψε διαμάχη στην αίθουσα όπερας Arena di Verona της Ιταλίας, όταν το δέρμα της σοπράνο σκοτείνιασε για τον ρόλο της Aida στην όπερα του Verdi, δεκαετίες αφότου άλλα ιδρύματα όπερας απαγόρευσαν αυστηρά το blackface. Ιδρύθηκε τη δεκαετία του 1930, ο Glyndebourne έχει ανεβάσει πολλές παραστάσεις που θα μας σόκαραν σήμερα και η δήλωση συμμετοχής της εταιρείας καταδικάζει συγκεκριμένα απεικονίσεις εξωτισμού και οριενταλισμού που εμφανίστηκαν σε προηγούμενες όπερες, δηλώνοντας ότι είναι “περιστασιακά” ψευδείς. Σήμερα, η εταιρεία μαθαίνει διαρκώς πώς να δημιουργεί φωτιστικά, ρούχα και περούκες για διαφορετικούς τόνους δέρματος στα πλαίσια της περιόδου των όπερών της, ενώ η ποικιλομορφία των καστ της συνεχίζει να επεκτείνεται. «Αυτό το έργο μας κάνει καλύτερους σε καθαρά μουσικό, θεατρικό επίπεδο», είναι σίγουρος ο Langridge. «Αλλά σημαίνει επίσης ότι μπορούμε να επικοινωνήσουμε καλύτερα με την κοινωνία».

Η άλλη βασική εστίαση της συνεχιζόμενης, μακροπρόθεσμης αλλαγής στο Glyndebourne είναι το πώς το κοινό μπορεί να επεκταθεί και να διαφοροποιηθεί περισσότερο. Η εισαγωγή των εισιτηρίων των 30 λιρών για άτομα κάτω των 30 ετών έχει επιφέρει κάποιες αλλαγές, αλλά αφού κυκλοφορούν από το 2006 δεν είναι τόσο γνωστά όσο θα έπρεπε. «Θέλουμε να διασφαλίσουμε ότι οι νέοι βλέπουν την όπερα ως μια διαθέσιμη εμπειρία που μπορεί να είναι δυνητικά μεταμορφωτική», λέει ο Langridge. Η λέξη κυκλοφορεί. Φέτος, 2.500 ακόμη νέοι εγγράφηκαν στο πρόγραμμα.

Τι συμβαίνει όταν γίνετε 31; Φθηνότερα εισιτήρια γενικής εισόδου είναι διαθέσιμα κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού φεστιβάλ και το φεστιβάλ του φθινοπώρου προσφέρει 14.000 εισιτήρια κάτω των £50 και συνδρομή για άτομα κάτω των 40 ετών. Ωστόσο, ορισμένες από τις τιμές παραμένουν αστρονομικά υψηλές. Ένα μόνο εισιτήριο μπορεί να σας κοστίσει 285 £ και αυτό δεν θα αλλάξει. «Η κυβέρνηση δεν επιχορηγεί το φεστιβάλ μας», λέει ο Λάνγκριτζ. «Πρέπει να πληρώνουμε το προσωπικό όλο το χρόνο, τους καλλιτέχνες, όλους. Το μεγαλύτερο μέρος προέρχεται από τα ταμεία.” Αυτό έχει γίνει ακόμη πιο κρίσιμο από το 2023, όταν ο οργανισμός αναγκάστηκε να ακυρώσει την προγραμματισμένη περιοδεία του λόγω περικοπών χρηματοδότησης του Arts Council. Αντίθετα, δημιουργήθηκε το φεστιβάλ του φθινοπώρου.

Όπως οι θετικές αλλαγές απαιτούν χρόνο, οι περικοπές και οι περιορισμοί χρειάζονται επίσης χρόνο για να έχουν αντίκτυπο. «Μπήκα στην κλασική μουσική γιατί είχα την τύχη να παίξω σε τοπικές ορχήστρες και χορωδίες όταν ήμουν νέος», λέει ο Edirisinghe. «Από εκεί πρέπει να ξεκινήσει. Όταν ασχολείσαι με αυτό από νεαρή ηλικία, είσαι μέρος του, οπότε πρέπει να είναι για σένα».

Ο Λάνγκριτζ σκέφτεται ξανά την εκατονταετηρίδα του Γκλίντεμπουρν, που θα πραγματοποιηθεί σε δέκα χρόνια. Υπάρχουν περικοπές που πρέπει να αντιμετωπίσει και στίγματα που πρέπει να ξεπεραστούν, αλλά είναι αισιόδοξος και πρόθυμος να προσελκύσει νέο κοινό, νέα ταλέντα και νέο ενδιαφέρον. «Θέλω αυτός να είναι ένας κόσμος όπου οι άνθρωποι δεν πιστεύουν ότι η όπερα είναι πολύ σικ για αυτούς», λέει, χαρούμενος και ρεαλιστής. «Δεν πρέπει να αρέσει σε όλους, αλλά όλοι πρέπει να έχουν την ευκαιρία να το δουν».

Το Glyndebourne διαρκεί μέχρι τις 25 Αυγούστου.