Εγγραφείτε στο επιστημονικό ενημερωτικό δελτίο του CNN στο Wonder Theory. Εξερευνήστε το σύμπαν με νέα σχετικά με συναρπαστικές ανακαλύψεις, επιστημονικές προόδους και πολλά άλλα.
Ίσως ο «εγκέφαλος των πτηνών» να μην είναι τόσο προσβολή: Πρόσφατη έρευνα δείχνει ότι τα κοράκια, τα πανταχού παρόντα πτηνά των πόλεων, μπορούν να μετρήσουν μέχρι τα τέσσερα δυνατά.
Τα περίεργα ζώα μπορούν όχι μόνο να μετρήσουν, αλλά και να εκχωρήσουν τον αριθμό των κλήσεων που κάνουν όταν τους εμφανίζεται ένας αριθμός. Αυτό είναι το αποτέλεσμα νέας μελέτης με επικεφαλής μια ομάδα ερευνητών από το Εργαστήριο Φυσιολογίας Ζώων στο Πανεπιστήμιο του Tübingen στη Γερμανία.
Ο τρόπος με τον οποίο τα πουλιά αναγνωρίζουν και ανταποκρίνονται στους αριθμούς είναι παρόμοιος με μια διαδικασία που χρησιμοποιούμε εμείς οι άνθρωποι για να μάθουμε να μετράμε ως νήπια και να αναγνωρίζουμε γρήγορα πόσα αντικείμενα κοιτάμε. Τα ευρήματα, που δημοσιεύθηκαν την Πέμπτη στο περιοδικό Science, εμβαθύνουν την αυξανόμενη κατανόησή μας για τη νοημοσύνη των κορακιών.
«Οι άνθρωποι δεν έχουν το μονοπώλιο σε δεξιότητες όπως η συλλογιστική αριθμών, η αφαίρεση, η δημιουργία εργαλείων και ο εκ των προτέρων προγραμματισμός», δήλωσε η ειδικός στη γνώση των ζώων Heather Williams μέσω email. «Το γεγονός ότι τα κοράκια είναι «έξυπνα» δεν πρέπει να εκπλήσσει κανέναν ο Ουίλιαμς, καθηγητής βιολογίας στο Williams College στη Μασαχουσέτη, δεν συμμετείχε στη μελέτη.
Στο ζωικό βασίλειο, η καταμέτρηση δεν περιορίζεται στα κοράκια. Οι χιμπατζήδες έχουν μάθει να μετρούν με αριθμητική σειρά και να κατανοούν την αξία των αριθμών, όπως τα μικρά παιδιά. Όταν προσπαθούν να προσελκύσουν συντρόφους, μερικοί αρσενικοί βάτραχοι μετρούν τον αριθμό των κλήσεων από ανταγωνιστικά αρσενικά για να ταιριάξουν ή ακόμα και να ξεπεράσουν αυτόν τον αριθμό όταν είναι η σειρά τους να κράζουν ένα θηλυκό. Οι επιστήμονες έχουν ακόμη θεωρήσει ότι τα μυρμήγκια ξαναβρίσκουν το δρόμο τους προς τις αποικίες τους μετρώντας τα βήματά τους, αν και η μέθοδος δεν είναι πάντα ακριβής.
Η τελευταία μελέτη έδειξε ότι τα κοράκια, όπως και οι νέοι, μπορούν να μάθουν να συνδέουν αριθμούς με αξίες – και να μετρούν δυνατά ανάλογα.
Μπορούν τα κοράκια να μετράνε σαν μικρά παιδιά;
Η έρευνα εμπνεύστηκε από μικρά παιδιά που μάθαιναν να μετράνε, δήλωσε η επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Diana Liao, νευροβιολόγος και ανώτερη ερευνήτρια στο εργαστήριο Tübingen. Τα νήπια χρησιμοποιούν αριθμητικές λέξεις για να μετρήσουν τον αριθμό των αντικειμένων μπροστά τους: αν βλέπουν τρία παιχνίδια μπροστά τους, η μέτρησή τους μπορεί να ακούγεται σαν «ένα, δύο, τρία» ή «ένα, ένα, ένα».
Ίσως τα κοράκια να μπορούσαν να κάνουν το ίδιο, σκέφτηκε ο Λιάο. Εμπνεύστηκε επίσης από μια μελέτη του Ιουνίου του 2005, στην οποία οι νεοσσοί προσάρμοσαν τους συναγερμούς τους με βάση το μέγεθος ενός αρπακτικού. Όσο μεγαλύτερο είναι το άνοιγμα των φτερών ή το μήκος του σώματος ενός αρπακτικού, τόσο λιγότερους ήχους «dee» χρησιμοποίησαν τα chickadees στο συναγερμό τους, διαπίστωσε η μελέτη. Για τα μικρότερα αρπακτικά, το αντίθετο ίσχυε – τα ωδικά πτηνά χρησιμοποιούσαν περισσότερους ήχους “dee” όταν συναντούσαν ένα μικρότερο πουλί, το οποίο θα μπορούσε να αποτελέσει μεγαλύτερη απειλή για τους νεοσσούς επειδή είναι πιο ευκίνητοι, είπε ο Liao.
Οι συγγραφείς της μελέτης titmice δεν μπόρεσαν να επιβεβαιώσουν εάν τα μικρά ωδικά πτηνά μπορούσαν να ελέγξουν τον αριθμό των φωνητικών που έκαναν ή αν ο αριθμός των φωνητικών ήταν μια ακούσια απάντηση. Αλλά αυτή η πιθανότητα κέντρισε την περιέργεια του Liao – θα μπορούσαν τα κοράκια, των οποίων η ευφυΐα έχει τεκμηριωθεί καλά για δεκαετίες έρευνας, να δείξουν έλεγχο της ικανότητάς τους να παράγουν συγκεκριμένο αριθμό ήχων και να «μετρούν» τόσο αποτελεσματικά όσο τα νήπια;
Τα κοράκια σχεδίασαν τον αριθμό των αγελάδων τους
Η Liao και οι συνάδελφοί της εκπαίδευσαν τρία κοράκια, ένα ευρωπαϊκό είδος που σχετίζεται στενά με το αμερικανικό κοράκι, σε περισσότερες από 160 συνεδρίες. Κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσης, τα πουλιά έπρεπε να μάθουν να συνδέουν μια σειρά οπτικών και ακουστικών σημάτων από 1 έως 4 και να παράγουν τον αντίστοιχο αριθμό αγελάδων. Στο παράδειγμα που έδωσαν οι ερευνητές, ένα οπτικό σήμα μπορεί να μοιάζει με γαλάζιο αριθμό και το αντίστοιχο ακουστικό σήμα μπορεί να είναι το τραγούδι του μισού δευτερολέπτου ενός τυμπάνου.
Τα κοράκια αναμενόταν να εκπέμπουν τον ίδιο αριθμό αγελάδων που αντιπροσωπεύεται από το σήμα εντός 10 δευτερολέπτων από τη στιγμή που είδαν και άκουσαν το σήμα – τρεις αγελάδες για το σήμα με τον αριθμό 3. Όταν τα πουλιά άρχισαν να μετρούν και να ουρλιάζουν Όταν σταμάτησαν, ράμφησαν ένα κουμπί «enter» στην οθόνη αφής που παρουσίαζε τα σήματα τους για να επιβεβαιώσει ότι τελείωσαν. Αν τα πουλιά μετρούσαν σωστά, έπαιρναν ανταμοιβή.
Φάνηκε ότι καθώς ο αριθμός των σημάτων αυξανόταν, τα κοράκια χρειάζονταν περισσότερο χρόνο για να ανταποκριθούν σε κάθε σήμα. Ο χρόνος αντίδρασής τους αυξήθηκε καθώς «ακολουθούσαν περισσότερες φωνές», έγραψε ο Liao, προτείνοντας ότι τα κοράκια σχεδίαζαν τον αριθμό των αγελάδων που θα έκαναν πριν ανοίξουν το ράμφος τους.
Οι ερευνητές ήταν ακόμη σε θέση να πουν πόσες κλήσεις ήθελαν να κάνουν τα πουλιά με βάση το ηχόχρωμα της πρώτης κλήσης – οι ανεπαίσθητες ακουστικές διαφορές έδειξαν ότι τα κοράκια γνώριζαν πόσους αριθμούς κοιτούσαν και είχαν επεξεργαστεί τις πληροφορίες.
«Κατανοούν τους αφηρημένους αριθμούς… και μετά σχεδιάζουν το μέλλον προσαρμόζοντας τη συμπεριφορά τους σε αυτόν τον αριθμό», είπε ο Williams.
Ακόμη και τα λάθη που έκαναν τα κοράκια ήταν κάπως προχωρημένα: Αν τα κοράκια σκάλισαν ένα πάρα πολλές φορές, τραυλούσαν τον ίδιο αριθμό ή μετέφεραν τις απαντήσεις τους πρόωρα με το ράμφος τους, η Liao και οι ερευνητές της μπορούσαν να καταλάβουν από τον ήχο της πρώτης κλήσης πού είχαν έκανε ένα λάθος είχε κάνει. Αυτά είναι «τα ίδια λάθη που κάνουν οι άνθρωποι», είπε ο Williams.
Ακόμα μαθαίνουμε πόσο έξυπνα είναι τα κοράκια
Παλαιότερα πίστευαν ότι τα πουλιά και πολλά άλλα ζώα έπαιρναν μόνο αυθόρμητες αποφάσεις με βάση ερεθίσματα στο άμεσο περιβάλλον τους, μια θεωρία που διαδόθηκε τον 20ο αιώνα από τον συμπεριφοριστή των ζώων BF Skinner. Αλλά η τελευταία έρευνα από τη Liao και τους συναδέλφους της παρέχει περαιτέρω στοιχεία για την ικανότητα των κορακιών να συνθέτουν αριθμούς για να παράγουν ήχο και υποδηλώνουν ότι έχουν κατακτήσει αυτήν την ικανότητα.
Τα ευρήματα της ομάδας μελέτης, αν και πολύ συγκεκριμένα, είναι σημαντικά — αμφισβητούν την κάποτε δημοφιλή άποψη ότι όλα τα ζώα είναι απλές μηχανές απόκρισης ερεθίσματος, δήλωσε ο Kevin McGowan, ερευνητής στο Cornell Lab of Ornithology στην Ιθάκη της Νέας Υόρκης, ο οποίος έχει πέρασε περισσότερες από δύο δεκαετίες μελετώντας άγρια κοράκια στον βιότοπό τους. Ο McGowan δεν συμμετείχε στη μελέτη.
Η μελέτη, είπε ο McGowan στο CNN, έδειξε ότι «τα κοράκια δεν είναι απλώς σκεπτόμενες μηχανές που αντιδρούν στο περιβάλλον τους – στην πραγματικότητα σκέφτονται μπροστά και είναι σε θέση να επικοινωνούν με δομημένο και προσχεδιασμένο τρόπο. Αυτό είναι, θα λέγαμε, απαραίτητη προϋπόθεση για την ικανότητα να έχεις γλώσσα».
Η νοημοσύνη των κορακιών έχει μελετηθεί εδώ και δεκαετίες. Οι επιστήμονες μελέτησαν πώς τα κοράκια της Νέας Καληδονίας κατασκευάζουν τα δικά τους σύνθετα εργαλεία για να έχουν πρόσβαση στην τροφή. Σύμφωνα με μια μελέτη του Νοεμβρίου 2013 στην οποία συμμετείχε ο Andreas Nieder, ο επικεφαλής ερευνητής στο εργαστήριο του Πανεπιστημίου του Tübingen, τα πουλιά φαίνεται να θέτουν κανόνες. Η γλώσσα των κορακιών, με τους πολύ διαφορετικούς τόνους και εκφράσεις της, έχει επίσης προβληματίσει τους επιστήμονες για δεκαετίες, είπε ο McGowan.
Η μελέτη της Liao και των συναδέλφων της δεν είναι καν η πρώτη που εξετάζει το ερώτημα εάν τα κοράκια μπορούν να μετρήσουν. Αυτή η έρευνα ξεκίνησε το 1968 με τον Nicholas Thompson, όπως σημείωσε η ειδικός στη γνώση των ζώων Irene Pepperberg. Η Pepperberg είναι ερευνήτρια καθηγήτρια ψυχολογίας και επιστημών του εγκεφάλου στο Πανεπιστήμιο της Βοστώνης και είναι περισσότερο γνωστή για τη δουλειά της με έναν αφρικανικό γκρίζο παπαγάλο που ονομάζεται Alex.
Ο Thompson υπέθεσε ότι τα κοράκια μπορούσαν να μετρούν με τα αγελάδες τους, με τα πουλιά να φαίνεται ότι ελέγχουν τη διάρκεια και τον αριθμό των αγελάδων σε μια δεδομένη έκρηξη ήχου. Οι δεξιότητες μέτρησης των κορακιών «μοιάζουν να υπερβαίνουν τις απαιτήσεις που επιβάλλει η επιβίωση σε τέτοιες δεξιότητες», έγραψε.
Μια άλλη μελέτη του Πανεπιστημίου του Tübingen σχετικά με τις ικανότητες μέτρησης των κορακιών από τον Σεπτέμβριο του 2015 εκπαίδευσε τα πουλιά να αναγνωρίζουν ομάδες κουκκίδων και κατέγραψε τη δραστηριότητα των νευρώνων στο τμήμα του εγκεφάλου της κόρας που δέχεται και επεξεργάζεται οπτικά ερεθίσματα. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι νευρώνες των κορακιών «αγνοούν το μέγεθος, το σχήμα και τη διάταξη των κουκκίδων και εξάγουν μόνο τον αριθμό τους», ανέφερε το πανεπιστήμιο σε δήλωση εκείνη την εποχή.
«Έτσι ο εγκέφαλος των κορακιών μπορεί να αντιπροσωπεύει διαφορετικές ποσότητες και μπορούν γρήγορα να μάθουν να συνδέουν αυτές τις ποσότητες με αραβικούς αριθμούς – κάτι που οι άνθρωποι συνήθως διδάσκουν στα παιδιά τους ρητά», είπε ο Williams.
Για περισσότερες ειδήσεις και ενημερωτικά δελτία του CNN, δημιουργήστε έναν λογαριασμό στο CNN.com