Οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν μια από τις μεγαλύτερες συλλογές αρχαίας τέχνης στον κόσμο που απεικονίζει γίγαντες και τέρατα να περπατούν στη γη.
Σε μια απομακρυσμένη περιοχή της Νότιας Αμερικής, μια ομάδα Βρετανών ερευνητών ανακάλυψε περισσότερα από χίλια προϊστορικά χαρακτικά – συμπεριλαμβανομένων των μεγαλύτερων παραδειγμάτων προϊστορικής τέχνης βράχου στον κόσμο. Ωστόσο, οι αρχαιολόγοι πιστεύουν ότι τα παραδείγματα που έχουν βρεθεί μέχρι στιγμής είναι απλώς η «κορυφή ενός τεράστιου παγόβουνου αρχαίας τέχνης» – και ότι πολλά άλλα περιμένουν την ανακάλυψη.
Η έκταση των 1.000 τετραγωνικών μιλίων (μικρότερη από την αγγλική κομητεία του Ντόρσετ) πιστεύεται ότι περιέχει περίπου 10.000 αρχαία χαρακτικά. Το μεγαλύτερο που έχει ανακαλυφθεί μέχρι στιγμής είναι ένα χαρακτικό μήκους 43 μέτρων με ένα γιγάντιο φίδι. Άλλα δείχνουν γιγάντιες χιλιοποδιές, ζώα μεγαλύτερα από τη ζωή – και τεράστιες φιγούρες που μοιάζουν με ανθρώπους ύψους 10 μέτρων.
Τα χαρακτικά – που ανακαλύφθηκαν κατά μήκος των συνόρων μεταξύ Κολομβίας και Βενεζουέλας – απεικονίζουν τα πάντα, από τσούχτρες και γύπες μέχρι πιθήκους και κροκόδειλους, από σκύλους και τζάγκουαρ έως χελώνες και βατράχους.
Επιπλέον, υπάρχει μεγάλος αριθμός γεωμετρικών χαρακτικών (κυρίως ομόκεντροι κύκλοι, σχέδια πλέγματος και τρίγωνα γεμάτα κουκκίδες) που απεικονίζουν αντικείμενα αγνώστων προηγουμένως.
Είναι μια από τις μεγαλύτερες συλλογές ροκ τέχνης στον κόσμο. Όσον αφορά την κλίμακα, ανταγωνίζεται άλλες περιοχές όπως η περιοχή Dordogne της Γαλλίας, οι Άλπεις της βόρειας Ιταλίας, η Δυτική Αυστραλία και η Νότια Αφρική.
Μακράν το πιο ασυνήθιστο πράγμα για τα χαρακτικά, ωστόσο, είναι η μοναδικά μνημειακή φύση ορισμένων από αυτά. Περίπου 60 από τα 1.000 χαρακτικά που έχουν ανακαλυφθεί μέχρι στιγμής έχουν διαστάσεις άνω των 10 μέτρων. Εκτός από το φίδι μήκους 43 μέτρων, υπάρχουν δύο ανθρώπινες φιγούρες ύψους 10 μέτρων (που θα μπορούσαν να είναι πνεύματα, θεοί ή πιθανώς σαμάνοι), μια χιλιοποδαρούσα μήκους 11 μέτρων και μια πιθανώς τεσσάρων μέτρων γιγάντιο έντομο (πιθανώς πεταλούδα).
«Η επιτόπια έρευνά μας στην Κολομβία και τη Βενεζουέλα φέρνει στο φως για πρώτη φορά έναν προηγουμένως άγνωστο και μη τεκμηριωμένο αρχαίο πολιτισμό σε αυτό το απομακρυσμένο μέρος της Νότιας Αμερικής», δήλωσε ένας από τους επικεφαλής του έργου, ο Δρ. Philip Riris από το Τμήμα Αρχαιολογίας και Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Bournemouth. «Ελπίζουμε ότι αυτό θα επιτρέψει στον σύγχρονο κόσμο να τιμήσει τα καλλιτεχνικά και άλλα επιτεύγματα των ανθρώπων που έζησαν εκεί πολλούς αιώνες πριν από τον ευρωπαϊκό αποικισμό», πρόσθεσε.
Τα γιγάντια φίδια (επτά στον αριθμό, μήκους μεταξύ 16 και 43 μέτρων) έχουν ιδιαίτερη σημασία γιατί μπορεί να αποτελούν μέρος μιας πολύ ευρύτερης παγκόσμιας παράδοσης «μεγαφιδιών».
Ακαδημαϊκή έρευνα που δημοσιεύτηκε από πολλούς επιστήμονες όλα αυτά τα χρόνια υποδηλώνει ότι, σε αντίθεση με τα περισσότερα άλλα συστήματα θρησκευτικών πεποιθήσεων που σχετίζονται με τα ζώα, η λατρεία του φιδιού, γνωστή στους ανθρωπολόγους ως οφιολατρία, ήταν κάποτε ένα σημαντικό φαινόμενο παγκοσμίως. Ήταν (και σε ορισμένες περιπτώσεις εξακολουθεί να υπάρχει) σε θρησκευτικά συστήματα και μυθολογίες σε σχεδόν κάθε μέρος του κόσμου – από την προϊστορική Ευρώπη και την αρχαία Αίγυπτο μέχρι την Αβορίγινες Αυστραλία και την αρχαία Αμερική.
Η κλασική ελληνική μυθολογία ήταν πλούσια σε υπερφυσικά φίδια τέρατα και άλλα πλάσματα που σχετίζονταν με τα φίδια, όπως ήταν η αρχαία μυθολογία της Μέσης Ανατολής, της Ευρώπης, του Μεξικού, της Αφρικής, της Κίνας, της Ιαπωνίας και της Ινδίας.
Τα φίδια συνδέονταν συχνά με τη δημιουργία της ανθρωπότητας ή ορισμένων φυλών, με την αθανασία και με τη θεραπεία ασθενειών. Ανάλογα με την κουλτούρα, θεωρούνταν καλοπροαίρετα ή κακά (ή θα μπορούσαν να είναι και τα δύο) – και μερικές φορές θεωρούνταν ακόμη και ως σύμβολα της βασιλείας.
Η ασυνήθιστα διαδεδομένη διάδοση της μυθολογίας των φιδιών και της θρησκευτικής εικονογραφίας σε όλο τον κόσμο υποδηλώνει ότι το φαινόμενο είναι πολύ παλιό – και ότι οι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο αισθάνονται υποχρεωμένοι να κατευνάσουν και να λατρεύουν ειδικά τα φίδια για ίσως δεκάδες χιλιάδες χρόνια. Αυτό συμβαίνει σχεδόν σίγουρα επειδή τα φίδια αποτελούσαν (και εξακολουθούν να αποτελούν) μεγαλύτερη απειλή για τον άνθρωπο από οποιοδήποτε άλλο ζώο (εκτός από τα έντομα που μεταφέρουν ασθένειες).
Ακόμη και σήμερα, περίπου 20.000 άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο από δαγκώματα από δηλητηριώδη φίδια (για σύγκριση: μόνο 100 άνθρωποι πεθαίνουν ετησίως από επιθέσεις λιονταριών και 500 από συναντήσεις με κροκόδειλους). Επιπλέον, περίπου 400.000 άνθρωποι δαγκώνονται και δηλητηριάζονται από φίδια κάθε χρόνο, ακόμη κι αν δεν πεθάνουν.
Στην αρχαιότητα, όταν οι άνθρωποι ζούσαν πολύ πιο κοντά στο φυσικό τους περιβάλλον (και συνεχώς κυνηγούσαν και συγκεντρώνονταν σε αυτό το περιβάλλον), τα φίδια αποτελούσαν σχεδόν σίγουρα μια συγκριτικά μεγαλύτερη απειλή για την ανθρωπότητα – μια απειλή που κατευναζόταν και επομένως έπρεπε να λατρεύεται .
Όπως τα πρόσφατα ανακαλυφθέντα παραδείγματα από την Κολομβία και τη Βενεζουέλα, άλλοι αρχαίοι πολιτισμοί συχνά απεικόνιζαν θεούς φιδιών ή πνεύματα ως πραγματικά μνημειώδη γιγάντια πλάσματα. Στην Καλιφόρνια, το Οχάιο, το Περού και αλλού, υπάρχουν απεικονίσεις πραγματικά γιγαντιαίων φιδιών που στριφογυρίζουν σε όλο το τοπίο. Το μεγαλύτερο, ένα χωματουργικό έργο 900 ετών, μήκους 1.300 ποδιών που απεικονίζει ένα γιγάντιο φίδι, μπορεί ακόμα να το δει κανείς σήμερα σε έναν λόφο στο νότιο Οχάιο.
Τα πρόσφατα ανακαλυφθέντα κολομβιανά χαρακτικά κατασκευάστηκαν από ιθαγενείς Αμερικανούς – πιθανώς μεταξύ 700 και 1000 μ.Χ. Είναι από τα πιο δύσκολα προσβάσιμα παραδείγματα προϊστορικής υπαίθριας τέχνης στον κόσμο. Αυτό συμβαίνει επειδή οι προϊστορικοί καλλιτέχνες που τα χάραξαν συχνά το έκαναν τόσο ψηλά σε σχεδόν κάθετες όψεις βράχου. Πρέπει να ήταν απαιτητική, δύσκολη και επικίνδυνη δουλειά.
Το γιγάντιο φίδι μήκους 43 μέτρων, για παράδειγμα, βρίσκεται στα τρία τέταρτα της διαδρομής σε έναν βράχο ύψους 200 μέτρων. Ορισμένα στοιχεία υποδηλώνουν ότι λειτουργούσε ως χρησμός στην αρχαιότητα – επιτρέποντας στο φίδι να “μιλάει” στον τοπικό πληθυσμό μέσω ενός σαμάνου ή άλλου μεσάζοντα (παρόμοιο με το πώς λειτουργούσαν οι χρησμοί σε άλλα μέρη του κόσμου, όπως η αρχαία Ελλάδα). και την αρχαία Αίγυπτο).
Τα χίλια χαρακτικά που έχει ανακαλύψει η αρχαιολογική ομάδα μέχρι στιγμής βρίσκονται σε 157 ομάδες κατά μήκος μιας έκτασης 177 χιλιομέτρων του Orinoco. Οι πρώτοι Ευρωπαίοι εξερευνητές που μπήκαν στην περιοχή ήταν Γερμανοί και Άγγλοι κυνηγοί θησαυρών του 16ου αιώνα που αναζητούσαν τον μυθικό χρυσό του Ελ Ντοράντο. Αυτοί οι τυχοδιώκτες (συμπεριλαμβανομένου του Άγγλου Sir Walter Raleigh) δεν βρήκαν ούτε τη θρυλική πόλη ούτε τον χρυσό. Αλλά τώρα οι σύγχρονοι ερευνητές κατάφεραν να αποκαλύψουν έναν αρχαιολογικό θησαυρό – τεράστια έργα τέχνης που θα βοηθήσουν να μεταμορφωθεί η κατανόηση του ακαδημαϊκού κόσμου για έναν αξιοσημείωτο, χαμένο από καιρό αρχαίο πολιτισμό.
«Ελπίζουμε ότι το ερευνητικό μας έργο θα βοηθήσει στην προστασία της εξαιρετικής καλλιτεχνικής κληρονομιάς της κοιλάδας του Orinoco και ότι οι τοπικές αυτόχθονες και μικτές κοινότητες θα συμπεριληφθούν σε αυτή τη διαδικασία», δήλωσε ο Riris.
Ένα πρωτοποριακό άρθρο αφιερωμένο αποκλειστικά στην περιγραφή της νεοανακαλυφθείσας και παγκοσμίως σημαντικής τέχνης του Orinoco θα δημοσιευτεί την Τρίτη. Οι συγγραφείς είναι οι τρεις κύριοι αρχαιολόγοι του Orinoco Project: ο Philip Riris από το Πανεπιστήμιο του Bournemouth, ο Jose Ramon Oliver από το University College του Λονδίνου και η Natalia Lozada Mendieta από το Πανεπιστήμιο των Άνδεων στη Μπογκοτά της Κολομβίας. Δημοσιεύτηκε από το βρετανικό περιοδικό αρχαιολογίας. Αρχαιότηταθα είναι διαθέσιμο στο διαδίκτυο δωρεάν.