Η πρωτότυπη σειρά του CNN “Space Shuttle Columbia: The Final Flight« αποκαλύπτει τα γεγονότα που οδήγησαν τελικά στην καταστροφή. Το ντοκιμαντέρ τεσσάρων μερών ολοκληρώνεται την Κυριακή στις 21:00 ET/PT.
Ίσως περισσότερο από κάθε άλλη στιγμή στην ιστορία της NASA, η καταστροφή του λεωφορείου της Κολούμπια άλλαξε την προσέγγιση της διαστημικής υπηρεσίας των ΗΠΑ στην καινοτομία και άλλαξε για πάντα τον τρόπο που εξισορρόπησε τον κίνδυνο με την έκκληση για εξερεύνηση πέρα από τη Γη.
Η τραγωδία σκότωσε επτά αστροναύτες όταν το λεωφορείο Columbia διαλύθηκε κατά την επιστροφή του στη Γη την 1η Φεβρουαρίου 2003 λόγω ζημιάς που υπέστη το όχημα κατά την εκτόξευση. Περισσότερα από 20 χρόνια αργότερα, τα διδάγματα που αντλήθηκαν συνεχίζουν να διαμορφώνουν τη διαστημική βιομηχανία και την προσέγγιση της NASA στη συνεργασία με εταίρους του ιδιωτικού τομέα όπως η SpaceX.
Οι αλλαγές ήταν απαραίτητες στη NASA, σύμφωνα με επίσημη έρευνα για την καταστροφή στην Κολούμπια που κυκλοφόρησε έξι μήνες μετά το ατύχημα. Μια κουλτούρα εφησυχασμού και λανθασμένης εμπιστοσύνης στον πειραματικό σχεδιασμό του διαστημικού λεωφορείου προκάλεσε καταστροφή, ανέφερε η έκθεση.
Οι ανησυχίες των μηχανικών για την ασφάλεια των οχημάτων πέρασαν επίσης απαρατήρητες από τη διοίκηση, σύμφωνα με προηγούμενες αναφορές και ένα νέο ντοκιμαντέρ του CNN, “Space Shuttle Columbia: The Final Flight”.
Η καταστροφή οδήγησε άμεσα στην απόφαση να τερματιστεί το ευρύτερο πρόγραμμα διαστημικών λεωφορείων της NASA και ανάγκασε την αμερικανική διαστημική υπηρεσία να βασιστεί στη Ρωσία για πτήσεις στο διάστημα – ένας από τους αμέτρητους τρόπους με τους οποίους η Κολούμπια άλλαξε την ιστορία.
Πολιτιστικές αλλαγές: «ημέρες ασφαλείας», επιτροπές ελέγχου και στρογγυλά τραπέζια
Η Columbia ήταν το δεύτερο θανατηφόρο ατύχημα για το πρόγραμμα του λεωφορείου μετά την έκρηξη του διαστημικού λεωφορείου Challenger κατά την εκτόξευση τον Ιανουάριο του 1986.
Μετά την καταστροφή στην Κολούμπια, η NASA καθήλωσε τον εναπομείναν στόλο των τριών λεωφορείων για να καταλάβει τι πήγε στραβά.
«Περάσαμε τον επόμενο χρόνο και περισσότερο…προσπαθώντας να ενθαρρύνουμε την κουλτούρα (NASA) να θέσει την ασφάλεια πρώτα και, το πιο σημαντικό, να διασφαλίσουμε ότι ακούγονται οι άνθρωποι που έχουν αντίθετες απόψεις ή ερωτήσεις, ο τότε αναπληρωτής διευθυντής το πρόγραμμα Space Shuttle, είπε στο CNN. «Όλα ήταν στο όνομα της προσπάθειας να ενθαρρύνουμε τους ανθρώπους να μιλήσουν».
Μερικές αλλαγές ήταν απλές: Ένα σύστημα ηχητικής διάσκεψης αντικαταστάθηκε με βίντεο, είπε ο Hale. Και στην αίθουσα συσκέψεων της ομάδας διαχείρισης της αποστολής του λεωφορείου, ένα στρογγυλό τραπέζι αντικατέστησε το ορθογώνιο τραπέζι.
«Ο κοινωνιολόγος μας είπε αν είχατε αυτό το ίσιο, μακρύ τραπέζι με την πατρική φιγούρα στην κορυφή… που θα μπορούσε να αποθαρρύνει τους ανθρώπους να μιλήσουν», είπε η Χέιλ.
Η NASA είχε επίσης «ημέρες ασφαλείας» – χρόνος που δόθηκε στους μηχανικούς να σταματήσουν αυτό που έκαναν και απλώς «να σκεφτούν πώς μπορούμε να βελτιώσουμε καλύτερα την προσέγγιση του οργανισμού μας στην ασφάλεια», πρόσθεσε ο Χέιλ.
Αλλαγή προοπτικής
Η τραγωδία επηρέασε ολόκληρο τον οργανισμό της NASA και άφησε μια κληρονομιά με την οποία αγωνίστηκε το υπόλοιπο σώμα αστροναυτών.
“Προφανώς μας επηρέασε συναισθηματικά”, είπε ο Garrett Reisman, μηχανικός διαστημικού σκάφους από την Καλιφόρνια που ήταν μέλος του σώματος αστροναυτών της NASA το 2003 και περίμενε το πρώτο του ταξίδι στο διάστημα.
«Θυμάμαι με κάλεσαν στο γραφείο και προσφέρθηκα εθελοντικά να δουλέψω με οικογένειες», πρόσθεσε ο Ράισμαν.
Για δύο χρόνια, είπε ότι ολόκληρη η δουλειά του στη NASA ήταν να φροντίζει την οικογένεια του Ilan Ramon, του Ισραηλινού αστροναύτη που πέθανε στην αποστολή Columbia. Πήρε τα παιδιά του Ραμόν στον σύμβουλό τους για να τα βοηθήσει να επιλέξουν μαθήματα. Αυτός και άλλοι αστροναύτες βοήθησαν να βρει ένα σπίτι για τη γυναίκα του Ραμόν. Ο Ράισμαν εξακολουθεί να επισκέπτεται την οικογένεια στο Ισραήλ μία φορά το χρόνο.
«Με βοήθησε να καταλάβω πλήρως τις συνέπειες, όχι μόνο για σένα (τον αστροναύτη) — αλλά για όλους τους ανθρώπους που αγαπάς», είπε ο Ράισμαν. «Αυτό έμεινε μαζί μου».
Ο Reisman πέταξε σε δύο αποστολές λεωφορείου μετά την επανέναρξη της πτήσης του προγράμματος το 2005, καθώς η NASA εφάρμοσε πολυάριθμες λύσεις ασφαλείας, συμπεριλαμβανομένης της εντολής να υπάρχει πάντα ένα εφεδρικό λεωφορείο έτοιμο για τη διάσωση των μελών του πληρώματος σε τροχιά, εάν το όχημά τους καταστραφεί κατά την εκτόξευση.
Παρά τους συνεχείς φόβους, οι αλλαγές παρείχαν μια νέα αίσθηση ασφάλειας, είπε ο Reisman.
«Είχαμε όλες αυτές τις τεχνικές επιθεώρησης και επισκευής», είπε. «Όταν πέταξα με το Endeavor και το Atlantis και το Discovery (τα τρία εναπομείναντα λεωφορεία), ένιωσα ότι ήταν πολύ πιο ασφαλές από αυτό που είχε υιοθετήσει το πλήρωμα του Columbia – και σίγουρα το Challenger».
Η NASA αναγκάζεται να βασιστεί στη Ρωσία
Το διαστημικό λεωφορείο Atlantis ολοκλήρωσε την τελευταία πτήση του προγράμματος τον Ιούλιο του 2011, αφήνοντας τη NASA χωρίς την ευκαιρία να πετάξει τους αστροναύτες της στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό.
Το τέλος του προγράμματος ανάγκασε τη διαστημική υπηρεσία να στραφεί στη Ρωσία, η οποία – καθώς οι εντάσεις μειώθηκαν στη μεταψυχροπολεμική εποχή – ήταν βασικός εταίρος των ΗΠΑ στον διαστημικό σταθμό και διέθετε ένα αξιόπιστο όχημα που ονομαζόταν Σογιούζ για να μεταφέρει τους κοσμοναύτες της στο διάστημα φυλάκια σε τροχιά σταθμού.
Η συμφωνία εξασφάλιζε ότι οι αστροναύτες της NASA παρέμειναν στο διάστημα. Αλλά καθώς οι σχέσεις ΗΠΑ-Ρωσίας έγιναν ξανά τεταμένες στα μέσα της δεκαετίας του 2010, η κοινή χρήση αυτών των διαστημικών πτήσεων έγινε όλο και πιο πολιτικά αντιδημοφιλής.
Πολιτιστικές συγκρούσεις στον επιχειρηματικό κόσμο
Στο τέλος του προγράμματος μεταφοράς, μια ομάδα μηχανικών της NASA είχε ήδη ιδέες για την πορεία προς τα εμπρός.
Αντί να διατηρήσει τον σχεδιασμό και την ανάπτυξη του επόμενου διαστημικού σκάφους με ικανότητα αστροναύτη, η NASA θα μπορούσε να στραφεί στην αναδυόμενη ιδιωτική διαστημική βιομηχανία για να αναλάβει το έργο.
Οι Hale και Reisman αναγνώρισαν ότι οι εμπορικές εταιρείες είχαν κάπως περισσότερο χώρο να καινοτομήσουν στη μετά την Κολούμπια εποχή.
«Πιστεύω ότι μία από τις μεγάλες προκλήσεις ήταν να βρεθεί ο σωστός δρόμος μεταξύ της πραγματικά τεράστιας γραφειοκρατίας και της γραφειοκρατίας της NASA -η οποία σε ορισμένες περιπτώσεις ήταν ειλικρινά υπερβολική- και να βρει πώς να προσαρμοστεί η κουλτούρα μιας εμπορικής (εταιρείας). είπε η Χέιλ.
Το 2014, η NASA επέλεξε την SpaceX υπό την ηγεσία του Elon Musk και τον επί χρόνια συνεργάτη της Boeing για να αναλάβει το έργο.
Η προοπτική να κινηθεί πιο γρήγορα και να ανοίξει ένα νέο μέλλον για το σώμα αστροναυτών ενθουσίασε τον Reisman, ο οποίος έφυγε από τη NASA το 2011 για να εργαστεί για τη SpaceX με το όχημά της Crew Dragon.
Η NASA ήταν επιφυλακτική μετά την τραγωδία της Κολούμπια και δεν έβλεπε πάντα τα μάτια με τους εμπορικούς εταίρους της. Το αποτέλεσμα ήταν ένας πολιτισμικός πόλεμος που έγινε στα παρασκήνια.
«Έχω ένα οργανόγραμμα που δείχνει όλες τις διαφορετικές επιτροπές αναθεώρησης (NASA) στις οποίες έπρεπε να πάνε όλοι οι μηχανικοί που εργάζονταν σε προγράμματα της NASA για να εγκρίνουν μια σημαντική απόφαση σχεδιασμού», είπε ο Reisman. «Αυτό που συνέβη ήταν ότι μετά την Κολούμπια άκουσαν τόσο πολύ τις αντίθετες φωνές που όλες αυτές οι φωνές που διαφωνούσαν ουσιαστικά έγιναν βέτο».
Πολύωρες, επώδυνες συναντήσεις χαρακτήρισαν τη σχέση μεταξύ της SpaceX και της NASA, σύμφωνα με αρχεία από την εποχή που συνέταξε η διαστημική υπηρεσία.
Αλλά τελικά το SpaceX έφερε το Crew Dragon του στην εξέδρα εκτόξευσης και η πρώτη του αποστολή με πλήρωμα το 2020 έφερε εκτοξεύσεις αστροναυτών στο έδαφος των ΗΠΑ για πρώτη φορά μετά από μια δεκαετία.
Η Boeing εξακολουθεί να εργάζεται για την πρώτη επανδρωμένη αποστολή του διαστημικού της σκάφους Starliner.
Επαναπροσδιορισμός του σχεδίου πυραύλων
Τα μαθήματα της Κολούμπια – και η έκρηξη του Τσάλεντζερ πριν από αυτήν – έχουν αφήσει ανεξίτηλο σημάδι στο σχεδιασμό των σύγχρονων διαστημικών σκαφών των ΗΠΑ.
«Πιθανώς το μεγαλύτερο παράδειγμα είναι ότι απλά τοποθετώντας το πλήρωμα στην κορυφή του πυραύλου και όχι στο πλάι του πυραύλου, εξαλείφετε τον κίνδυνο να πέσουν θραύσματα από το όχημα και να χτυπήσουν το διαστημόπλοιο», είπε ο Reisman.
«Πολλά από αυτά τα πράγματα ενσωματώθηκαν στις απαιτήσεις της NASA», είπε, αναφερόμενος στις οδηγίες της SpaceX και της Boeing.
Το Crew Dragon, το Starliner και η ίδια η κάψουλα Orion της NASA, που θα επιστρέψει ανθρώπους στο φεγγάρι αργότερα αυτή τη δεκαετία, όλα εκτοξευόμενα με πυραύλους αντί να είναι δεμένα στο πλάι.
Σε αυτή τη νέα εποχή πυραύλων, στην οποία οι εμπορικές εταιρείες βρίσκονται σε μεγάλο βαθμό στο προσκήνιο, ο Hale λέει ότι η πρόκληση είναι να διασφαλιστεί ότι η διαστημική βιομηχανία δεν θα χαλαρώσει στον ίδιο εφησυχασμό που οδήγησε στην καταστροφή της Κολούμπια.
«Η μόνη μου ανησυχία τώρα, ως παλιός συνταξιούχος, είναι – όλα αυτά τα χρόνια μετά – πόσο καλά μεταδίδονται ακόμα αυτά τα μαθήματα;» «Οι άνθρωποι αρχίζουν να ξεχνούν μετά από 20 χρόνια;»
«Η επαγρύπνηση», πρόσθεσε, «πρέπει να διατηρηθεί».
Εγγραφείτε στο επιστημονικό ενημερωτικό δελτίο του CNN στο Wonder Theory. Εξερευνήστε το σύμπαν με νέα σχετικά με συναρπαστικές ανακαλύψεις, επιστημονικές προόδους και πολλά άλλα.
Για περισσότερες ειδήσεις και ενημερωτικά δελτία του CNN, δημιουργήστε έναν λογαριασμό στο CNN.com