Ο Howard Wilkinson είναι και παραμένει η ενσάρκωση ενός Yorkshireman. Όταν τον ρωτάτε πώς απολαμβάνει τις διακοπές του στη Μαγιόρκα μετά το τέλος της μακροχρόνιας θητείας του ως προέδρου του League Managers Association, δεν αφήνει τον εαυτό του να αναβληθεί.
«Μέτριο έως μεικτό», λέει για τη διαμονή του.
Και το εννοεί. Ακριβώς όπως ως μάνατζερ, ο Wilkinson δεν είναι ένας άνθρωπος που έχει στραφεί ποτέ συνειδητά στη φωτεινή πλευρά της ζωής.
Αλλά είτε είναι πάντα πεσμένος είτε όχι, έχει ένα εντυπωσιακό ρεκόρ. Η σπάνια τιμή του να είναι ο τελευταίος Άγγλος προπονητής που κέρδισε τον τίτλο στην κορυφαία κατηγορία της Αγγλίας. Όταν οδήγησε τη Λιντς Γιουνάιτεντ να γίνει η τελευταία πρωταθλήτρια πριν από την εισαγωγή της Premier League το 1992, δεν φανταζόταν ποτέ ότι σε τρεις δεκαετίες κανένας συμπατριώτης του δεν θα μπορούσε να πετύχει το κατόρθωμά του.
«Φυσικά και με εκπλήσσει», λέει ως το τελευταίο άτομο που το έκανε. «Οι καιροί όμως έχουν αλλάξει. Όταν ήμουν προπονητής, υπήρχαν βασικά τέσσερις εθνικότητες στην κορυφή των συλλόγων: Αγγλικά, Σκωτσέζικα, Ουαλικά και Ιρλανδικά. Τώρα υπάρχουν μάνατζερ από όλο τον κόσμο εδώ. Αλλά αυτό μου δίνει άγρυπνες νύχτες; Όχι, δεν θα το κάνω αυτό».
Από την αποχώρηση του Wilkinson, 30 διευθυντές, συμπεριλαμβανομένων προσωρινών προπονητών, ανέλαβαν την Elland Road. Σήμερα προπονητής είναι ένας Γερμανός, ο Daniel Farke. Αλλά ο Wilkinson λέει ότι η προτεραιότητα δεν έχει αλλάξει, ανεξάρτητα από την εθνικότητα του προπονητή. Ακριβώς όπως ο Farke το περασμένο καλοκαίρι, ο Wilkinson προσλήφθηκε από τον σύλλογο με το απλό καθήκον να επαναφέρει τον σύλλογο στην κορυφαία κατηγορία. Τον Οκτώβριο του 1988 δέχθηκε μια κλήση από τον τότε πρόεδρο του Λιντς, Λέσλι Σίλβερ. Εκείνη την εποχή, ο Γουίλκινσον ήταν μάνατζερ της Σέφιλντ Γουένσντεϊ και είχε οδηγήσει την ομάδα στην άνοδο στην πρώτη του σεζόν. Πριν από αυτό ήταν στο Notts County και πέτυχε το ίδιο πράγμα.
«Έκανα δύο ή τρία τηλεφωνήματα για τη δουλειά», θυμάται ο Wilkinson. «Και μετά από λίγο ενέδωσα και είπα, ναι, θα έρθω να σας μιλήσω για αυτό. Το ξεκαθάρισα ότι δεν ήμουν έτοιμος να μετακινηθώ. Η Leslie Silver ξεκίνησε έξυπνα ρωτώντας «Λοιπόν, αν δεν έρθετε, θα μπορούσατε να μας δώσετε κάποια συμβουλή για το πώς θα μπορούσαμε να κάνουμε αυτό που κάνατε στο Notts and Sheff Weds;». Γρήγορα κατάλαβα ότι ήταν και κύριος και κάποιος του λόγου του. Όταν συμφώνησα να αναλάβω τη δουλειά και του είπα το σχέδιό μου, είπε ότι ήταν πρόθυμος να με στηρίξει οικονομικά ό,τι κι αν χρειαζόταν. Και ήταν.»
Όταν ρωτήθηκε ποιο είναι το σχέδιό του, ο Wilkinson σταματά για λίγο. Δεν είναι από αυτούς που υποστηρίζουν σύγχρονες έννοιες όπως η φιλοσοφία ή τα τακτικά σχέδια. Αν τον ρωτούσατε πραγματικά τι συνεπαγόταν η φιλοσοφία του, η συζήτηση πιθανότατα θα είχε τελειώσει αμέσως.
«Για να το θέσω απλά, πρέπει να βρεις έναν τρόπο να κερδίσεις», λέει για τη μέθοδό του. «Υπάρχουν 1.000 ιστορίες πίσω από αυτό. Βασικά, παίρνεις ό,τι έχεις, καταλαβαίνεις τι κάνει καλύτερα και μετά βγαίνεις στο γήπεδο και δουλεύεις πάνω σε αυτό. Δεν μπορώ να υιοθετήσω αυτή τη φιλοσοφία, σκύλα. Το στυλ μου υπαγορευόταν πάντα από τους παίκτες που είχα στη διάθεσή μου».
Στη Σέφιλντ Γουένσντεϊ, για παράδειγμα, ήταν ο πρώτος Άγγλος προπονητής που έπαιξε με τρία μπακ και έσπρωξε τους μπακ του μπροστά ως επιπλέον εξτρέμ. Αλλά αυτό δεν σήμαινε ότι ήθελε να επιμείνει στον Λιντς να παίξει με τον ίδιο τρόπο. Ειδικά γιατί ο σύλλογος ήταν επικίνδυνα κοντά στη ζώνη του υποβιβασμού της δεύτερης κατηγορίας όταν έφτασε. Απλώς συνειδητοποίησε ότι έπρεπε να αρχίσουν να κερδίζουν γρήγορα.
«Δεν ήταν κατάλληλο για τους παίκτες της Λιντς», είπε για την τακτική του καινοτομία την Τετάρτη. «Επιπλέον, χάρη στην υποστήριξη του Leslie Silver, είχα την ευκαιρία να αλλάξω παίκτες όταν και όπου ένιωθα απαραίτητος σε όλη αυτή τη σεζόν. Αυτό βοήθησε πραγματικά.»
Ένας από αυτούς που υπέγραψε γρήγορα ήταν ο Γκόρντον Στράχαν, ο οποίος έφτασε από τη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ.
«Ένας δημοσιογράφος μου είπε ότι επρόκειτο να υπογράψει για τη Σέφιλντ Γουένσντεϊ», θυμάται ο Γουίλκινσον. «Του τηλεφώνησα και του είπα σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να πάει στο Σέφιλντ χωρίς να μου μιλήσει πρώτα. Και του άρεσε αυτό που είπα».
Με τον Στράχαν ως αρχηγό και τον Βίνι Τζόουνς -τον οποίο υπέγραψε από το Γουίμπλεντον- άλλον ηγέτη στα αποδυτήρια, ο Λιντς ανέβηκε γρήγορα στο τραπέζι. Στην πραγματικότητα, κατάφερε την αλλαγή τόσο γρήγορα που κατάφερε να εκπληρώσει τις φιλοδοξίες του Σίλβερ και να πάρει την ομάδα να ανέβει ξανά στην κορυφαία λίγκα την πρώτη του χρονιά. Όμως δεν ήταν μόνο αυτό. Μετά από μια σεζόν εδραίωσης, έβαλε την ομάδα του στην πορεία για να κερδίσει τον τίτλο, το πρώτο τρόπαιο του συλλόγου από τις μέρες δόξας του Don Revie το 1974.
“Στην αρχή της προετοιμασίας δεν κάθισα και είπα, “Λοιπόν, παιδιά, πάμε, θα κερδίσουμε αυτό το τμήμα”, λέει ο Wilkinson όταν ρωτήθηκε αν περίμενε να κερδίσει τον τίτλο. «Απλώς είπα ότι πρέπει να πάμε καλύτερα από πέρυσι».
Βοήθησε το γεγονός ότι στρατολόγησε έναν Γάλλο τον Φεβρουάριο της ίδιας σεζόν: τον Ερίκ Καντονά.
«Τον υπέγραψα γιατί ήξερα ότι ήταν απλώς ένας εξαιρετικός παίκτης», λέει ο Wilkinson, γελώντας καθώς θυμάται τι έκανε ο επιθετικός στο γήπεδο της προπόνησης. «Είχε εξαιρετική φήμη, αλλά σκέφτηκα ότι μπορούσα να το αντέξω. Νόμιζα ότι θα ήταν πλεονέκτημα. Και ήταν.»
Καθώς πλησίαζε ο τελευταίος γύρος σε αυτό που γινόταν αγώνας για τον τίτλο με τη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, ο Γουίλκινσον έκανε κάτι που θεωρεί κρίσιμο για να δώσει στους παίκτες εμπιστοσύνη.
«Έβγαλα όλες τις φωτογραφίες από την εποχή του Revie στο κλαμπ. Και ήταν πολλοί», λέει. «Είπα στους παίκτες, όταν είστε σχεδόν τόσο καλοί όσο αυτοί, βάλτε ξανά αυτές τις φωτογραφίες. Με άλλα λόγια, η μοίρα αυτών των εικόνων είναι στα χέρια σας, η ιστορία του συλλόγου είναι στα χέρια σας. Νομίζω ότι το παρελθόν έχει συνθλίψει πολλούς ανθρώπους στο Λιντς. Αναμενόταν να κάνουν αυτό που έκανε αυτή η ομάδα χωρίς τους παίκτες που είχε αυτή η ομάδα. Νομίζω ότι είναι πάντα αδυναμία να κοιτάς συνεχώς στο παρελθόν αντί να κοιτάς μπροστά».
Το ψυχολογικό του κόλπο πέτυχε. Ο Στράχαν κέρδισε τη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ στον τελευταίο αγώνα για να σηκώσει το τρόπαιο της Τσάμπιονσιπ.
Τι συμβουλή θα έδινε λοιπόν στον Φάρκε ενόψει των πλέι οφ της Κυριακής με τη Σαουθάμπτον; Μήπως πρέπει να συμβιβαστεί και με το παρελθόν;
«Έχει περάσει πολύς καιρός από τότε που ήμουν εκεί», λέει. «Θα ήταν ασέβεια για μένα να εκφράσω έστω και εξ αποστάσεως τη γνώμη μου. Ξέρει τι πρέπει να κάνει. Ένα πράγμα που μπορώ να πω είναι ότι η Λιντς είναι το είδος του συλλόγου που έχει ό,τι χρειάζεται για να επιστρέψει σε αυτό που ήταν κάποτε. Είναι ικανοί να αγωνιστούν και να είναι επιτυχημένοι στην Πρέμιερ Λιγκ».
Ο άνθρωπος που έφερε για τελευταία φορά ένα τρόπαιο στην Elland Road θα παρακολουθούσε από το εξοχικό του στη Μαγιόρκα την Κυριακή;
«Ω ναι, θα παρακολουθήσω», λέει. Μετά γελάει.
«Αλλά υποψιάζομαι ότι θα είναι δύσκολο να το δεις».