Μήπως ήρθε η ώρα για την Παγκόσμια Ημέρα Βιβλίου να ξεφορτωθεί το κοστούμι;

Αν έχετε μπει σε ένα σούπερ μάρκετ τον τελευταίο καιρό, μπορεί να έχετε παρατηρήσει την ετήσια έκρηξη τρέλας και χρώματος στις σχάρες ρούχων, που μπορεί να σηματοδοτήσει μόνο ένα πράγμα: η Παγκόσμια Ημέρα Βιβλίου είναι και πάλι προ των πυλών. Μια Giant Hungry Caterpillar στολή που το μικρό σας θα ξεπεράσει τόσο σωματικά όσο και πνευματικά μέχρι το επόμενο έτος; Αυτό θα είναι £17. Ένα ρούχο από αυτό το διάσημο μυθιστόρημα Η ιστορία των παιχνιδιών? Θα μπορούσε να σας κοστίσει 15 £ εάν αγοράσετε σε πλήρη τιμή.

Δεν είναι περίεργο που αυτή η αξιόλογη προσπάθεια ενθάρρυνσης της ανάγνωσης τείνει τώρα να προκαλέσει ένα συλλογικό στεναγμό. Όχι επειδή η αποστολή της Παγκόσμιας Ημέρας Βιβλίου να προωθήσει τα βιβλία στους νέους δεν είναι αξιέπαινη: δεν υπάρχει καλύτερη συνήθεια για τα παιδιά μας από το διάβασμα. Κάθε χρόνο αποστέλλονται 15 εκατομμύρια κουπόνια βιβλίων σε παιδιά για να αγοράσουν έναν από τους τίτλους που κυκλοφόρησαν ειδικά για την Παγκόσμια Ημέρα Βιβλίου ή να λάβουν 1 £ από ένα άλλο βιβλίο. Κάποια στιγμή όμως από τότε που ξεκίνησε αυτή η αξιέπαινη εκδήλωση από την UNESCO το 1995, το στοιχείο cosplay φαίνεται να έχει κυριαρχήσει. Και η απώλεια γονέων είναι, όπως πάντα, ένα τεράστιο κέρδος για την Amazon.

Η Katie Roberton από το Bournemouth είναι καλλιτέχνης, αλλά όπως και οι μη καλλιτέχνες εκεί έξω, διστάζει να δημιουργήσει ένα περίτεχνο ρούχο Willy Wonka που το φοράς μια φορά και μετά το πετάς. Και έτσι, όπως πολλές άλλες, καταφεύγει κάθε χρόνο στο να αγοράζει ένα κοστούμι διαδικτυακά για τον 12χρονο σήμερα γιο της.

«Είναι τόσο σπατάλη χρημάτων», λέει. «Πρέπει να πάω κατευθείαν στο Amazon και να αγοράσω πλήρη σκουπίδια που θα φορεθούν μόνο μία φορά και μετά θα παραμονεύουν στην ντουλάπα για τρία χρόνια. Έχουμε ήδη αρκετά στο σπίτι».

Κατά τη γνώμη της, η οικονομική πίεση στους γονείς είναι απλά πολύ μεγάλη, ειδικά σε αυτές τις δύσκολες στιγμές: «Δεν έχω χρήματα, πραγματικά αντιμετωπίζω προβλήματα αυτή τη στιγμή, αλλά αν χρειαστεί, θα αγοράσω κάτι», λέει. «Ο γιος μου θα ένιωθε ηλίθιος αν δεν ήταν ντυμένος όμορφα».

Της αρέσει η ιδέα, που υλοποιείται από πολλά σχολεία φέτος, να καλέσουν τα παιδιά να φορέσουν άνετα ρούχα.

Η ιστορία συνεχίζεται

Felicity Hannah, παρουσιάστρια του Radio 4 Χρηματοκιβώτιο ζωντανά, είναι από αυτούς που τα σχολεία των παιδιών τους έχουν πάει προς αυτή την κατεύθυνση. «Αντί να ερχόμαστε στο σχολείο με κοστούμια, λόγω του κόστους ζωής, περνάμε μια μέρα όπου μπορούμε να χαλαρώσουμε και να διαβάσουμε», είπε στους γονείς του το σχολείο των γιων της. “Το αγαπώ!” έγραψε η Χάνα στο Twitter/X. «Οι γονείς ΧΡΗΜΑΤΑ εξοικονομούν και η σπατάλη αποφεύγεται».

Ο Roberton, ιδρυτής της εταιρείας κεραμικών Outlandish Creations, συμφωνεί ότι αυτό θα ήταν προτιμότερο. «Νομίζω ότι ήταν καλύτερα όταν οι γονείς δεν χρειαζόταν να αγοράσουν ένα ρούχο για οποιαδήποτε περίσταση, είτε ήταν να φύγουν από το νηπιαγωγείο είτε από τον χορό του σχολείου», λέει.

Είναι δύσκολο να προσδιοριστεί ακριβώς πότε η Παγκόσμια Ημέρα Βιβλίου, που καθιερώθηκε για πρώτη φορά στη Βρετανία και την Ιρλανδία το 1997, μετατράπηκε από μια γιορτή ανάγνωσης σε μια συλλογική φορεσιά κοστουμιών υπερήρωων της Marvel. Γιατί, ενώ η εθνική φορεσιά είναι το στοιχείο που φέρνει χαρά στα παιδιά, είναι επίσης το μέρος που κάνει τους γονείς να απελπίζονται – και αναμφισβήτητα αποσπά την προσοχή από την αξία της ίδιας της ημέρας.

Μόνο το 2020, περισσότερα από ένα εκατομμύριο βιβλία αξίας £1 δωρήθηκαν σε μόλις πέντε εβδομάδες στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Ιρλανδία. Από τα παιδιά που λαμβάνουν δωρεάν σχολικά γεύματα, περισσότερα από ένα στα πέντε είπαν ότι το βιβλίο που αγόρασαν με τα κουπόνια της Παγκόσμιας Ημέρας ήταν το πρώτο βιβλίο που είχαν. Περίπου το 66 τοις εκατό των δασκάλων της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης δήλωσαν ότι η Παγκόσμια Ημέρα Βιβλίου άλλαξε τις αναγνωστικές τους συνήθειες. Με λίγα λόγια, κάνει τη διαφορά.

Όπως λέει η Helen Tamblyn-Saville, ιδιοκτήτρια του Wonderland Bookshop στο Retford, Nottinghamshire, η ενθάρρυνση των παιδιών να αγαπούν το διάβασμα είναι ένα από τα πιο σημαντικά πράγματα που μπορείτε να κάνετε για αυτά. «Τα βιβλία μπορούν να αλλάξουν ζωές», λέει. «Αλλά καταλαβαίνω 100 τοις εκατό γιατί οι άνθρωποι φοβούνται την όλη πτυχή της μεταμφίεσης [of World Book Day]. Μερικές φορές φαίνεται ότι το στοιχείο της μεταμφίεσης έχει κυριαρχήσει σε μια φανταστική μέρα ανάγνωσης».

Η Tamblyn-Saville είναι μέρος της μεγαλύτερης συμβουλευτικής ομάδας στρατηγικής για την Παγκόσμια Ημέρα Βιβλίου, αλλά υποστηρίζει ότι ενώ τα κοστούμια μπορούν να είναι μέρος των εορτασμών, δεν είναι «ο κύριος σκοπός» τους.

Επισημαίνει επίσης ότι οι περισσότεροι χαρακτήρες στα παιδικά βιβλία είναι στην πραγματικότητα παιδιά που φορούν καθημερινά ρούχα. Το ίδιο κάνουν και οι ενήλικες στα βιβλία – κάτι που μπορεί επίσης να κάνει πιο δύσκολο για τους δασκάλους, οι οποίοι συχνά πιέζονται να ακολουθήσουν. Sue Bordley, καθηγήτρια αγγλικών και συγγραφέας βιβλίων μεταξύ των οποίων Καλή διασκέδαση, να είστε ασφαλείςΣτο παρελθόν είχε μπει στο γυμνάσιο όπου εργάζεται την Παγκόσμια Ημέρα Βιβλίου με ένα λουλουδάτο φόρεμα και δήλωσε ότι ήταν η γυναίκα του Curley Των ποντικιών και των ανδρών. «Το έκανα με τον καλύτερο δυνατό τρόπο», παραδέχεται. «Κάποιοι συνάδελφοι ήρθαν ως Χάρι Πότερ ή Μις Τράντσμπουλ [from Roald Dahl’s Matilda]Αλλά αυτό δεν είναι για μένα».

Υπάρχει επίσης μια αυξανόμενη αναγνώριση ότι για ορισμένα παιδιά, το ντύσιμο είναι στην καλύτερη περίπτωση ενοχλητικό και στη χειρότερη ενοχλητικό. Η Bordley λέει ότι τα δικά της παιδιά, τώρα 16 και 14, μοιράζονται την απέχθειά της για τα κοστούμια, γι’ αυτό πάντα σκεφτόταν τους χαρακτήρες βιβλίων να φορούν σχολικές στολές ή τζιν και ένα μπλουζάκι, ώστε να μπορούν να ντυθούν όπως φορούσαν τις Παγκόσμιες Ημέρες Βιβλίου.

«Πολλά παιδιά δεν το απολαμβάνουν πραγματικά», λέει.

Το πρόβλημα με το ντύσιμο για την Παγκόσμια Ημέρα Βιβλίου είναι ότι οι άνθρωποι τείνουν να εργάζονται προς τα πίσω από το κοστούμι, αντί να χρησιμοποιούν το βιβλίο ως σημείο εκκίνησης, προτείνει η Elaine Adams, συνιδρυτής και διευθύνουσα σύμβουλος του Assisted Reading for Children (ARCh) Oxfordshire.

Αυτή τη στιγμή μπορεί μερικές φορές να είναι περισσότερο για το τι έχουν οι οικογένειες στο κουτί τους, φοβάται. «Οι άνθρωποι σκέφτονται, “Έχω ένα από αυτά, είναι αρκετό;” αντί να σκέφτομαι το βιβλίο ή την ιστορία», λέει. «Είναι μια τέτοια ευκαιρία να αναδείξουμε βιβλία και ιστορίες και φαίνεται να χάνεται και να μην χτυπάει το καρφί στο κεφάλι».