Είμαι βέβαιος ότι έχετε ακούσει για έμπειρους πολεμικούς καλλιτέχνες που εργάζονται για να κερδίσουν μια μαύρη ζώνη. Είναι ένα σημαντικό επίτευγμα για κάθε καλλιτέχνη πολεμικών τεχνών και αντιπροσωπεύει χρόνια σκληρής δουλειάς, αφοσίωσης και πειθαρχίας.
Και για κάποιους “Umbraphiles” – όσοι έχουν παρακολουθήσει ολικές εκλείψεις ηλίου σε όλο τον κόσμο για δεκαετίες – η επερχόμενη ηλιακή έκλειψη στις 8 Απριλίου θα προσφέρει (κατά τη γνώμη μου) την ευκαιρία να κερδίσετε μια μαύρη ζώνη στην παρακολούθηση ηλιακών εκλείψεων.
ΑΣΕ με να εξηγήσω. Και ενώ είστε σε αυτό, φροντίστε να δείτε την ομιλία μου παρακάτω σχετικά με την ολική έκλειψη Ηλίου που έδωσα στο Rockland Astronomy Club στις 23 Φεβρουαρίου 2024.
Σχετίζεται με: Πώς θα είναι να παρακολουθείς την ολική έκλειψη ηλίου το 2024;
Η έκλειψη επαναλαμβάνεται
Γυαλιά έκλειψης Ηλίου Celestron EclipSmart
Διαθέσιμα σε μια βολική συσκευασία των τεσσάρων για όλη την οικογένεια, αυτά τα γυαλιά ηλιακής έκλειψης Celestron EclipSmart θα σας κρατήσουν καλά προστατευμένους ενώ παρακολουθείτε την έκλειψη. Και μην χάσετε τον πλήρη οδηγό μας για τα καλύτερα γυαλιά έκλειψης ηλίου και τα καλύτερα κιτ ηλιακής παρακολούθησης για να αξιοποιήσετε στο έπακρο την εμπειρία σας.
Είναι ένα ενδιαφέρον φαινόμενο ότι μια ηλιακή έκλειψη, είτε του ήλιου είτε το φεγγάρι, θα επαναλάβει ή θα “επιστρέψει”. Αλλά για τον σημερινό λαϊκό, ολόκληρη η κατάσταση σχετικά με την πρόβλεψη της ηλιακής έκλειψης φαίνεται να είναι ένα τυχαίο μοτίβο.
Όχι για εκείνους που έζησαν πάνω από δύο χιλιετίες πριν!
Οι απαρχές των προβλέψεων για την έκλειψη ηλίου μπορεί να ξεκίνησαν από κάποιους άγνωστους και ξεχασμένους Σουμέριους που έζησαν τον 23ο αιώνα π.Χ. π.Χ. κατέγραψε μια πήλινη πλάκα για μια έκλειψη Σελήνης ως μεμονωμένη περίπτωση. Και το 747 π.Χ. Μια σειρά τέτοιων καταγραφών ξεκίνησε στη Βαβυλωνία τον 4ο αιώνα π.Χ. και διήρκεσε αρκετούς αιώνες.
Οι αστρονόμοι στην Ασσυρία και τη Βαβυλωνία παρακολουθούσαν τον χρόνο παρατηρώντας προσεκτικά τις κινήσεις της σελήνης Ο ήλιος. Με την καταγραφή των λεπτομερειών των εκλείψεων Ηλίου και Σελήνης, η ακρίβεια αυτών των μετρήσεων θα μπορούσε να αυξηθεί σημαντικά. Και καθώς εξέταζαν τα αρχεία εκλείψεων αιώνων, προέκυψε ένα μοτίβο: οι εκλείψεις τείνουν να επαναλαμβάνονται σε διαστήματα λίγο πάνω από 18 χρόνια, αν και συμβαίνουν σε διαφορετικά μέρη στη Γη Γη.
Αυτός ο κύκλος έκλειψης ονομάζεται Saros – ελληνικά για «επανάληψη». Χρησιμοποιείται ακόμα και σήμερα για να κάνει προβλέψεις. Ένας κύκλος Σάρος μπορεί να οριστεί ως 18 χρόνια, 15 ημέρες και 8 ώρες, μείον τον αριθμό των ημι-σεντών (δίσεκτα) που βρίσκονται μεταξύ των εκλείψεων. Στις περισσότερες περιπτώσεις αυτό αντιστοιχεί είτε σε 18 χρόνια, 10 ημέρες και 8 ώρες είτε σε 11 ημέρες και 8 ώρες, καθώς υπάρχουν σχεδόν πάντα πέντε ή τέσσερα δίσεκτα έτη ενδιάμεσα με σχεδόν ίδια συχνότητα.
Οι διαδοχικές εκλείψεις που ανήκουν σε μια συγκεκριμένη σειρά είναι παρόμοιες ως προς τον τύπο, το γεωγραφικό πλάτος εμφάνισης και τη διάρκεια. Λόγω των επιπλέον 8 ωρών (το ένα τρίτο της ημέρας), κάθε διαδοχική έκλειψη Ηλίου συμβαίνει περίπου 120 μοίρες γεωγραφικού μήκους δυτικά του προκατόχου της.
Η επερχόμενη έκλειψη Ηλίου της 8ης Απριλίου 2024 ανήκει στον αριθμό 139 του Σάρος για να διακρίνεται από άλλες σειρές Saros που είτε έχουν τελειώσει, είτε βρίσκονται ακόμη σε εξέλιξη, είτε δεν έχουν ξεκινήσει ακόμα. Μια ηλιακή έκλειψη με ζυγό αριθμό Saros συμβαίνει όταν η Σελήνη διασχίζει το τροχιακό επίπεδο της Γης βορρά-νότου (που ονομάζεται φθίνουσα κόμβος), ενώ μια ηλιακή έκλειψη με περιττό αριθμό Saros (π.χ. Saros 139) συμβαίνει, όταν η Σελήνη διασχίζει το τροχιακό επίπεδο της Γης Το τροχιακό επίπεδο της Γης που εκτείνεται από το νότο προς το βορρά (που ονομάζεται ανιούσα κόμβος).
Υπάρχουν κατά μέσο όρο 42 εκλείψεις ηλίου κατά το διάστημα 18+ ετών ενός σάρου. Υπάρχουν λοιπόν 41 εκπρόσωποι διαφόρων σειρών Saros που μπορεί να έρχονται και να φεύγουν από τη στιγμή που ένα συγκεκριμένο μέλος μιας «οικογένειας» Eclipse υποκλίνεται και την επιστροφή του προκατόχου του για μια παράσταση encore λίγο περισσότερο από 18 χρόνια αργότερα.
Για πολλούς ξεκίνησε το 1970
Πολλοί ομπραφίλ έπιασαν την έκλειψη κυνηγώντας το «σκαθάρι» αφού είδαν την πρώτη τους ολική έκλειψη ηλίου Ηλιακή έκλειψη το απόγευμα του Σαββάτου, 7 Μαρτίου 1970. Με την ευκαιρία αυτή, η σκοτεινή ομπρέλα της Σελήνης, από την οποία μπορεί να φανεί μια ολική έκλειψη ηλίου, μετακινήθηκε πάνω από τον Ισθμό του Tehuantepec στο Μεξικό και στον Κόλπο του Μεξικού, στη συνέχεια στη βορειοδυτική Φλόριντα, Τζόρτζια Καρολίνας και έξω στον Ατλαντικό Ωκεανό κοντά στο Νόρφολκ της Βιρτζίνια.
Στη συνέχεια, το σύνολο μπορούσε να παρατηρηθεί από τη στεριά στο νησί Nantucket της Μασαχουσέτης, καθώς και από τη Νέα Σκωτία και τη Νέα Γη. Η έκλειψη Ηλίου του 1970 είναι, ας πούμε, συγγενής της ίδιας οικογένειας Σάρος – 139 – στην οποία ανήκει η επερχόμενη 8η Απριλίου.
Ένας κύκλος Saros μετά το 1970 – 18 χρόνια, 11 ημέρες και 8 ώρες αργότερα – στις 18 Μαρτίου 1988, εμφανίστηκε ένα άλλο μέλος της οικογένειας Saros 139. Η ολότητα ξεκίνησε στον Ινδικό Ωκεανό με την ανατολή του ηλίου, όταν η σκιά του φεγγαριού ήταν περίπου 900 μίλια (1.400 χλμ.) έπεσε δυτικά της Σουμάτρας.
Σε μόλις πέντε λεπτά, η σκιά προσγειώθηκε στη δυτική ακτή της Νότιας Σουμάτρας με ταχύτητα 5,5 μιλίων (8,8 χλμ.) ανά δευτερόλεπτο. Στη συνέχεια, το στενό τμήμα του συνόλου καμπυλώθηκε βορειοανατολικά, μετατρέποντας τη μέρα σε νύχτα πάνω από το κεντρικό Βόρνεο και αργότερα πάνω από το νότιο Μιντανάο στις Φιλιππίνες. Το υπόλοιπο μονοπάτι της σκιάς ήταν πάνω από τα ανοιχτά νερά του Βόρειου Ειρηνικού.
Μετά από άλλα 18 χρόνια, 11 ημέρες και 8 ώρες, το Saros 139 επέστρεψε στις 29 Μαρτίου 2006 και κάλυψε μέρη της Δυτικής και Βόρειας Αφρικής, της Τουρκίας και της Κεντρικής Ασίας. Η σκοτεινή σκιά του φεγγαριού εντόπισε μια διαδρομή μήκους 14.500 km, το πλάτος της οποίας κυμαινόταν από 126 έως 189 km.
Αν και αυτό το στενό ίχνος κάλυπτε μόνο το 0,4 τοις εκατό της συνολικής επιφάνειας της Γης, όσοι ήταν αρκετά τυχεροί που ήταν μέσα του είδαν τον ήλιο εντελώς σκοτισμένο για λίγο περισσότερο από τέσσερα λεπτά.
Αυτό μας φέρνει στο παρόν, καθώς ένα άλλο μέλος των Saros 139 – όπως και το 1970 – θα είναι και πάλι παρόν στη Βόρεια Αμερική σε λιγότερο από μια εβδομάδα, στις 8 Απριλίου.
Το «τριπλό σάρος»
Τώρα, μετά από τρεις επαναλήψεις Saros, που είναι 54 έτη και 33 ± 1 ημέρες (καθώς υπάρχουν 13 ± 1 δίσεκτα έτη μεταξύ της καθεμίας, με τις 33 ημέρες και 13 δίσεκτα να είναι οι πιο συνηθισμένες), μια έκλειψη ηλίου εμφανίζεται ξανά με την ίδια γενική μέρος του κόσμου. Μπορούμε να το ονομάσουμε «τριπλό Σάρος» για να περιγράψουμε αυτήν την περίοδο. Ο Αμερικανός αστρονόμος Owen Gingerich (1930–2023) σημείωσε ότι οι Έλληνες ονόμασαν μια περίοδο τριών κύκλων Saros «Exeligmos», που σημαίνει «περιστροφή του τροχού». Στην πραγματικότητα, μετά από τρεις κύκλους Saros, η σκιά του φεγγαριού έχει περιστραφεί πλήρως γύρω από τη Γη.
Εξετάστε τις ομοιότητες μεταξύ των ζωνών ορατότητας της ηλιακής έκλειψης της 7ης Μαρτίου 1970 σε σύγκριση με έναν εξήγμο αργότερα και την επερχόμενη ηλιακή έκλειψη της 8ης Απριλίου.
Και τώρα, για να κερδίσετε μια μαύρη ζώνη στην παρακολούθηση ηλιακών εκλείψεων, προτείνω ότι θα έπρεπε να έχει κυριολεκτικά ταξιδέψει σε όλο τον κόσμο για να εντοπίσει τρία προηγούμενα μέλη της ίδιας οικογένειας Saros – στην προκειμένη περίπτωση 139 – το 1970, το 1988 και το 2006 πριν. ολοκλήρωσαν το “Spinning the Wheel” βιώνοντας την Έκλειψη του Απριλίου και ολοκληρώνοντας ένα Triple Saros:
-
1970-1988
-
1988-2006
-
2006-2024
Αυτό δεν είναι καθόλου εύκολο έργο, καθώς απαιτεί να κάνει κανείς κυριολεκτικά τον γύρο του πλανήτη ακολουθώντας μια συγκεκριμένη σειρά Saros, η οποία διαρκεί πάνω από 54 χρόνια!
Ο όρος «μαύρη ζώνη» είναι σίγουρα κατάλληλος, δεδομένου ότι η ίδια η σκοτεινή ομπρέλα της Σελήνης σχηματίζει μια μαύρη ζώνη σκότους καθώς περνά πάνω από την επιφάνεια της Γης.
Εγώ ο ίδιος δεν θα τρέξω για μαύρη ζώνη φέτος γιατί δεν είχα εμπειρία η πρώτη μου ολική έκλειψη ηλίου έως τις 10 Ιουλίου 1972 στο Cap-Chat του Κεμπέκ. Αυτή η έκλειψη ήταν μέλος της οικογένειας Saros 126. Στις 21 Ιουλίου 1990, είδα μια άλλη ολική έκλειψη ηλίου της ίδιας οικογένειας Saros σε μια εμπορική αεροπορική πτήση πάνω από τον Βόρειο Ειρηνικό, στα μισά του δρόμου μεταξύ Χονολουλού και Σαν Φρανσίσκο. Όταν το Saros 126 επέστρεψε την 1η Αυγούστου 2008, το έλεγξα πτήση τσάρτερ στο δρόμο για τον περίπλου του Βόρειου Πόλου. Με κάθε τύχη, ελπίζω να γίνω μάρτυρας της ολικής έκλειψης ηλίου της 12ης Αυγούστου 2026 που θα περάσει πάνω από τη Γροιλανδία, την Ισλανδία και την Ιβηρική Χερσόνησο, η οποία θα ολοκληρώσει το προσωπικό μου τριπλό σάρος και θα μου κέρδιζε μια μαύρη ζώνη στο κυνήγι της έκλειψης Ηλίου.
Τίποτα δεν είναι για πάντα
Ένα τελευταίο σημείο είναι ότι μια οικογένεια Σάρος δεν μπορεί να διαρκέσει για πάντα. Συνήθως, μια σειρά Saros περιλαμβάνει 70 έως 85 εκλείψεις διάρκειας 1.244 έως 1.514 ετών. Η σειρά 139, με συνολικά 71 εκλείψεις (16 μερικές, 12 δακτυλιοειδείς ή υβριδικές και 43 ολικές), ξεκίνησε το 1501 και τελειώνει το 2763, διαρκώντας συνολικά 1.262 χρόνια από την αρχή μέχρι το τέλος.