Πιθανότατα γνωρίζετε το Jacobite Steam Train ακόμα κι αν δεν το ξέρατε. Το τρένο εμφανίζεται στις ταινίες του Χάρι Πότερ ως το Hogwarts Express και κυλάει πάνω από την κυρτή οδογέφυρα Glenfinnan στα Highlands της Σκωτίας.
Τις τελευταίες δεκαετίες έχει γίνει ένα από τα πιο δημοφιλή τουριστικά αξιοθέατα της Σκωτίας και αυτή την εβδομάδα βρέθηκε στην κορυφή σε έρευνα της Virgin Media O2 ως η καλύτερη τοποθεσία γυρισμάτων στο Ηνωμένο Βασίλειο (ήταν στην κορυφή μεταξύ 2.000 ενηλίκων που ερωτήθηκαν). Αλλά το μέλλον του βρίσκεται πλέον σε κίνδυνο λόγω ανησυχιών σχετικά με τους μηχανισμούς κλειδώματος της πόρτας.
Παρακολουθήστε μια ταινία αρχείου ενός προαστιακού τρένου με πόρτες που κυλάει στο σταθμό Waterloo του Λονδίνου και πολύ πριν σταματήσει το τρένο, οι μισοί από τους επιβάτες του διασχίζουν την πλατφόρμα, σαφώς απελπισμένοι να μην περάσουν ούτε δευτερόλεπτο στο δρόμο προς το τρένο να σπαταλήσει τη δουλειά. Θα μπορούσαν να διακινδυνεύσουν να πηδήξουν από ένα κινούμενο τρένο επειδή οι πόρτες των βαγονιών άνοιξαν στη συνέχεια από τους ίδιους τους επιβάτες.
Επρόκειτο για το κάποτε πανταχού παρόν αυτοκίνητο Mark 1, που παρουσιάστηκε το 1951. Από τότε, ωστόσο, διάφορες αναφορές για ατυχήματα με αυτά τα αυτοκίνητα κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ο σχεδιασμός δεν ήταν θεμελιωδώς επικίνδυνος.
Στη δεκαετία του 1990, η British Rail άρχισε να εισάγει ένα κεντρικά ελεγχόμενο σύστημα κλειδώματος θυρών για να αποτρέψει δυνητικά επικίνδυνη συμπεριφορά. Μετά την ιδιωτικοποίηση, η κυβέρνηση διέταξε μια επανεξέταση της Αρχής Υγείας και Ασφάλειας της συνεχιζόμενης χρήσης τέτοιων οχημάτων σε επιχειρήσεις πρώτης γραμμής και άσκησε πίεση να αντικατασταθούν από εταιρείες χρηματοδοτικής μίσθωσης τροχαίου υλικού.
Αυτό οδήγησε στη θέσπιση κανονισμών το 1999 για την πλήρη εξάλειψη του προβλήματος και την εντολή αντικατάστασής τους έως το 2003, εκτός εάν έγιναν ορισμένες αλλαγές για την επέκταση της επιτρεπόμενης χρήσης τους. Ο κανονισμός ίσχυε για σιδηροδρόμους που ταξιδεύουν με ταχύτητες άνω των 40 km/h και επομένως απέκλεισε τους κληρονομικούς σιδηροδρόμους, αλλά επηρέασε ιδιαίτερα τον μικρό αριθμό των ναυλωμένων και ταξιδιωτικών πρακτόρων που προτιμούσαν τη χρήση του τροχαίου υλικού Mark 1 και δεν ήταν ποτέ ο κύριος στόχος των κανονισμών.
Οι συνθήκες συνεχιζόμενης χρήσης στα σιδηροδρομικά ταξίδια περιλάμβαναν ότι οι αεροσυνοδοί ήταν υπεύθυνοι για τις δευτερεύουσες κλειδαριές θυρών που τοποθετήθηκαν στις τέσσερις πόρτες κάθε βαγόνι. Το Γραφείο Σιδηροδρόμων και Οδών (ORR) χορήγησε για πρώτη φορά εξαιρέσεις το 2003 για περίοδο δέκα ετών, με την επιφύλαξη της έγκρισης των αποδεικτικών στοιχείων για τη δομική ευρωστία ενός πούλμαν και των ικανοποιητικών διακανονισμών διαχείρισης. Οι εξαιρέσεις αυτές παρατάθηκαν το 2013 για περαιτέρω περίοδο δέκα ετών. Αυτές οι ανανεώσεις υπονοούσαν σιωπηρά ότι θα μπορούσαν να αναμένονται παρόμοιες εξαιρέσεις στο μέλλον, εκτός εάν οι συνθήκες αλλάξουν σημαντικά.
Το 2021, η ORR ενημέρωσε τις οδηγίες για να απαιτήσει από όλα τα οχήματα που λειτουργούν στην κύρια γραμμή μετά τις 31 Μαρτίου 2023 να διαθέτουν κεντρικές κλειδαριές θυρών. Περαιτέρω εξαιρέσεις θα χορηγούνται μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις. Η Saphos Trains έχει εγκαταστήσει κεντρικές κλειδαριές στο σετ αερόφρενου με 12 αυτοκίνητα και η Vintage Trains έχει συμφωνήσει ένα χρονοδιάγραμμα με την ORR για εγκατάσταση στον ίδιο αριθμό οχημάτων. Ωστόσο, η West Coast Railways (WCR) προσέφυγε στο δικαστήριο της ORR ως μέρος μιας δικαστικής επανεξέτασης της διαδικασίας που διέπει την επιταγή. Χορηγήθηκε τρίμηνη εξαίρεση μέχρι να ανακοινωθεί η ετυμηγορία (πιθανότατα όχι πριν από τον Φεβρουάριο του 2024).
Η μεγαλύτερη εταιρεία ναυλωμένων πτήσεων της Βρετανίας, η West Coast Railways (WCR), λειτουργεί περίπου 600 τρένα τσάρτερ 120 αυτοκινήτων ετησίως και εκτιμά ότι η προσθήκη κεντρικού κλειδώματος στον στόλο της θα κόστιζε περίπου 7 εκατομμύρια λίρες, καθιστώντας την επιχείρηση μη βιώσιμη. Το υψηλό κόστος εγκατάστασης κεντρικών κλειδαριών θυρών οφείλεται εν μέρει στο γεγονός ότι τα βαγόνια της εποχής ατμού φρενάρονταν υπό κενό και οι κεντρικές κλειδαριές των θυρών απαιτούν παροχή αέρα – τα σύγχρονα τρένα έχουν φρένο αέρα.
Ο James Shuttleworth, εμπορικός διευθυντής, είπε:[though] Είμαστε ικανοποιημένοι που η ORR μας χορήγησε άλλη μια εξαίρεση… αυτή παραμένει μια επισφαλής κατάσταση…”
Τις ανησυχίες του συμμερίζονται οι πολλές μικρές επιχειρήσεις που βασίζονται στο εμβληματικό ατμοκίνητο τρένο της Δυτικής Ακτής, το Jacobite Steam Train, για να παρασύρουν τους ανθρώπους στο Fort William και στο Mallaig στα Δυτικά Χάιλαντς της Σκωτίας. Κατά τη διάρκεια της σεζόν του 2023, το τρένο μετέφερε 110.000 επιβάτες, εν μέρει χάρη στη φήμη που απέκτησε η γραφική γραμμή με τη χρήση του στις ταινίες του Χάρι Πότερ. Υπολογίζεται ότι η συνολική συνεισφορά του The Jacobite σε ολόκληρη την τουριστική βιομηχανία του Ηνωμένου Βασιλείου είναι πάνω από 25 εκατομμύρια £.
Ο Bill Reeve, διευθυντής σιδηροδρομικών μεταφορών στη Σκωτία, δήλωσε: «Υποστηρίζουμε σθεναρά τη λειτουργία ναυλωμένων τρένων στη Σκωτία. Τρένα όπως το Jacobite συμβάλλουν σημαντικά στην κερδοφορία των δρομολογίων που εξυπηρετούν. Οι άνθρωποι ταξιδεύουν στη Σκωτία ειδικά για να οδηγήσουν τέτοια τρένα και αυτό φέρνει καλές δουλειές για ξενοδοχεία και καταστήματα εστίασης.
«Ταυτόχρονα, οι ασφαλείς λειτουργίες είναι απόλυτη απαίτηση για κάθε φορέα εκμετάλλευσης των σιδηροδρόμων της Σκωτίας και η διασφάλιση ότι αυτό είναι δικαίως ευθύνη της ανεξάρτητης ρυθμιστικής αρχής ασφάλειας της σιδηροδρομικής βιομηχανίας, ORR».
Η WCR υποστηρίζει ότι η ORR δεν διενήργησε εκτίμηση κινδύνου για να καθορίσει μια αναλογική και ρεαλιστική θέση. Δεν υπήρξαν άλλα ατυχήματα ή θάνατοι βάσει των εξαιρέσεων που χορηγήθηκαν από το 2003, και το 2014 το ίδιο το ORR πρότεινε την κατάργηση των κανονισμών, καθώς ο κίνδυνος που σχετίζεται με τις διπλές πόρτες σε τοπικά τρένα στη Νοτιοανατολική Ευρώπη είχε εξαλειφθεί με την άφιξη νέων τρένα. Δεν βρέθηκε κοινοβουλευτικός χρόνος για κατάργηση, αλλά η πρόταση αποδέχτηκε σιωπηρά ότι οι στόχοι των κανονισμών του 1999 είχαν επιτευχθεί και δεν χρειαζόταν να εφαρμοστεί στις λίγες ναυλωμένες επιχειρήσεις.
Το μεγαλειώδες θέαμα μιας ταχέως κινούμενης ατμομηχανής στην κύρια γραμμή θα μπορούσε να κινδυνεύσει εάν η δικαστική επανεξέταση αντιταχθεί στην υπόθεση της WCR. Για τη χώρα που κατέχει το παγκόσμιο ρεκόρ ταχύτητας για ατμομηχανές (η Mallard έτρεξε στο Stoke Bank μεταξύ Grantham και Peterborough με 126 μίλια την ώρα το 1938), θα ήταν μια θλιβερή μέρα εάν οι μελλοντικές γενιές μπορούσαν να δουν ατμομηχανές να πέφτουν κατά μήκος μόλις 25 μίλια την ώρα.