Μεταξύ 30 και 90 μέτρων κάτω από την επιφάνεια της Καραϊβικής Θάλασσας, ένα αρχαίο είδος σφουγγαριού που σχηματίζει έναν σκληρό σκελετό καταγράφει αθόρυβα αλλαγές στη θερμοκρασία της θάλασσας εδώ και εκατοντάδες χρόνια.
Τώρα αυτά τα σφουγγάρια βρίσκονται στο επίκεντρο ενός τολμηρού και αμφιλεγόμενου ισχυρισμού σε κορυφαίο επιστημονικό περιοδικό ότι ο πλανήτης μπορεί να έχει ήδη θερμανθεί κατά 1,7°C από την έναρξη της Βιομηχανικής Επανάστασης – μισό βαθμό περισσότερο από ό,τι εκτιμά η Ομάδα Κλιμάτων των Ηνωμένων Εθνών.
Αρκετοί κορυφαίοι επιστήμονες προέτρεψαν να είμαστε προσεκτικοί, λέγοντας ότι η έρευνα «είχε πάει πολύ μακριά» και αμφισβητούσαν εάν ένας τόσο τολμηρός ισχυρισμός θα μπορούσε να γίνει με βάση ένα είδος σφουγγαριού σε μια μόνο τοποθεσία.
Αλλά ο καθηγητής Malcolm McCulloch από το Πανεπιστήμιο της Δυτικής Αυστραλίας, ο οποίος ηγήθηκε της έρευνας που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nature Climate Change, είπε ότι τα αποτελέσματα ήταν ισχυρά.
«Λαμβάνοντας υπόψη την αρχή της προφύλαξης, τα αποτελέσματά μας δείχνουν ότι η υπερθέρμανση του πλανήτη είναι πιο προχωρημένη από ό,τι πιστεύαμε και ως εκ τούτου είναι μια κλήση αφύπνισης ότι πρέπει να συνεχίσουμε με τη μείωση του CO2», είπε. «Θα δούμε πιο σοβαρές επιπτώσεις της υπερθέρμανσης του πλανήτη νωρίτερα από το αναμενόμενο».
Σχετίζεται με: Η Αυστραλία είναι απροετοίμαστη για τις επιπτώσεις των αλλαγών στον πάγο της Ανταρκτικής στην οικονομία, προειδοποιεί επιστήμονας
Με τη βοήθεια δυτών βαθέων υδάτων, έξι δείγματα του Ceratoporella nicholsoni – Ένα σφουγγάρι που χρειάζεται εκατοντάδες χρόνια για να μεγαλώσει μεταξύ 10 και 15 εκατοστών – αφαιρέθηκε από περιοχές έξω από τις ακτές του Πουέρτο Ρίκο και τις Παρθένες Νήσους των ΗΠΑ.
Καθώς τα σφουγγάρια μεγαλώνουν, αποθηκεύουν στρόντιο και ασβέστιο σε μια αναλογία που εξαρτάται άμεσα από τη θερμοκρασία του νερού γύρω τους.
Ο McCulloch και οι συνεργάτες του ανακατασκεύασαν τις παγκόσμιες θερμοκρασίες των ωκεανών τα τελευταία 300 χρόνια χρησιμοποιώντας σήματα που βρέθηκαν στα σφουγγάρια και στη συνέχεια τα συνδύασαν με τις θερμοκρασίες της ξηράς για να παράγουν μια εκτίμηση της υπερθέρμανσης του πλανήτη.
Τα σφουγγάρια μεγαλώνουν αρκετά βαθιά ώστε να μην επηρεάζονται από τις φυσικές διακυμάνσεις της θερμοκρασίας, σε μια περιοχή του ωκεανού όπου οι αλλαγές θερμοκρασίας είναι κοντά στον παγκόσμιο μέσο όρο, είπαν οι συγγραφείς.
Όταν ο McCulloch και οι συνεργάτες του στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Ιντιάνα και στο Πανεπιστήμιο του Πουέρτο Ρίκο εξέτασαν τα δεδομένα τους, είπαν ότι τα σφουγγάρια ήταν συνεπή με τις αλλαγές στην παγκόσμια θερμοκρασία που παρατηρούνται σε πιο σύγχρονες μετρήσεις.
Τα σφουγγάρια είχαν επίσης καταγράψει μια ξαφνική πτώση της θερμοκρασίας που προκλήθηκε από μια τεράστια ηφαιστειακή έκρηξη στην Ινδονησία το 1815, με αποτέλεσμα να αποκτήσουν αυτοπεποίθηση ότι τα σφουγγάρια ήταν ένας καλός δείκτης θερμοκρασίας.
Ο McCulloch είπε ότι τα σφουγγάρια βοήθησαν να ξεπεραστούν οι περιορισμοί των μετρήσεων των θερμοκρασιών των ωκεανών με βάση τα πλοία του 19ου αιώνα, οι οποίες ήταν αραιές και ασυνεπείς.
Αλλά τα σφουγγάρια έδειξαν επίσης ότι η σημερινή θέρμανση ξεκίνησε το 1860. Η Διακυβερνητική Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή θεωρεί ότι η «προβιομηχανική» περίοδος είναι μεταξύ 1850 και 1900 και οι ρυθμοί υπερθέρμανσης του πλανήτη υπολογίζονται σε σχέση με αυτήν την περίοδο 50 ετών.
Ο καθηγητής Amos Winter, συν-συγγραφέας της μελέτης στο κρατικό πανεπιστήμιο της Ιντιάνα, δήλωσε: «Το μήνυμα που λαμβάνει χώρα είναι ότι είμαστε πολύ πιο ζεστοί από ό,τι νομίζαμε σε σύγκριση με την προβιομηχανική εποχή». Για να αλλάξει αυτό που συμβαίνει στον κόσμο και να μας κάνει να δράσουμε τώρα».
Η καθηγήτρια Helen McGregor, ειδικός στη χρήση αρχείων μεσολάβησης για την ανακατασκευή πρόσφατων κλίματων, είπε ότι η μελέτη ήταν σημαντική απλώς και μόνο επειδή κατέγραψε τη θέρμανση σε διαφορετικό βάθος στον ωκεανό από άλλα αρχεία μεσολάβησης, για παράδειγμα τα Corals.
“Εξαιρετικά δύσπιστος”
Τα ευρήματα και οι ισχυρισμοί των συγγραφέων τους ότι η υδρόγειος έχει περάσει ένα σημαντικό ορόσημο για την υπερθέρμανση αμφισβητήθηκαν από αρκετούς κορυφαίους επιστήμονες του κλίματος.
Ο καθηγητής Μάικλ Μαν, επιστήμονας του κλίματος από το Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια, είπε: «Είμαι εξαιρετικά δύσπιστος ως προς την ιδέα ότι μπορούμε να παρακάμψουμε το οργανικό ρεκόρ της παγκόσμιας επιφανειακής θερμοκρασίας με βάση τους παλαιοσπόγγους από μια περιοχή.» Για μένα, υπάρχει «Είναι δεν περνάει καν το τεστ όσφρησης».
Ο Mann είπε ότι ενώ υπάρχουν ενδείξεις ότι η θέρμανση έως και 0,2 C σημειώθηκε στα τέλη του 19ου αιώνα, «καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι η υπόθεση αναφοράς στα τέλη του 19ου αιώνα είναι στην πραγματικότητα σιωπηρή όταν μιλάμε για αυτά τα κατώφλια». [of 1.5C and 2C] Τέλος πάντων, έτσι είναι κάπως αμφισβητούμενο».
Ο Δρ. Ο Gavin Schmidt, διευθυντής του Ινστιτούτου Goddard της NASA για Διαστημικές Σπουδές, είπε ότι τα σφουγγάρια είναι μια χρήσιμη προσθήκη στα λεγόμενα παλαιοκλιματικά αρχεία, τα οποία θα μπορούσαν να επεκτείνουν τα ρεκόρ θερμοκρασίας πριν από την εποχή των σύγχρονων οργάνων.
«Θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί υποθέτοντας ότι οι τιμές μεσολάβησης από ένα μέρος του Ατλαντικού αντικατοπτρίζουν πάντα τον παγκόσμιο μέσο όρο», είπε.
“Οι εκτιμήσεις των μέσων παγκόσμιων θερμοκρασιών πριν από το 1850 απαιτούν πολλαπλούς αντιπροσώπους από όσο το δυνατόν ευρύτερη περιφερειακή διακύμανση, έτσι οι ισχυρισμοί ότι τα αρχεία από ένα μόνο αρχείο μπορούν να προσδιορίσουν αξιόπιστα τη μέση υπερθέρμανση του πλανήτη, καθώς η προβιομηχανική εποχή είναι πιθανότατα υπερβολική.”
Σχετίζεται με: «Κυριολεκτικά εκτός γραφημάτων»: Παρακολούθηση θερμικής καταπόνησης σε παγκόσμιο επίπεδο κοραλλιογενών υφάλων για προσθήκη νέων προειδοποιήσεων καθώς οι θερμοκρασίες αυξάνονται
Ο Δρ. Ο Andrew King, επιστήμονας του κλίματος στο Πανεπιστήμιο της Μελβούρνης, είπε ότι η απόφαση της IPCC να περιγράψει το 1850 έως το 1900 ως «προβιομηχανική» ήταν μια «ρεαλιστική απόφαση δεδομένης της έλλειψης εργαλειακών δεδομένων πριν από το 1850».
Ο King είχε «ανησυχίες για τον ισχυρισμό» ότι ο πλανήτης είχε ήδη θερμανθεί κατά 1,7°C από την έναρξη της Βιομηχανικής Επανάστασης.
Είπε ότι όταν οι προσομοιώσεις του κλίματος σε υπολογιστή μεταξύ 1850 και 1900 συγκρίθηκαν με και χωρίς επιπλέον CO2 από ανθρώπινες δραστηριότητες, υπήρχε μικρή διαφορά.
«Μόνο όταν οι συγκεντρώσεις διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα αυξηθούν σημαντικά τον 20ο αιώνα, γίνεται σαφής ένας διαχωρισμός. Αυτό υποδηλώνει ότι η περίοδος 1850-1900 είναι ένας αρκετά καλός, αν και όχι τέλειος, δείκτης ενός προβιομηχανικού κλίματος».
Ο καθηγητής Yadvinder Malhi του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης είπε ότι ο τρόπος με τον οποίο κοινοποιήθηκαν τα ευρήματα στο περιοδικό ήταν ελαττωματικός και θα μπορούσε να προκαλέσει σύγχυση στο κοινό σχετικά με την κατάσταση των προσπαθειών περιορισμού της υπερθέρμανσης του πλανήτη στους 1,5 C.
“Παρά το [journal] Επικεφαλίδα: Τα αποτελέσματα αυτής της εργασίας δεν δείχνουν ότι έχουμε ήδη υπερβεί τους στόχους του Παρισιού για το κλίμα».
Ο Δρ. Η Friederike Otto, επιστήμονας του κλίματος στο Ινστιτούτο Grantham του Imperial College του Λονδίνου, είπε ότι η μελέτη «δεν μας λέει τίποτα για το αν έχουμε υπερβεί το όριο θερμοκρασίας του 1,5 C που έχει ορίσει η Συμφωνία του Παρισιού».
«Αυτό το όριο ορίστηκε ως το κατώφλι της απαράδεκτα επικίνδυνης θέρμανσης και περιγράφει την αύξηση της θερμοκρασίας σε σύγκριση με τα τέλη του 19ου αιώνα. Έτσι, αν αυτή η μελέτη βρήκε όντως αύξηση της θερμοκρασίας πριν από τα μέσα του 19ου αιώνα, αυτό δεν σημαίνει ότι ο πλανήτης είναι πιο κοντά στην υπέρβαση του ορίου των 1,5°C, όπως συνήθως πιστεύεται.
«Η κλιματική αλλαγή σκοτώνει ανθρώπους τώρα. Όσο πιο αργά μειώνονται οι εκπομπές, τόσο χειρότερες θα είναι οι συνέπειες. Ο κόσμος θα θερμανθεί πραγματικά κατά 1,7°C τα επόμενα χρόνια, το επίπεδο που υποδεικνύεται στο έγγραφο, εάν η χρήση ορυκτών καυσίμων δεν σταματήσει γρήγορα».