Ήταν κακές λίγες εβδομάδες για το διάσημο σιδηροδρομικό δίκτυο της Γερμανίας. Οι απεργοί μηχανοδηγοί ακινητοποίησαν μεγάλο μέρος του συστήματος την περασμένη Πέμπτη και Παρασκευή και υπόσχονται ότι θα ακολουθήσουν κι άλλα. Εν τω μεταξύ, μια ερευνητική εταιρεία με έδρα την Ουάσιγκτον, το Consumer Choice Center, έχει τοποθετήσει τον Κεντρικό Σταθμό της Βρέμης στον ετήσιο Δείκτη Σιδηροδρομικών Σταθμών της σε σταθερό πάτο 50 ευρωπαϊκών σταθμών. Διαπιστώθηκε ότι περισσότερο από το «43 τοις εκατό των τρένων καθυστέρησαν», υπήρχαν «μόνο εννέα καταστήματα» και «καμία πρόσβαση σε δωρεάν Wi-Fi».
Οι Γερμανοί δεν θα εκπλαγούν από την κακή δημοσιότητα. Μάλλον έχουν μια (πολύ μεγάλη) λέξη για την αναβάθμιση του εθνικού τους σιδηροδρομικού δικτύου, γιατί έχει γίνει κάτι σαν εθνικό χόμπι. Και σίγουρα τα στατιστικά δεν φαίνονται καλά για ένα έθνος γνωστό για την αποτελεσματικότητά του. Η ακρίβεια των τρένων μεγάλων αποστάσεων έχει μειωθεί κατά 73 τοις εκατό, σε σύγκριση με μια βαθμολογία απόδοσης στο Ηνωμένο Βασίλειο 79 τοις εκατό. Ωστόσο, σύμφωνα με την Deutsche Bahn, περίπου το 75 τοις εκατό αυτών των καθυστερήσεων οφείλονται στα τρένα που διέρχονται από τουλάχιστον ένα εργοτάξιο λόγω του εκτεταμένου προγράμματος επενδύσεων και ανακαίνισης.
Προσωπικά, έχω λίγα παράπονα από πρόσφατες εμπειρίες. Μόλις επέστρεψα από ένα ταξίδι από το Βερολίνο στη Βαλτική, κάτω στη Δρέσδη και πίσω στο Βερολίνο. Δύο από αυτά τα ταξίδια περιελάμβαναν τρία τρένα, το καθένα διάρκειας 10-15 λεπτών. Όλα δούλεψαν μια χαρά. Κάθε τρένο ήταν άνετο, υπήρχε αρκετός χώρος και μια πρίζα δίπλα στο κάθισμά μου για να έχω όλες τις συσκευές μου σε τάξη. Και αν κοιτάξετε προσεκτικά τον ευρωπαϊκό δείκτη σταθμών, η Ζυρίχη βρίσκεται στην κορυφή (ωχ, αυτά τα ελβετικά τρένα!), αλλά υπάρχουν επίσης δύο γερμανικοί κόμβοι, το Βερολίνο και η Φρανκφούρτη, στην πρώτη δεκάδα.
Τώρα το δίκτυο προσθέτει νέες αναχωρήσεις, επομένως ορισμένα από αυτά είναι ένα αυξανόμενο πρόβλημα. Το Αμβούργο προς την Κοπεγχάγη και το Βερολίνο προς το Παρίσι είναι οι πιο πρόσφατες εισαγωγές για ύπνο και αργότερα αυτό το μήνα το European Sleeper, ο πιο άνετος ύπνος για τους Βρετανούς ταξιδιώτες μέχρι σήμερα, που συνδέει τις Βρυξέλλες με το Βερολίνο, επεκτείνει τις υπηρεσίες του στη Δρέσδη και τέλος στην Πράγα. Στην πορεία, προσφέρει μια στάση ακριβώς στην καρδιά της Σαξονικής Ελβετίας, μια ορεινή δασική περιοχή στις όχθες του Έλβα που είναι δημοφιλής σε πεζοπόρους και καλλιτέχνες (συμπεριλαμβανομένου του Caspar David Friedrich, ο οποίος γιορτάζει μια μεγάλη επέτειο το 2024). Ταξίδεψα με αυτό το τρένο τον Ιανουάριο, και παρόλο που τα βαγόνια είναι ειλικρινά άθλια – τέλη της δεκαετίας του 1970 στην Ανατολική Ευρώπη – το ταξίδι των 11 ωρών έφτασε στο Βερολίνο στην ώρα του.
Κατά τη διάρκεια πολλών ετών ταξιδιού με το γερμανικό τρένο, μπορώ να θυμηθώ μόνο δύο περιπτώσεις που τα ταξίδια μου πήγαν λίγο σε σχήμα αχλαδιού. Ο ένας βρισκόταν σε ένα διεθνές τρένο από το Άμστερνταμ στην Κολωνία που έπρεπε να αλλάξει ατμομηχανή μετά τη διέλευση των συνόρων. Η ολλανδική ατμομηχανή αποσυνδέθηκε και κύλησε μοιάζοντας αυτάρεσκη, αλλά η Γερμανίδα ομόλογή της δεν είχε την ευπρέπεια να φανεί αμήχανη όταν έφτασε τελικά με 45 λεπτά καθυστέρηση.
Η άλλη ευκαιρία ήταν όταν η Deutsche Bahn εισήγαγε για πρώτη φορά το φτηνό μηνιαίο πάσο των 49 ευρώ το 2022, μια ιδέα που αποδείχθηκε τόσο δημοφιλής που πλέον έχει εν μέρει υιοθετηθεί από την Ισπανία και θα εισαχθεί στη Γαλλία φέτος.
Καθόμουν σε ένα τρένο από το Αμβούργο για το Ρόστοκ και τη θάλασσα ένα καλοκαιρινό απόγευμα Παρασκευής και, αντίθετα, δεν ήμουν μόνος. Μάλιστα, το πλήθος ήταν τόσο μεγάλο που ο μηχανοδηγός έχασε την ψυχραιμία του και κάλεσε την αστυνομία. Ζήτησαν επανειλημμένα τον κόσμο να κατέβει, αλλά κανείς δεν μετακινήθηκε – κανείς δεν έκανε κάτι παράνομο – και το τρένο τελικά έφυγε πλήρως φορτωμένο. Ήταν κάπως διασκεδαστικό να δούμε πόσο μπερδεμένοι θα μπορούσαν να είναι οι Γερμανοί σιδηροδρομικοί υπάλληλοι όταν έρχονται αντιμέτωποι με το είδος του υπερπληθυσμού που είναι αρκετά συνηθισμένο στα βρετανικά τρένα.
Μέρος του προβλήματος που αντιμετωπίζει το γερμανικό δίκτυο είναι το τεράστιο μέγεθός του. Η σιδηροδρομική γραμμή είναι 20.753 μίλια, διπλάσια από τα 10.072 μίλια της Μεγάλης Βρετανίας, και μεταφέρει πολλά εμπορεύματα καθώς και επιβάτες. Σε πολλές αγροτικές περιοχές κινείται σαν τοπικό λεωφορείο και σταματά σχεδόν σε κάθε φανοστάτη. Για τους διεθνείς ταξιδιώτες, αυτό σημαίνει να παρακολουθούν προσεκτικά τα ονόματα των τρένων. Τα τρένα ICE (Inter City Express), IC και EuroCity κοστίζουν λίγο περισσότερο και προσφέρουν αυτό που υπόσχονται. Στην άλλη άκρη της κλίμακας βρίσκονται τα τρένα RB (RegionalBahn, στάσεις παντού) και RE (RegionalExpress, πιο γρήγορα, με λιγότερες στάσεις).
Πολλά από τα ταχύτερα τρένα προσφέρουν WiFi, όπως και οι σταθμοί, κάτι που με οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η Βρέμη πρέπει να έπιασε τον επιθεωρητή σε κακή μέρα. Συχνά κάθομαι σε ένα αρτοποιείο σιδηροδρομικού σταθμού ή σε ένα καφέ με το laptop μου πλήρως συνδεδεμένο. Τα αρτοποιεία του σταθμού είναι πανταχού παρόντα, με ακαταμάχητο ψωμί με κρούστα από τυρί καλυμμένο με μπέικον και λιωμένο τυρί, αλλά και άλλοι τύποι εγκαταστάσεων είναι επίσης. Το Αμβούργο δεν έχει λιγότερα από 24 υποκαταστήματα, από σούσι μέχρι βίγκαν μέχρι ινδικό. Ποιος βρετανικός ραδιοτηλεοπτικός φορέας μπορεί να ανταγωνιστεί αυτό;
Αρχιτεκτονικά, μερικά από αυτά τα κτίρια είναι στο ίδιο επίπεδο με τους μεγάλους σιδηροδρομικούς καθεδρικούς ναούς της Ευρώπης. Στην κεντρική αίθουσα είναι η τεράστια, κυρτή γυάλινη οροφή της Κολωνίας, σαν κάτι από τους Κήπους Kew, μόλις δέκα φορές μεγαλύτερη. Η οροφή της Φρανκφούρτης έχει επίσης μερικές αρκετά ασυνήθιστες καμπύλες. Και μετά υπάρχουν τα νέα, ιδιαίτερα το Berlin Hauptbahnhof, το οποίο είναι χτισμένο σαν τούρτα και είναι ένας συναρπαστικός ανοιχτός κόμβος σπαγγέτι σιδηροδρομικών γραμμών που φτάνουν σε διαφορετικά επίπεδα από διαφορετικές οπτικές γωνίες.
Μερικοί από τους λιγότερο γνωστούς σταθμούς είναι ανεξερεύνητα πετράδια: Μου αρέσει το Görlitz, στη μακρινή νοτιοανατολική γωνία στα πολωνικά σύνορα, με τους εσωτερικούς χώρους του Art Nouveau και να απηχούν το κενό. Και η Λειψία, επίσης Art Nouveau, της οποίας οι τεράστιες καμάρες και η φωτεινή πρόσοψη από ψαμμίτη της κέρδισαν τον τίτλο του τρίτου καλύτερου σιδηροδρομικού σταθμού στην Ευρώπη το 2020. Τότε, μόλις πριν από τέσσερα χρόνια, υπήρχαν πέντε από τους δέκα κορυφαίους σιδηροδρομικούς σταθμούς στη Γερμανία.Η ίδια έρευνα από το Κέντρο Επιλογής Καταναλωτών πραγματοποιήθηκε στη Γερμανία.
Υποψιάζομαι ότι η Deutsche Bahn έχει μεγαλύτερες ανησυχίες από τις δημοσκοπήσεις στην Ουάσιγκτον αυτή τη στιγμή, ειδικά αν αυτές οι απεργίες συνεχιστούν. Αν όμως θέλει να αποκαταστήσει τη φιλική σχέση που θέλει να έχει με τους πελάτες της, χρειάζεται σαφώς κάποια ενθάρρυνση.