«Μια τέτοια θλιβερή μέρα επευφημεί το αφεντικό xxxx», έγραψε απλά ο Paul Gascoigne πάνω από μια διαχρονική φωτογραφία του Terry Venables, ντυμένος με τα προπονητικά του στην Αγγλία, με τα μάτια να τρεμοπαίζουν και να χαμογελούν καθώς κρατούσε ένα φλιτζάνι τσάι στις κάμερες.
Δικαίως θα ακούσουμε πολλά τις επόμενες μέρες για τον Venables, τον κύριο προπονητή που πέθανε σε ηλικία 80 ετών, αλλά όπως όλοι οι καλύτεροι «δάσκαλοι» (πάντα προτιμούσε αυτή την περιγραφή) η προσωπικότητά του και η ικανότητά του να συναναστρέφεται ήταν τα περισσότερα. εξέχοντα χαρακτηριστικά με τους ανθρώπους.
Και το απόλυτο παράδειγμα ήταν το πώς αντιμετώπισε την παράξενη ιδιοφυΐα του Γκασκόιν, από τη στιγμή που η Τότεναμ ανέλαβε την προτεινόμενη μετακίνησή του στη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ το 1988 μέχρι την προσωπική του επαφή δύο δεκαετίες αργότερα, όταν ο πρώην παίκτης του ήταν βαθιά στη μάχη με το αλκοόλ.
«Ο Τέρι μας έσκασε», θυμάται ο Πολ Στιούαρτ, ο οποίος εντάχθηκε στους Σπερς ταυτόχρονα με τον Γκασκόιν. Παρά όλα τα τρόπαια και τα μετάλλια που σίγουρα θα είχε φέρει η Γιουνάιτεντ του Σερ Άλεξ Φέργκιουσον, ήταν μια απόφαση που δεν θα μπορούσε ποτέ να μετανιώσει πλήρως.
«Ο Τέρι ήταν ο καλύτερος με τον οποίο συνεργάστηκα – απίστευτο – όλοι τον αγαπούσαν», είπε ο Γκασκόιν, ο οποίος τελικά αποκωδικοποίησε την αντίστροφη ψυχολογία που θα επικαλέστηκε ο Βένιμπλς στις ανακοινώσεις μετά τον αγώνα στο γραφείο του.
Αν ο Γκασκόιν είχε παρουσιάσει μία από τις βιρτουόζες εμφανίσεις του, νικώντας σχεδόν μόνος την Άρσεναλ στον ημιτελικό του Κυπέλλου Αγγλίας του 1991, ο Βένιμπλς θα έδειχνε πάντα άναυδος, θα έλεγε ότι ήταν “γ—” και θα επισήμανε τα ελαττώματα. Ωστόσο, αν ο σταρ του παίκτης είχε δυσκολευτεί, θα έλεγε ότι ήταν πραγματικά λαμπρός.
Φυσικά, όλα σχεδιάστηκαν για να διασφαλίσουν ότι οι διαρκώς κυμαινόμενες διαθέσεις του Gascoigne παρέμειναν όσο το δυνατόν πιο συνεπείς.
Υπήρχε επίσης σημαντικό γεωγραφικό πλάτος, που υποβασταζόταν από μια πολύ περιστασιακή αίσθηση του χιούμορ κάθε φορά που ο Γκασκόιν υπερέβαινε τα όρια.
Ένα τέτοιο παράδειγμα ήταν η απόφαση να μην λάβει πειθαρχικά μέτρα ακόμα και όταν ο μέσος του έφτασε αργά στην προπόνηση της Τότεναμ ένα πρωί με στρουθοκάμηλο (φορώντας τη φανέλα των Spurs).
«Νομίζω ότι αν δώσεις σε κάποιον πλήρη ελευθερία, μπορεί να ξεφύγει από τον έλεγχο», εξήγησε κάποτε ο Venables. «Αλλά είναι απλώς να είσαι κοντά για να γελάσεις ή να πεις «μείνε εδώ». Ο Gazza θέλει να τον αγαπούν όλοι –προσπαθεί να τους κάνει να γελάσουν– και αυτό το κάνει στο 99% των περιπτώσεων».
Το πιο γνωστό είναι ότι ο Venables επέλεξε δημόσια να υποστηρίξει τον Gascoigne μετά τη διαμάχη για την καρέκλα του οδοντιάτρου, όταν οι προετοιμασίες της Αγγλίας για το Euro 1996 επισκιάστηκαν τόσο πολύ από τις γελοιότητες ενός υποτιθέμενου «μεθυσμένου ηλίθιου».
Ενώ ο Venables εξέφρασε τα συναισθήματά του στο ησυχαστήριο του ξενοδοχείου της ομάδας, πήρε τις ευθύνες ενώπιον των ΜΜΕ και τόνισε ότι είχε εγκρίνει προσωπικά τη βραδινή τους έξοδο. Όλα αυτά θα δημιουργούσαν μια νοοτροπία πολιορκίας στους παίκτες. Ο Venables έβαλε επίσης αργότερα τον Gascoigne να φύγει από το στρατόπεδο με τον τερματοφύλακα David Seaman για να χαλαρώσουν σε μια λίμνη ψαρέματος στο Maidenhead πριν από τον προημιτελικό εναντίον της Ισπανίας.
«Ο Τέρι ήταν άνθρωπος του λαού», λέει ο Ντάρεν Άντερτον, τονίζοντας την πίστη που ενέπνευσε. Ο Τζέιμι Ρέντναπ, άλλο μέλος της ομάδας του Euro 96, εξηγεί πώς έκανε τους παίκτες να αισθάνονται μεγάλοι. «Ήθελες να βεβαιωθείς ότι του πλήρωσες πίσω», είπε.
Ο Στιούαρτ Πιρς λέει ότι θα αντιμετώπιζε τον Γκασκόιν «σαν άτακτο μαθητή», μερικές φορές επιπλήττοντάς τον μπροστά στην ομάδα, αλλά πάντα με σχεδόν πατρικό τρόπο που παρόλα αυτά έκανε τον παίκτη του να αισθάνεται προστατευμένος. Το επιθυμητό αποτέλεσμα για την Αγγλία ήταν ο Γκασκόιν να παρουσιάσει μερικές από τις καλύτερες ποδοσφαιρικές του επιδόσεις μετά από έναν απειλητικό για την καριέρα τραυματισμό του στο γόνατο στο Euro 1996.
Ο Venables ήταν, φυσικά, στο αποκορύφωμα των δυνάμεων και της φήμης του κατά τη διάρκεια του τουρνουά, και ακόμη και ως προπονητής της Αγγλίας έκανε δημόσια κορτ με καλεσμένους για ένα ποτήρι κόκκινο κρασί έξω από ένα πολυσύχναστο εστιατόριο της Belgravia που ονομάζεται Motcombs.
Του άρεσε να είναι κοντά με κόσμο και τα έξι χρόνια του ως προπονητής του Γκασκόιν για σύλλογο και χώρα έμελλε να είναι μόνο η αρχή μιας σχέσης που, όπως ο πρώην προπονητής της Ρέιντζερς, Γουόλτερ Σμιθ, ξεπερνούσε πολύ το ποδόσφαιρο.
Ο Venables έγραψε μάλιστα μια σπαρακτική στήλη εφημερίδας το 2008, σε μια εποχή που η ζωή του Gascoigne ήταν τόσο ανησυχητικά εκτός ελέγχου. «Πωλ, αν το διαβάζεις αυτό, πάρ’ το ως κλήση αφύπνισης», είπε. «Με ξέρεις αρκετά καλά για να ξέρεις ότι αυτό προέρχεται από την καρδιά. Θυμάμαι έναν Πολ Γκασκόιν που φώτισε τη χώρα με την ποδοσφαιρική ιδιοφυΐα και την προσωπικότητά του. Λάβετε θεραπεία. Και να γίνεις καλά φίλε μου».
Στη βιογραφία της αγγλικής ομάδας ποδοσφαίρου που γράφτηκε από τον πρώην επικεφαλής αθλητικό δημοσιογράφο της Telegraph, Paul Hayward, ο Alan Shearer ίσως το συνόψισε καλύτερα: «Άλλο πράγμα να έχεις αυτή τη γνώση, άλλο να είσαι λαμπρός με τους ανθρώπους να είσαι». και τα δυο. Και νομίζω ότι η πλευρά της διαχείρισης των ανθρώπων ήταν πιο σημαντική».
Ο Terry Venables μου άλλαξε τη ζωή – μετά από όλη την πλήξη της Αγγλίας, ήταν πραγματικά μοναδικός
Ο Τέρι μου έδωσε το ντεμπούτο μου στην Αγγλία και μου άλλαξε τη ζωή. Μερικούς μάνατζερ και προπονητές που απλώς ακούς, άλλοι σε διδάσκουν και ο Τέρι ήταν ένας από αυτούς. Κάθε φορά που ήσουν στην παρέα του υπήρχε μια εκπαίδευση, όχι μόνο για το ποδόσφαιρο αλλά και για τη ζωή.
Η πιο σημαντική υπενθύμιση είναι 96 ευρώ. Το να είμαι με μια ομάδα νεαρών ποδοσφαιριστών και να έχω αυτή την εμπειρία ήταν μοναδική. Μια από τις αγαπημένες μου συζητήσεις μαζί του ήταν ακριβώς πριν από το τουρνουά, όταν είπε: «Είσαι ο τέλειος αντίπαλος για τον Gazza».
Για μένα ήταν σαν: Ουάου, τι κομπλιμέντο. Με έκανε να νιώσω σαν ένα εκατομμύριο δολάρια και αυτό είχε αντίκτυπο στο παιχνίδι μου. Προσπάθησα να πάρω την μπάλα και να τη δώσω κατευθείαν στον Γκάζα για να ευχαριστήσω τον Τέρι. Κάτι τέτοιο θα σου έλεγε για να φυτέψεις έναν σπόρο στο κεφάλι σου.
Μερικοί μάνατζερ, που μπορεί να μην έπαιξαν το παιχνίδι στο ίδιο επίπεδο, δεν καταλαβαίνουν τις περιπλοκές. Ήξερε πώς ήταν να είσαι εκεί έξω και υπό πίεση όταν τα πράγματα πήγαιναν στραβά. Ήθελε να σου ξεκαθαρίσει ότι δίνεις την μπάλα και ότι δεν πρέπει να ανησυχείς γι’ αυτό, απλά πήγαινε να την πάρεις ξανά.
Σε εμπιστεύτηκε – πιθανότατα μας εμπιστεύτηκε υπερβολικά κάποιες στιγμές. Το γεγονός ότι ο Bryan Robson μπόρεσε να μας πάρει μαζί του το βράδυ που τελείωσε με την καρέκλα του οδοντιάτρου δεν ήταν ίσως μια από τις μεγαλύτερες ιδέες του. Αλλά στον Τέρι άρεσε να γελάει και ήξερε πώς να αντιμετωπίζει τον Γκάζα, που δεν ήταν εύκολο να τον αντιμετωπίσεις.
Μετά την ισοπαλία με την Ελβετία στο εναρκτήριο παιχνίδι του Euro 96, λίγοι από εμάς βγήκαμε για ποτά το βράδυ του Σαββάτου και κατέληξα να πάω σε ένα κλαμπ. Βγήκε στην εφημερίδα και ο Τέρι το αντιμετώπισε λέγοντας, «Κοίτα, δεν με νοιάζει, θα μείνουμε εδώ μαζί.» Σκέφτηκα ότι μπορεί να με έδιωξε από την ομάδα.
Είχε τέτοια φροντίδα και εκτίμηση για τους παίκτες που δεν βλέπεις σήμερα. Μερικές από τις ιδέες του ήταν μπροστά από την εποχή του. Θυμάμαι ότι έφερε τον Φρανκ Λάμπαρντ και τον Ρίο Φέρντιναντ στο στρατόπεδο της Αγγλίας ως έφηβοι στο Euro 96, ώστε να μπορούν να δουν πώς ήταν η προπόνηση σε αυτό το επίπεδο της ελίτ. Κανείς δεν το είχε σκεφτεί πριν και ήταν μια εξαιρετική εμπειρία.
Νομίζω ότι ο Τέρι απόλαυσε την εμπειρία ως προπονητής της Αγγλίας και δεν σκεφτόταν μόνο την ομάδα του αλλά και τη γενιά που τον ακολούθησε.
Μετά μαζευτήκαμε, νικήσαμε τη Σκωτία την επόμενη εβδομάδα και αυτή ήταν η στιγμή που ένιωσε δικαιωμένος. Το να παίζω για την Αγγλία τότε ήταν το καλύτερο Σαββατοκύριακο της ζωής μου. Έμοιαζε κάπως σαν bachelorette party με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Όλα ήταν τέλεια, εντός και εκτός γηπέδου.
Καθώς περιηγούσα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης την Κυριακή, ένα πράγμα μου έκανε εντύπωση στις φωτογραφίες που δημοσίευσαν οι παίκτες του: Στέκονταν όλοι δίπλα στον Τέρι, ένας κάθε φορά. Έψαξα στο google το όνομά μου και το όνομά του και υπάρχει μια φωτογραφία με εκείνον και εμένα, που μου μιλάει για τακτική. Κοίταξα το Instagram του Gary Neville και είναι το ίδιο πράγμα.
Μερικοί διευθυντές αισθάνονται άνετα να μιλούν σε μια ομάδα, αλλά δεν αισθάνονται άνετα να μιλάνε ένας προς έναν. Ο Τέρι ήταν τόσο άνετος στο πετσί του που σου έλεγε τι έπρεπε να κάνεις και τι έπρεπε να δουλέψεις, ό,τι κι αν ήταν αυτό, για να σε κάνει καλύτερο άνθρωπο και παίκτη. Θα περνούσε περισσότερο χρόνο με όλους.
Πήγα στο νυχτερινό του κέντρο, Scribes, και ο Terry σηκώθηκε και τραγούδησε. Το “My Way” ήταν το αγαπημένο του τραγούδι, ήταν μεγάλος θαυμαστής των Sinatra. Ήταν πολυτάλαντος, εμφανίσιμος τύπος και είχε μεγάλο χάρισμα. Απλώς είχα μια τέτοια συγγένεια μαζί του. Σκεφτείτε κάποια από την πλήξη που είχαμε ως προπονητές της Αγγλίας στο παρελθόν. Ο Terry ήταν πραγματικά μοναδικός στο είδος του.