Τα κάθετα αγροκτήματα φαίνονται υψηλής τεχνολογίας και εξελιγμένα, αλλά η υπόθεση είναι απλή: τα φυτά αναπτύσσονται χωρίς χώμα, οι ρίζες τους βρίσκονται σε διάλυμα που περιέχει θρεπτικά συστατικά. Η παγκόσμια αξία αγοράς αυτής της καινοτόμου προσέγγισης στη γεωργία αυξάνεται και αναμένεται να φτάσει τα 23,23 δισεκατομμύρια δολάρια (18,55 δισεκατομμύρια £) έως το 2029.
Συνήθως, αυτή η καλλιέργεια χωρίς έδαφος γίνεται σε τεράστια θερμοκήπια ή αποθήκες όπου τα φυτά στοιβάζονται ψηλά σε σειρές από ράφια. Παράμετροι όπως ο φωτισμός, η θερμοκρασία και η υγρασία μπορούν να ελεγχθούν από συστήματα υπολογιστών, γι’ αυτό και η κάθετη γεωργία αναφέρεται μερικές φορές ως γεωργία ελεγχόμενου περιβάλλοντος.
Υπάρχουν τρεις τύποι κάθετης γεωργίας. Στην υδροπονία, οι ρίζες των φυτών διατηρούνται σε υγρό θρεπτικό διάλυμα. Η αεροπονική περιλαμβάνει την έκθεση των ριζών στον αέρα και την εφαρμογή ομίχλης ή σπρέι πλούσιου σε θρεπτικά συστατικά στις ρίζες. Στην υδροπονία, τα θρεπτικά συστατικά από τα απόβλητα των ιχθυοτροφείων αντικαθιστούν μερικά ή όλα τα χημικά λιπάσματα που εφαρμόζονται στα φυτά μέσω της υδροπονίας.
Υπάρχουν μεγάλες ευκαιρίες για την παραγωγή πολλών τροφίμων χρησιμοποιώντας αυτές τις μεθόδους καλλιέργειας, αλλά υπάρχουν τέσσερις βασικοί μύθοι για την κάθετη γεωργία που πρέπει να καταρριφθούν:
1. Θα κυριαρχούν οι κάθετες φάρμες
Μερικοί άνθρωποι μπορεί να φοβούνται ότι η κάθετη γεωργία απειλεί την παραδοσιακή καλλιέργεια, αλλά αυτό δεν θα μπορούσε να απέχει περισσότερο από την αλήθεια. Επί του παρόντος, μόνο ένας περιορισμένος αριθμός μικρών, ταχέως αναπτυσσόμενων, υψηλής αξίας καλλιέργειες, όπως το μαρούλι και τα φυλλώδη χόρτα, είναι κερδοφόρα να αναπτυχθούν με αυτόν τον τρόπο.
Το κόστος της κάθετης γεωργίας αναμένεται να μειωθεί λόγω των οικονομιών κλίμακας και της τυποποίησης των διαδικασιών, επιτρέποντας την καλλιέργεια ευρύτερου φάσματος καλλιεργειών. Ωστόσο, υπάρχει ένα ηθικό ερώτημα που πρέπει να λάβετε υπόψη: το ότι κάτι μπορεί να αναπτυχθεί με αυτόν τον τρόπο δεν σημαίνει ότι θα έπρεπε να είναι. Η κάθετη καλλιέργεια σιτηρών όπως το σιτάρι είναι τεχνικά δυνατή, αλλά απαιτεί τόση πολλή ενέργεια που δεν είναι οικονομικά αποδοτική.
Ενώ η κάθετη γεωργία κάνει αποτελεσματική χρήση της γης – η στοίβαξη επιτρέπει την καλλιέργεια περισσότερων καλλιεργειών ανά μονάδα επιφάνειας – δεν μπορεί να συμβαδίσει με την τεράστια κλίμακα παραγωγής τροφίμων που απαιτείται παγκοσμίως. Είναι ένας συμπληρωματικός τύπος παραγωγής τροφίμων που μπορεί να αυξήσει την παραγωγή τροφίμων και την ανθεκτικότητα στις αλυσίδες εφοδιασμού του Ηνωμένου Βασιλείου. Η καλλιέργεια περισσότερων μαρουλιών σε κάθετες φάρμες μειώνει την ανάγκη εισαγωγής μαρουλιού από το εξωτερικό, συντομεύει τις διαδρομές τροφίμων και μειώνει την εξάρτηση από την παραγωγή αγρών στο εξωτερικό, η οποία μπορεί να είναι ευάλωτη στην ξηρασία.
Τα κάθετα αγροκτήματα μπορούν να υποστηρίξουν την παραδοσιακή γεωργία παρέχοντας χώρο για την ανάπτυξη νέων ποικιλιών καλλιεργειών ή καλλιεργώντας τη φάση ανάπτυξης νεαρών δέντρων και φυτών που φυτεύονται αργότερα σε χωράφια. Με την απελευθέρωση σημαντικών εκτάσεων γης, η κάθετη γεωργία παρέχει χώρο για άλλη παραγωγή τροφίμων, σχέδια βιοενέργειας ή αναδάσωση και αποκατάσταση οικοσυστημάτων. Μπορεί να βελτιώσει τη συμβατική γεωργία, αλλά ποτέ δεν θα την αντικαταστήσει πλήρως.
2. Η κάθετη γεωργία θα ταΐσει όλους
Αν και αυτή είναι μια ωραία ιδέα, αυτή τη στιγμή δεν είναι πραγματικότητα. Οι περισσότερες καλλιέργειες κάθετης καλλιέργειας πωλούνται με πριμοδότηση. Απλή οικονομία σημαίνει ότι το προϊόν πρέπει να πωλείται σε υψηλότερη τιμή επειδή είναι πιο ακριβό στην παραγωγή του. Οι κάθετες εκμεταλλεύσεις απαιτούν μεγάλη κεφαλαιουχική δαπάνη λόγω της απαιτούμενης υποδομής: ελεγχόμενοι από το κλίμα αίθουσες καλλιέργειας, συστήματα χωρίς έδαφος, φωτισμός, θέρμανση, ψύξη και εξαερισμός. Είναι ενεργοβόρα, ακόμη και όταν τροφοδοτούνται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως η ηλιακή ενέργεια. Τα λειτουργικά τους έξοδα είναι επίσης υψηλά λόγω του ενεργειακού κόστους λειτουργίας των εγκαταστάσεων και της ανάγκης εργαζομένων υψηλής εξειδίκευσης.
Ορισμένοι ερευνητές προτείνουν ότι τα αστικά κάθετα αγροκτήματα μπορούν να βοηθήσουν στην καταπολέμηση των ερήμων τροφίμων. Αυτό μπορεί να ισχύει καθώς παράγουν τρόφιμα κοντά στους καταναλωτές, αλλά για να αυξηθεί αυτό, πρέπει να μειωθεί το κόστος. Το καινοτόμο επιχειρηματικό μοντέλο του Ρομπέν των Δασών – χρεώνοντας περισσότερο τους πλουσιότερους ανθρώπους και δίνοντας εκπτώσεις σε λιγότερο πλούσιους για το ίδιο προϊόν – θα μπορούσε να προσφέρει ίση πρόσβαση σε όλους στις αστικές περιοχές.
3. Η κάθετη γεωργία δεν είναι βιώσιμη
Αυτό το επιχείρημα συνήθως πηγάζει από το γεγονός ότι οι κάθετες εκμεταλλεύσεις απαιτούν ηλεκτρική ενέργεια για να λειτουργήσουν. Αυτό είναι αλήθεια, αλλά ένα δίκτυο χωρίς άνθρακα που τροφοδοτείται από 100% ανανεώσιμες πηγές ενέργειας κάνει αυτό το σημείο αμφισβητήσιμο. Πολλά εμπορικά κάθετα αγροκτήματα προμηθεύονται ήδη την ηλεκτρική τους ενέργεια από παρόχους ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Η συμβατική καλλιέργεια των καλλιεργειών συνδέεται επίσης με εκπομπές ρύπων, για παράδειγμα μέσω της χρήσης τρακτέρ ντίζελ.
Κατά κάποιο τρόπο, η κάθετη γεωργία μπορεί να είναι πιο βιώσιμη από την παραγωγή αγρού. Είναι ένα σύστημα κλειστού βρόχου, που σημαίνει ότι το νερό και το λίπασμα επαναχρησιμοποιούνται πολλές φορές. Σε αντίθεση με τη γεωργία, τα λύματα δεν εισέρχονται στο περιβάλλον. Όταν βρέχει, η περίσσεια γεωργικών χημικών ουσιών απομακρύνονται από τις καλλιέργειες και καταλήγουν στο έδαφος, στα υπόγεια ύδατα ή στα ποτάμια.
Πολλά από τα φυλλώδη λαχανικά του Ηνωμένου Βασιλείου καλλιεργούνται επί του παρόντος στο εξωτερικό, σε περιοχές με πιέσεις από το νερό και απαιτούν άρδευση, επιδεινώνοντας την έλλειψη νερού. Μεγάλες ποσότητες ζιζανιοκτόνων (ζιζανιοκτόνων) και φυτοφαρμάκων (χημικές ουσίες που σκοτώνουν τα παράσιτα των εντόμων) χρησιμοποιούνται στη γεωργία. Το ελεγχόμενο περιβάλλον των κάθετων αγροκτημάτων μειώνει ή εξαλείφει την ανάγκη για αυτές τις συνθετικές χημικές ουσίες. Όταν τα παράσιτα γίνονται πρόβλημα σε κάθετες φάρμες, φυσικοί εχθροί όπως οι πασχαλίτσες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να σκοτώσουν τις αφίδες.
4. Η κάθετη γεωργία δεν είναι δεδομένη
Η φυσικότητα είναι υποκειμενική. Η κάθετη γεωργία χρησιμοποιεί ουσιαστικά την τεχνολογία για να μιμηθεί τις διαδικασίες και τα περιβάλλοντα που βρίσκονται στη φύση. Δεν χειραγωγεί ούτε αντιστέκεται σε φυσικές διεργασίες.
Όταν καλλιεργούνται στο χωράφι, τα φυτά αναπτύσσονται στο έδαφος και χρησιμοποιούν τον ήλιο για φωτοσύνθεση. Παίρνουν θρεπτικά συστατικά τόσο από το έδαφος όσο και από τα λιπάσματα. Στην κατακόρυφη καλλιέργεια, τα φώτα LED μιμούνται το φως του ήλιου και μπορούν ακόμη και να προγραμματιστούν ώστε να βελτιώνουν τα επίπεδα φωτισμού και να βοηθούν τα φυτά να αναπτύσσονται ταχύτερα με υψηλότερα επίπεδα θρεπτικών συστατικών. Τα λιπάσματα που χρησιμοποιούνται αποτελούνται ακριβώς από τα ίδια στοιχεία με αυτά που χρησιμοποιούνται στο χωράφι.
Η κάθετη γεωργία ούτε θα σώσει τον κόσμο ούτε θα ταΐσει τους φτωχούς. Είναι όμως ένας συμπληρωματικός τρόπος παραγωγής τροφίμων πιο κοντά στον τελικό καταναλωτή, με περισσότερο έλεγχο και μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα χρήσης γης. Μπορεί να ενισχύσει τη συστημική ανθεκτικότητα του διατροφικού μας συστήματος, επειδή οι κάθετες αποδόσεις των αγροκτημάτων δεν είναι ευάλωτες σε ακραία καιρικά φαινόμενα λόγω της κλιματικής αλλαγής. Μπορεί να βελτιώσει την τοπική επισιτιστική ασφάλεια, η οποία διαφορετικά θα μπορούσε να απειληθεί από την αυξανόμενη πολιτική αναταραχή στο εξωτερικό.
Η κάθετη γεωργία είναι επί του παρόντος περιορισμένη στις καλλιέργειες που μπορεί να παράγει οικονομικά, αλλά με την ενσωμάτωση αυτών των τεχνολογιών στη μετάβαση σε πιο αναγεννητικές και βασισμένες στη φύση μεθόδους καλλιέργειας, θα μπορούσε να έχει ευρύτερα περιβαλλοντικά οφέλη.
Δεν έχετε τον χρόνο να διαβάσετε όσα θα θέλατε για την κλιματική αλλαγή;
Αντίθετα, λάβετε μια εβδομαδιαία συλλογή στα εισερχόμενά σας. Κάθε Τετάρτη, ο περιβαλλοντικός συντάκτης του The Conversation γράφει το Imagine, ένα σύντομο email που πηγαίνει λίγο πιο βαθιά σε ένα μόνο θέμα για το κλίμα. Εγγραφείτε στους 30.000+ αναγνώστες που έχουν εγγραφεί μέχρι στιγμής.
Αυτό το άρθρο αναδημοσιεύεται από το The Conversation με άδεια Creative Commons. Διαβάστε το αρχικό άρθρο.
Η Zoe Harris λαμβάνει χρηματοδότηση από το Υπουργείο Ενεργειακής Ασφάλειας και Net Zero στο πλαίσιο του Προγράμματος Καινοτομίας Βιομάζας Feedstock και έλαβε χρηματοδότηση από το Συμβούλιο Έρευνας Φυσικού Περιβάλλοντος στο πλαίσιο μιας υποτροφίας Industrial Innovation.